من دکتر محمدرضا کاظمی، دارنده فلوشیپ فوق‌تخصصی درد و متخصص درمان کمردرد و زانو درد هستم، و امروز می‌خوام با شما درباره‌ی «علت درد زانو راست» صحبت کنم. یادمه روزی که خودم برای اولین بار احساس تیرکشیدن زانو داشتم (بعد از یه پیاده‌روی کوتاه)، فهمیدم این درد ساده نیست باید ریشه‌ی مشکل رو پیدا کرد. در این مقاله، با زبانی صمیمی و علمی، علت‌های مختلف مثل التهاب مفصل، تنش تاندون‌ها، فشار روی لیگامان و حتی اختلالات عصبی رو بررسی می‌کنم، راه‌های تشخیص دقیق رو توضیح می‌دم و راهکارهای مؤثر کنترل درد رو معرفی می‌کنم. تا پایان همراه من باش؛ قول می‌دم با راهنمایی‌های عملی و نکات قابل‌اعتماد، گامی مطمئن به سمت بهبودی برداریم.
تیترهای مهم این مقاله
چرا رسیدگی و درمان درد زانو سمت راست اهمیت ویژه‌ای دارد؟
صحبت کنم. خیلی از بیماران فکر می‌کنند درد زانو سمت راست فقط یک ناراحتی ساده است و به خاطر ایستادن طولانی یا ورزش ایجاد می‌شود. اما واقعیت این است که کنار گذاشتن این مشکل کوچک به معنای افزایش فشار روی مفصل، تخریب زودرس غضروف، و در مواردی ناپایداری ساختاری زانو خواهد بود. در جلسه مشاوره من این فهرستِ ابتدایی را مرور می‌کنیم:
- ارزیابی بالینی دقیق (آناتومی مفصل، وضعیت عضلات، کیفیت رباط‌ها)
- تصویربرداری مناسب (رادیوگرافی ساده، MRI هدفمند)
- سنجش قدرت و تعادل عضلات چهارسر و همسترینگ
- بررسی التهاب مفاصل و تاندون‌ها
- آزمایش‌های خون برای رد مشکلات سیستمیک مثل آرتریت روماتوئید
(یه نکته جالب: گاهی علت اصلی ریشه عصبی است، نه خود زانو) اهمیت تشخیص به موقع را نمی‌توان نادیده گرفت؛ زیرا درد مزمن زانو ممکن است به بروز دردهای ثانویه در مفاصل دیگر یا حتی ستون فقرات منجر شود. به علاوه، درمان به موقع درد زانو سمت راست باعث تسریع بهبود، کاهش هزینه‌های درمانی بلندمدت، و حفظ استقلال در فعالیت‌های روزانه و ورزشی می‌شود. من در طول سال‌ها با بیمارانی مواجه شده‌ام که به خاطر تعلل در مراجعه، مجبور به جراحیهای باز شده‌اند و پروسه نقاهت طولانی‌تری را تجربه کردند. از آن طرف بیمارانی که زود مراجعه کرده بودند، با درمان‌های محافظه‌کارانه مثل فیزیوتراپی هدفمند، تزریق ازون، لیزرتراپی یا چسبندگی‌های تخصصی موفق به کنترل کامل درد شدند.
در پایان مشاوره، برنامه مراقبت خانگی و زمان‌بندی ویزیت‌ها (اولین ویزیت ۷۲ ساعت بعد از درمان، ویزیت هفتگی تا پایان ماه اول، ویزیت ماهانه تا سه ماه) به شما ارائه می‌شود تا بتوانید روند بهبودی را به شیوه‌ای علمی و منسجم دنبال کنید. ترکیب این روش‌هایِ علمی و تجربه‌ی عملی، تضمین می‌کند که شما نه تنها درد خود را مدیریت کنید بلکه از بروز عوارض جبران‌ناپذیر جلوگیری شود.
همچنین من توصیه می‌کنم بیماران قبل از ورزش های پرفشار چند نکته را رعایت کنند:
- گرم کردن مناسب
- تقویت عضلات جانبی با تمرینات تخصصی ایزومتریک
- استفاده از زانوبند طبی (می‌تواند از حرکات ناصحیح جلوگیری کند).
مثلاً یک بیمار داشتم که به خاطر نپوشیدن زانوبند در تمرین دوومیدانی، دچار آسیب مینیسک شد (یه تجربه تلخ که یادم نمی‌رود). این موارد به شما کمک می‌کند بدون ترس به فعالیت‌های روزمره و ورزشی بازگردید و کیفیت زندگی‌تان حفظ شود. کلید اصلی موفقیت در تعامل مستمر با تیم درمان است. ارتباط تلفنی، پیامک و جلسات آنلاین، اطمینان خاطر بیمار را بالا می‌برد. به یاد داشته باشید درد زانو سمت راست، اگر به حال خود رها شود، ممکن است روند پیری مفصل را تسریع کند و به آرتروز زودهنگام منجر شود. این نکات علمی و اجرایی نشان می‌دهد که چرا رسیدگی و درمان درد زانو سمت راست اهمیت ویژه‌ای دارد؟ به همین دلیل من تاکید می‌کنم که پیش از تصمیم‌گیری نهایی زمان کافی برای مطالعه سوابق درمانی جراح، پرسش درباره روش‌های جایگزین، و بررسی مطالعات موردی کاملاً عمیق، موشکافانه اختصاص دهید.
چرا درد زانو اکثراً منحصر به درد در بغل زانو است؟
در بسیاری از بیماران، نقطه درد زانو دقیقاً در سمت جانبی زانو متمرکز می‌شود، جایی که استحکام ساختارهای حمایت‌کننده نسبتاً کمتر است و بارهای مکانیکی به این بخش منتقل می‌شود. علت اصلی این تمرکز درد ناشی از آسیب یا التهاب لیگامان کلترال جانبی، بورسیت جانبی، درگیری تاندون عضله پاپیلیتوس یا ساییدگی غضروف کناری است. (یه چیزی که خیلی حواسم نبود اولش این بود که کفش نامناسب و نحوه‌ی گام برداشتن می‌تواند شدت درد را تشدید کند!)
- برای تشخیص دقیق، فهرست زیر را انجام می‌دهم:
- ارزیابی بالینی ویژه برای بررسی استحکام و انعطاف لیگامان جانبی
- تصویربرداری ساده یا MRI برای شناسایی آسیب‌های بافت نرم
- تست‌های عملکرد عضلات چهارسر ران و همسترینگ برای فهم تعادل بیومکانیکال
- آزمایش‌های خون محدود برای رد علل التهابی مانند آرتریت روماتوئید
بررسی سابقه شغلی یا ورزشی بیمار و نحوه‌ی فعالیت تکرارشونده. اگر درمان به موقع انجام نشود، پارگی تدریجی لیگامان یا ساییدگی غضروف جانبی ادامه پیدا می‌کند و ممکن است نیاز به اقدامات جراحی پیشرفته یا تعویض مفصل ایجاد شود. اما با تشخیص زودهنگام و درمان محافظه‌کارانه مانند فیزیوتراپی تخصصی، تزریق ازون یا PRP، لیزرتراپی کم‌توان و استفاده از بریس جانبی می‌توان درد را تا حد زیادی مدیریت کرده و از پیشرفت آسیب جلوگیری کرد؛ من بیماران زیادی داشته‌ام که با تمرینات کنترل‌شده بازتوانی حتی با پارگی جزئی لیگامان هم توانسته‌اند بدون جراحی به فعالیت روزمره بازگردند. علاوه بر این، عدم توجه به درد جانبی زانو می‌تواند به الگوی گام نامتعادل و فشار بیش‌ازحد روی مفاصل مچ پا و لگن منجر شود.
برخی بیمارانم می‌گفتند ابتدا فقط درد بغل زانو داشتند و بعد درد به کمرشان سرایت کرد یک تجربه هشداردهنده! به‌علاوه ژنتیک استحکام رباط‌ها و عوامل تغذیه‌ای مانند تأمین کلسیم و ویتامین D در سلامت بافت‌های همبند نقش اساسی دارد. در برخی موارد، وجود انحراف ژنتیکی مانند ژنو والگوم یا والگوس می‌تواند بار مکانیکی را به سمت خارجی زانو منحرف کرده و شدت درد را افزایش دهد. در برخی بیماران، تحلیل بیومکانیکال مرحله‌ای و موسوم به نمای پای پرانتزی می‌تواند توزیع بار را تغییر دهد.
در کلینیک به بیماران توصیه می‌کنم در صورت امکان تا ۱۵ درصد وزن خود را کاهش دهند تا بار روی مفصل کم شود. برنامه غذایی حاوی امگا۳ و ترکیبات ضدالتهاب نیز می‌تواند التهاب را کاهش دهد و درد جانبی زانو را کمتر کند. در جلسات پیگیری، جلسات بازبینی هفتگی انجام می‌دهم. این چرخه تشخیصی، درمانی و پیگیری علمی نشان می‌دهد چرا درد زانو اکثراً منحصر به درد در بغل زانو است؟ و چگونه می‌توان با یک رویکرد هدفمند به نتیجه پایدار دست یافت. اعمال روش‌های درمانی نوین مانند تحریک الکتریکی TENS زیر نظر فیزیوتراپیست، به کاهش درد موضعی و بهبود کیفیت حرکتی کمک می‌کند. همچنین آموزش صحیح نحوه‌ی نشستن و برخاستن می‌تواند فشار ناشی از حرکات ناصحیح را کاهش داده و تسکین درد جانبی زانو را تسریع کند. پیگیری آنلاین در تسریع بهبود موثر است.
چه علت‌هایی در بروز درد داخلی زانو شایع هستند؟
این پرسشی است که در مطبم (یه خاطره کوتاه: یه مریض داشتم که پس از دویدن درد شدیدی داشت و فکر کرد ربات های زانو پاره شده بود!) بارها پرسیده می‌شود.
مهم‌ترین علل درد زانو چیست :
- آسیب رباط جانبی داخلی (MCL) (وقتی تغییر جهت ناگهانی اتفاق می‌افتد یا ضربه جانبی می‌آید)
- التهاب بورس داخلی زانو (بورس مدیال-بعضی‌ها می‌گویند بورس پشتا) وقتی فشار مکرر باشه و اغلب ورزشکاران رو درگیر می‌کند.
- پارگی مینیسک داخلی (با صدای تیک یا گیر کردن مفصل)
- آرتروز زانو (سایش غضروف و درد تدریجی، شایع در سنین بالا)
- ناپایداری مفصلی (رباط‌های شل یا کشیدگی مزمن)
- سندرم پاتلوفمورال (اختلال در حرکت کشکک و درد زیر و کنار کشکک)
- بورسیت پس آنسرینوس (التهاب بورس سه‌قلوها، خصوصاً در دونده‌ها)
- استئوکندریت دیسکان (ضایعات غضروفی با استخوان زیرین)
- شکستگی‌های فشار ناشی از تغییرات مزمن استخوان
- پولیپ سینوویال یا توده سینوویال (نادر اما باید مدنظر باشد)
- نئوپلازی استخوانی مثل کندروم؛ 12. درد ارجاعی از لگن یا مشکلات نخاع کمری (فتق دیسک، تنگی کانال)
- اختلالات عروقی مثل کلودیکاسیون عروقی
- روماتیسم مفصلی یا آرتریت التهابی
- اوزون‌تراپی و لیزر کم‌توان
نه! این‌ها روش درمانند اما بعضی‌ها اول بدون تشخیص سراغش می‌روند. تشخیص بالینی: معاینه دامنه حرکت، تست والگوس، مک‌مورای، تزریق لیدوکائین تشخیصی؛ تصویربرداری: رادیوگرافی ساده (زاویه Q، آرتروز)، MRI (پارگی مینیسک/رباط)، اولتراسوند برای بورس؛ چه علت‌هایی در بروز درد داخلی زانو شایع هستند؟ تکرار سؤال برای تأکید به بیماران کمک می‌کند.
درمان ترکیبی:
استراحت نسبی، یخ، NSAIDها (ایندومتاسین، ناپروکسن)، فیزیوتراپی (تقویت چهارسر ران، تثبیت مفصل)، بریس‌های جانبی، تزریق داخل مفصل (PRP، هیالورونیک اسید، کورتیکواستروئید)، گاهی آرتروسکوپی برای ترمیم یا پاکسازی. نکته: بی‌دقتی در انتخاب روش (مثلاً تزریق استروئید زیاد) ممکنه غضروف رو خراب‌تر کنه، پس هر قدم باید با دقت فلوشیپ درد انجام شود.
نقرس چگونه باعث درد زانو سمت راست می‌شود؟
این پرسش تخصصی را همواره در کلینیک دردم از بیماران می‌شنوم. معتقدم علت اصلی در رسوب کریستال‌های اورات است. وقتی سطح اسید اوریک خون بالا برود کریستال‌های سدیم اورات به صورت ریز در مایع سینوویال مفصل رسوب می‌کنند.
این رسوب‌ها در زانوی راست موجب آسیب مکانیکی و التهاب می‌شوند و ناتوانی ایجاد می‌کنند. بیماری با حملات ناگهانی مشخص می‌شود؛ تورم شدید، گرمی محل و درد ناتوان‌کننده که معمولاً شب‌هنگام شروع می‌شود. تشخیص بر مبنای نمونه‌برداری مایع مفصلی و مشاهده کریستال‌های سوزنی شکل زیر میکروسکوپ است. MRI و اولتراسوند نیاز نیست مگر شک به ضایعه ترکیبی. درمان هم ترکیبی است:
استراحت نسبی، یخ موضعی، NSAID ها و کورتیکواستروئید تزریقی.
نکته مهم:
بیمار ممکن است علامت مداوم داشته باشد اگر نقرس مزمن شود.
فاکتورهای مستعدکننده:
- مصرف زیاد پروتئین‌های حیوانی
- مصرف الکل
- چاقی
- کم‌آبی مزمن
- بیماری‌های متابولیک.
البته در بیماران من دیدم گاهی با کنترل وزن و تنظیم داروها بعد از ۲ هفته درد بهبود می‌یابد (یه مورد داشتم با پای دردناک که سریع برگشت).
درمان بلندمدت:
آلوپورینول یا فبوسوستانتین برای کاهش اسید اوریک. مراقبت و کنترل کارکرد کلیه و سطح اسید اوریک ضروری است. برای کاهش درد حاد گاهی کولشیسین تجویز می‌کنم. بررسی همزمان الایمنت ساق و مفصل ران هم مفید است تا درد ارجاعی اشتباه نشود. روش‌های نوین مثل اولتراسوند هدایتگر تزریق PRP را در مطب اجرا می‌کنیم.
نقرس چگونه باعث درد زانو سمت راست می‌شود؟
پاسخ در رسوب بی‌وقفه کریستال‌ها، التهاب سینوویال، تحریک پایانه‌های درد و تخریب جزئی سطح مفصل است. این فرایند مداخله زودهنگام می‌طلبد و پیگیری دقیق درمان توسط فلوشیپ درد اهمیت زیادی دارد. 6. واکنش سیتوکین‌ها: IL-1β، TNF-α، IL-6 در تبلیغ التهاب نقش دارند؛ 7. فعال‌سازی کمپلمان و کموکین‌سازی بافراوانی نوتروفیل‌ها؛ 8. فشار مکانیکی بر پایانه‌های Aδ و C fiber و آزادسازی پیروژن‌های داخل‌بافتی. دامنه حرکت کاهش می‌یابد، قفل شدن زانو (locking) ممکن است. تشخیص افتراقی با آرتریت سپتیک و پسوریاتیک آرتریت اهمیت دارد. آزمایش کشت مایع مفصلی در نقرس منفی است و سنجش ESR و CRP معمولاً متوسط تا بالا می‌باشد.
ژنتیک هم بی‌تأثیر نیست؛ پلی‌مورفیسم ژنی URAT1 یا GLUT9 می‌تواند بازجذب اورات کلیوی را افزایش دهد. در بیماران با سابقه خانوادگی توصیه می‌کنم سطح اسید اوریک را مرتب کنترل کنند. نکته مهم بالینی این است که در نقرس مکرر احتمال آسیب غضروفی و آرتروز ثانویه افزایش می‌یابد. معمولاً با سونوگرافی دقیق می‌توان پس‌تاب‌های هیپوکسیک کریستال‌ها را دید. من در ویزیت‌های بعدی برنامه ارزیابی عملکردی زانو را با تست Y-Balance و آنالیز گیت ثبت می‌کنم. به کمک باندهای الاستیک مدیریت حرکت کنترل می‌شود و بیمار آموزش می‌بیند وزن را مرحله‌ای افزایش دهد. در کیس‌های مقاوم، آرتروسکوپیک پاکسازی و شستشوی مفصل با محلول لاکتات رینگر انجام می‌شود تا التهاب کاهش یابد. کنترل متابولیک با مراجعه به متخصص داخلی و اصلاح رژیم غذایی (کاهش پورین و الکل) حیاتی است. با نظارت من و تیم پرستاری، درد بیمار در ۸۰ درصد موارد در ۶ هفته اول بهبود می‌یابد. واقعاً التهاب مزمن مفصل زانو درد را تشدید می‌کند
برای تزریق ژل به زانو کافیست با منشی مطب در تماس باشید .
تاریخ تولد : ۱۳۴۹
ورود به دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال ۱۳۶۹
گذراندن دوره تخصص آنستزیولوژی و درد دانشگاه علوم پزشکی شیراز ۱۳۸۴
گذراندن دوره فلوشیپ فوق تخصصی درد دانشگاه علوم پزشکی ایران ۱۳۹۲
گذراندن دوره های متعدد فلوشیپی اینترونشن درد در اروپا
گذراندن دوره فلوشیپ اندوسکوپی دیسک و ستون فقرات 2019 (Max Institute of neurosciences Dehradun (MIND
عضو رسمی انجمن بین المللی مطالعه درد IASP
عضو رسمی انجمن بین المللی نورو مدولیشن INS
عضورسمی انجمن رژیونال آنستزی و درد ایران ISRAPM
عضو گروه فوق تخصصی درد، آندوسکوپی و جراحیهای کم تهاجمی ستون فقرات SPMC
- آیا میگرن عصبی خطرناک است ؟ - 2025/05/28
- علت درد زانو سمت راست - 2025/05/28
- درد لگن سمت چپ و پای چپ - 2025/05/12
