درد کمر سمت راست بالای لگن

چرا درد کمر سمت راست بالای لگن یکی از رایج‌ترین دردهای اسکلتی عضلانی است؟

درد کمر سمت راست در ناحیه بالای لگن از آن الگوهای بالینی است که هم «شایع» است و هم «چندعلتی». این محدوده، نقطه تلاقی ستون‌فقرات کمری با حلقه لگنی و بستر عبور دسته‌ای از عضلات عمقی، رباط‌ها، فاسیاها، شبکه اعصاب کمری–خاجی و حتی احشای حیاتی مثل کلیه راست و کولون صعودی است.

بنابراین یک کشیدگی ساده عضلانی، اسپاسم QL، التهاب مفصل ساکروایلیاک، تحریک ریشه عصبی، یبوست پایدار، تجمع گاز، سنگ یا عفونت کلیه، همگی می‌توانند به‌تنهایی یا در کنار هم باعث درد دقیقاً «بالای لگن راست» شوند. پیچیدگی وقتی بیشتر می‌شود که بدانیم بسیاری از این اختلالات «عملکردی» در تصویربرداری متداول (MRI/سونو) دیده نمی‌شوند و بیمار بین درمان‌های پراکنده سرگردان می‌ماند. هدف این متن، ارائه یک نقشه راه روشن است: نخست علل شایع و علامت‌شناسی افتراقی را می‌شناسیم، سپس مسیرهای درمانی مرحله‌ای و تصمیم‌گیری هوشمندانه را بنیان می‌گذاریم.اگر درد کمر شما ادامه دار بود میتوانید به دکتر دیسک کمر در تهران مراجعه نمایید .

علت‌های عضلانی اسکلتی

سبک زندگی نشسته، کار با موبایل و لپ‌تاپ در وضعیت سرپایین، خوابیدن در پوزیشن‌های نامتوازن، رانندگی طولانی، تمرینات ورزشی بدون تقویت Core، استرس مزمن و حتی کفش نامناسب، همگی توازن طول–تنش عضلات کمری و لگنی را به‌هم می‌زنند. نتیجه، تشکیل تریگرپوینت‌ها، کوتاهی برخی عضلات (مثل پسوآس) و سفتی فاسیایی در ناحیه کمری–لگنی است.

1) نقش کلیدی عضله کوادراتوس لومبوروم (QL)

عضله QL از تاج ایلیاک تا دنده دوازدهم و زوائد عرضی مهره‌های کمری امتداد دارد و «ثبات جانبی تنه» را نگه می‌دارد. درگیری QL راست معمولاً به‌صورت درد نقطه‌ای یا خطی در ناحیه بالای لگن راست تظاهر می‌کند که با خم‌و‌راست شدن، چرخش تنه، نشستن طولانی، ایستادن طولانی و حتی نفس عمیق تشدید می‌شود. بیماران توصیف‌های تیپیک ارائه می‌دهند: «کمرم یک‌طرفه قفل کرده»، «یک سمت پایین‌تر است»، «با عطسه تیر می‌کشد اما به پا نمی‌زند».

• نشانه‌های تقویتی تشخیص: درد با فشار موضعی روی QL بازتولید می‌شود؛ صبح‌ها خشکی کوتاه‌مدت دارید که با حرکت ملایم بهتر می‌شود؛ تغییر پوزیشن بر شدت درد اثر دارد.
• اشتباه رایج: MRI طبیعی = «مشکل ندارم»؛ درحالی‌که اختلال عملکردی QL و فاسیا در MRI دیده نمی‌شود اما منبع شایع درد است.

2) ضعف Core و عدم‌تعادل زنجیره خلفی

در حالت ایده‌آل، عضله عرضی شکمی (TA) و مولتیفیدوس مانند یک «کمربند زیستی» ستون‌فقرات را پایدار می‌کنند. ضعف این‌ها یعنی انتقال بار تثبیت به عضلات سطحی و رباط‌ها؛ فرسودگی و درد مزمن پیامد منطقی آن است. کوتاهی پسوآس، سفتی گلوتئوس مدیوس/ماکسیموس و عدم‌تعادل بین همسترینگ و فلکسورهای لگن نیز با تغییر تیلت لگن، فشار موضعی را در سمت راست بالا می‌برند.

• الگوی بالینی: درد مکانیکی که با فعالیت‌های خاص (بلند شدن ناگهانی، نشستن طولانی، خم‌شدن با زانوهای صاف) تشدید می‌شود و با حرکت کنترل‌شده و گرم‌کردن آهسته فروکش می‌کند.
• پاسخ درمانی: رهاسازی تریگرها، کشش انتخابی، تقویت سگمنتال (TA/مولتیفیدوس) و بازآموزی الگوی حرکتی.

3) خودارزیابی سریع عضلانی (Self-screen)

• روی نقطه درد در لبه فوقانی لگن راست فشار ملایم دهید؛ اگر درد موضعی بازتولید شد و با کشش QL کاهش یافت، به نفع منشاء عضلانی است.
• خم‌شدن به جلو با زانوهای کمی خم و سپس صاف‌کردن تدریجی: اگر با کنترل تنفس بهتر می‌شود، معمولاً منشاء عضلانی–فاسیایی پررنگ است.

اختلال مفصل ساکروایلیاک (SI Joint)

مفصل SI رابط پرفشار میان ساکروم و ایلیوم است و وزن بالاتنه را به حلقه لگنی منتقل می‌کند. التهاب (ساکروایلییت)، قفل‌شدگی، شلی رباطی (مثلاً پس از بارداری) یا میکروجابجایی‌ها می‌توانند درد نقطه‌ای «کمی بالای لگن راست» ایجاد کنند که با نشستن طولانی، ایستادن روی یک پا، بالا رفتن از پله، چرخاندن لگن و ترمزهای مکرر در رانندگی تشدید می‌شود.

 افتراق با دیسک کمری

• SI: درد یک‌طرفه، نقطه‌ای، گاهی انتشار به باسن و لترال ران؛ نه الزاماً مسیر عصبی مشخص.
• دیسک: درد تیرکشنده با مسیر عصبی (به پا)، مورمور/بی‌حسی، تشدید با نشستن طولانی و مانور والسالوا.

چه کسانی در معرض خطرند؟

• زنان (به‌ویژه پس از بارداری و زایمان) به‌دلیل افزایش شلی رباطی.
• افراد با مشاغل نشسته طولانی یا عادات یک‌طرفه (مانند حمل کیف سنگین یک‌طرفه،抱 کودک از یک سمت).

سرنخ‌های بالینی مفید

• حس «میخ شدن» یک‌طرف لگن هنگام بلند شدن از صندلی.
• افزایش درد با نشستن روی سطح سخت و انتقال وزن به همان سمت.
• بهبود نسبی با راه‌رفتن کوتاه و ریتمیک.

مسائل کلیوی

کلیه راست نسبت به چپ کمی پایین‌تر قرار می‌گیرد و محل آن با ناحیه درد شایع همپوشانی دارد؛ به‌همین‌دلیل تفکیک منشاء کلیوی از عضلانی اهمیت دارد. درد کلیوی معمولاً «عمقی»، «موج‌دار/ثابت» و «کمتر وابسته به تغییر پوزیشن» است.

سنگ کلیه

• شروع ناگهانی، درد بسیار شدید و موجی که شدت آن بالا و پایین می‌رود.
• انتشار به پهلو، شکم یا کشاله ران؛ تهوع/استفراغ شایع است.
• تغییر پوزیشن یا فشار موضعی تأثیر کمی بر درد دارد؛ ممکن است هماچوری (خون در ادرار) وجود داشته باشد.

عفونت کلیه (پیلونفریت)

• درد عمقی و مداوم + تب، لرز، بدحالی، سوزش یا تکرر ادرار.
• بی‌حالی و خستگی سیستمیک بارز است.

هیدرونفروز / احتباس ادراری

• اتساع کلیه (مثلاً در بارداری یا انسداد) با درد مبهم، سنگین و منتشر در سمت راست.

راهنمای افتراق سریع: اگر درد با فشار موضعی عضلات بازتولید می‌شود یا با کشش و حرکت کنترل‌شده کاهش می‌یابد، احتمال منشأ عضلانی–مفصلی بالاتر است. در مقابل، درد کلیوی با تغییر پوزیشن تغییر چندانی نمی‌کند و اغلب علائم همراه ادراری/سیستمیک دارد.

دردهای عصبی (رادیکولوپاتی)

بیرون‌زدگی یا برجستگی دیسک به سمت راست می‌تواند ریشه‌های عصبی L4–L5–S1 را تحت فشار بگذارد. بیمار درد تیرکشنده‌ای را گزارش می‌کند که از کمر به باسن، پشت ران و گاه ساق می‌زند؛ گاهی احساس شوک الکتریکی با عطسه/سرفه؛ مورمور/بی‌حسی؛ و در موارد شدید، ضعف عضلانی.

چه چیزهایی درد عصبی را بدتر می‌کند؟

• نشستن طولانی (خصوصاً با گودی کمر صاف‌شده یا خم‌شدن به جلو)
• بلند کردن بار با کمر خم
• چرخش ناگهانی تنه و عطسه/سرفه شدید

نشانه‌های هشدار فوری (Red Flags)

• ضعف پیشرونده در پا
• بی‌اختیاری ادرار/مدفوع یا بی‌حسی زین‌سواری
• درد شبانه مقاوم و کاهش وزن بی‌دلیل

در صورت وجود هرکدام، ارزیابی تخصصی فوری لازم است.

مشکلات گوارشی

روده بزرگ در سمت راست شکم (کولون صعودی) در مجاورت دیواره خلفی شکم و کلیه راست قرار دارد. التهاب خفیف، تجمع گاز، یبوست مزمن و IBS می‌توانند درد ارجاعی به ناحیه کمری–پهلویی ایجاد کنند؛ دردی که گاهی با درد کلیه یا عضله QL اشتباه گرفته می‌شود.

یبوست و تجمع گاز

• افزایش فشار داخل شکمی، سفتی دیواره شکم و انتقال تنش به فاسیای کمری.
• درد متغیر که بعد از دفع مدفوع یا خروج گاز تخفیف می‌یابد.

سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)

• نفخ، تغییر الگوی اجابت مزاج، درد پراکنده شکم با تشدید استرس.
• درد کمری اغلب پس از اصلاح تغذیه، مدیریت استرس و نظم خواب بهتر می‌شود.

چک‌لیست افتراقی سریع (برای استفاده کلینیکی/خانگی)

• اگر درد با فشار دست روی نقطه بالای لگن راست بازتولید می‌شود و با کشش QL/حرکت کنترل‌شده بهتر می‌شود → احتمال عضلانی–فاسیایی بالاست.
• اگر درد یک‌طرفه نقطه‌ای است، با نشستن طولانی/ایستادن روی یک پا/بالا رفتن از پله بدتر می‌شود، به لترال ران می‌زند ولی مسیر عصبی مشخص ندارد → به SI شک کنید.
• اگر درد عمقی، موجی/ثابت و نسبتاً بی‌تفاوت به تغییر پوزیشن است و تهوع/هماچوری/تب دارید → ارزیابی کلیوی در اولویت است.
• اگر درد تیرکشنده با مسیر مشخص به پا + مورمور/بی‌حسی دارید و نشستن طولانی بدتر می‌کند → رادیکولوپاتی محتمل است.
• اگر درد با نفخ/یبوست نوسان دارد و پس از دفع بهتر می‌شود → مؤلفه گوارشی (کولون صعودی/IBS) را جدی بگیرید.

نکات کلیدی برای مواجهه اولیه 

• از استراحت مطلق پرهیز کنید؛ حرکت ملایم کنترل‌شده معمولاً بهتر از بی‌حرکتی است.
• تنفس دیافراگمی و کشش‌های بدون درد تیز در ۲۴–۴۸ ساعت اول، مفید و ایمن‌اند.
• اگر هر نشانه هشدار (تب، هماچوری، بدحالی سیستمیک، بی‌اختیاری، ضعف پیشرونده) دارید، ابتدا ارزیابی پزشکی.
• ثبت «الگوی درد» (چه چیزی بدتر/بهتر می‌کند) در ۳ روز اول به تشخیص علت ریشه‌ای کمک چشمگیر می‌کند.

درد کمر سمت راست در بارداری

درد سمت راست کمر در دوران بارداری معمولاً نتیجه تعامل چندعامل همزمان است؛ عواملی که هر کدام سهم قابل توجهی در تغییر ساختار بدن و افزایش فشار روی عضلات و مفاصل دارند و در نهایت مجموعه‌ای از دردهای متمرکز در ناحیه بالای لگن سمت راست ایجاد می‌کنند.

به‌محض آغاز بارداری هورمونی به نام ریلاکسین در بدن افزایش می‌یابد که وظیفه اصلی آن شل کردن رباط‌ها و آماده کردن لگن برای رشد جنین و فرآیند زایمان است. این شل شدن به ظاهر مفید، در عمل باعث کاهش پایداری مفاصل کمری و به‌ویژه مفصل ساکروایلیاک می‌شود و وقتی بدن برای جبران این بی‌ثباتی تلاش می‌کند، عضلات کمری و عضلات جانب‌دار مانند QL وارد کار بیش‌ازحد می‌شوند و اسپاسم، خستگی و درد ایجاد می‌کنند. همزمان با رشد جنین، مرکز ثقل بدن مادر به سمت جلو جابه‌جا می‌شود و این تغییر باعث افزایش قوس کمری و تشدید فشار بر عضلات پشتی می‌شود.

از آنجا که جنین در نیمه دوم بارداری به سرعت رشد می‌کند، این جابجایی مرکز ثقل و افزایش قوس کمری تقریباً دائمی می‌شود و عضلاتی که به‌صورت طبیعی باید روزانه بار متوسطی را تحمل کنند، ناگهان با فشاری چندبرابر روبه‌رو می‌شوند. در چنین وضعیتی درد سمت راست کمر برای بسیاری از زنان یک نشانه معمول اما بسیار آزاردهنده است که با ایستادن، راه رفتن طولانی یا حتی خوابیدن در وضعیت نامناسب تشدید می‌شود.

یکی دیگر از دلایل مهم درد کمر سمت راست در بارداری، فشاری است که رحم رو‌به‌رشد بر روی روده‌ها و کلیه راست وارد می‌کند. بسیاری از زنان در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری دچار یبوست، تجمع گاز یا کندی حرکات روده می‌شوند؛ اتفاقی که نه تنها باعث احساس پری شکم و نفخ می‌شود بلکه به دلیل مجاورت روده بزرگ با دیواره خلفی شکم، درد آن می‌تواند مستقیماً به سمت راست کمر منتقل شود. همچنین کلیه راست معمولاً نسبت به کلیه چپ کمی پایین‌تر و نزدیک‌تر به لگن قرار دارد و همین تفاوت باعث می‌شود فشار رحم بر روی این بخش بیشتر باشد و احتمال بروز التهاب یا هیدرونفروز بارداری افزایش یابد.

این حالت می‌تواند درد مبهم، سنگین و گاهی تیرکشنده‌ای ایجاد کند که ممکن است در نگاه اول با درد عضلانی اشتباه گرفته شود اما ماهیت آن کاملاً متفاوت است. از طرف دیگر، با بزرگ‌تر شدن شکم، عضلات شکم کشیده و ضعیف می‌شوند و دیگر نمی‌توانند نقش حمایتی خود را برای تثبیت ستون‌فقرات ایفا کنند؛ در نتیجه عضلات کمری مجبور می‌شوند بار بیشتری تحمل کنند و وقتی فشار به‌طور نابرابر توزیع شود، معمولاً سمت راست بدن زودتر دچار درد، خستگی یا سفتی می‌شود.

دردهای خطرناک

اگرچه در اکثر افراد درد سمت راست کمر بالای لگن منشأ خوش‌خیم دارد، اما در برخی موارد این درد می‌تواند علامت یک مشکل خطرناک باشد که نیاز به بررسی فوری دارد. یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین این موارد آپاندیسیت است. آپاندیسیت معمولاً با درد در ناحیه تحتانی شکم سمت راست شناخته می‌شود، اما در مراحل اولیه می‌تواند با درد مبهم و نامشخصی در سمت راست کمر آغاز شود، به‌خصوص اگر التهاب هنوز گسترش زیادی پیدا نکرده باشد یا ساختارهای اطراف آن تحت کشش قرار گرفته باشند. این درد می‌تواند به مرور زمان نقطه‌ای‌تر، شدیدتر و حساس‌تر به لمس شود و معمولاً با علائم دیگری مانند تب، بی‌اشتهایی، تهوع و افزایش درد هنگام سرفه یا راه رفتن همراه است.

یکی دیگر از علل مهم و خطرناک، عفونت‌های کلیوی یا لگنی است. درد عفونت کلیه معمولاً عمقی، پایدار و غیرقابل‌تغییر با تغییر وضعیت است و معمولاً همراه با تب، لرز، سوزش ادرار، تکرر ادرار یا احساس ضعف و بی‌حالی شدید دیده می‌شود. این نوع درد برخلاف درد عضلانی، تحت تأثیر حرکت یا فشار موضعی قرار نمی‌گیرد و معمولاً بیمار احساس می‌کند درد از «داخل بدن» می‌آید نه از سطح عضلات. در زنان، برخی عفونت‌های لگنی یا التهاب تخمدان راست نیز می‌توانند درد ارجاعی به سمت راست کمر ایجاد کنند، زیرا ساختارهای لگنی و کمری ازطریق اعصاب مشترک با یکدیگر ارتباط دارند.

در کنار این موارد، برخی بیماری‌های جدی ستون‌فقرات نیز می‌توانند باعث ایجاد درد یک‌طرفه شوند. تنگی کانال نخاعی، آرتروزهای شدید مفصلی، اسپوندیلولیستزیس (لغزش مهره‌ها) یا تومورهای نخاعی از جمله این موارد هستند. این نوع درد معمولاً ماهیت مداوم، شدید و پیشرونده دارد و ممکن است با علائمی مانند بی‌حسی پا، ضعف عضلانی، کاهش کنترل ادرار یا مدفوع یا درد شدید شبانه همراه باشد. هرگاه درد بدون دلیل مشخص در حال بدتر شدن باشد یا با نشانه‌های عصبی همراه شود، ارزیابی تخصصی ضروری است تا علت دقیق تشخیص داده شود و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری گردد.

نقش ورزش‌ها و تمرین‌های اصلاحی در کاهش درد سمت راست بالای لگن

ورزش و حرکت کنترل‌شده یکی از مؤثرترین و علمی‌ترین روش‌های کاهش و درمان پایدار درد کمر سمت راست است، زیرا در اکثر موارد ریشه این درد در ضعف عضلات، عدم‌تعادل فاسیایی، بی‌ثباتی لگن یا کمبود انعطاف‌پذیری نهفته است. برخلاف تصور رایج که استراحت مطلق را بهترین راه می‌داند، امروز ثابت شده که استراحت بیش‌ازحد نه تنها مفید نیست بلکه باعث ضعیف‌تر شدن عضلات عمقی، کاهش جریان خون، افزایش حساسیت عصبی و تشدید درد می‌شود. حرکت اصولی نه حرکت‌های شدید و اشتباه—به بدن کمک می‌کند دوباره ثبات و هماهنگی از دست رفته را به‌دست آورد.

تمرینات کششی نقش بسیار مهمی در آزاد کردن تنش عضلات عمقی مانند QL، پسوآس و گلوتئوس دارند. کشش‌های هدفمند باعث می‌شوند عضلاتی که به دلیل فشارهای روزمره کوتاه و سفت شده‌اند، طول طبیعی خود را بازیابند و فشار از روی ستون‌فقرات و مفصل ساکروایلیاک برداشته شود. تمرینات تقویتی نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند، زیرا عضلات مرکزی و کمری وقتی قوی باشند، بهتر می‌توانند وزن بدن را تحمل کنند و از حرکات غیرطبیعی ستون‌فقرات جلوگیری کنند.

حرکاتی مانند پل زدن، پلانک ملایم، تیلت لگن، فعال‌سازی عضله عرضی شکمی و تمرینات تثبیت SI از مؤثرترین تمرینات برای این نوع درد هستند. در کنار این تمرینات، اصلاح وضعیت بدن هنگام نشستن، راه رفتن، بلند کردن اجسام، کار با موبایل و حتی هنگام خواب، نقش کلیدی در بهبود درد دارد، زیرا بسیاری از آسیب‌ها و دردهای مزمن نتیجه عادات بد حرکتی هستند نه مشکلات ساختاری عمیق.

درمان‌های خانگی و پزشکی در مدیریت درد سمت راست کمر

درمان درد کمر سمت راست بالای لگن بسته به علت آن متفاوت است، اما معمولاً ترکیبی از اقدامات خانگی، تمرینات اصلاحی و در برخی موارد درمان‌های کلینیکی بهترین نتیجه را ایجاد می‌کند. در موارد خفیف، استفاده از کمپرس گرم یکی از سریع‌ترین راه‌ها برای کاهش اسپاسم عضلانی و افزایش جریان خون است، به‌خصوص اگر درد ناشی از تنش عضلات QL یا گلوتئوس باشد.

در مقابل، وقتی درد ناگهانی و همراه با التهاب باشد، کمپرس سرد می‌تواند التهاب را کاهش دهد و احساس درد را کم کند. ماساژ ملایم، استفاده از رول فوم بر روی عضلات باسن و پهلو، حرکات کششی آهسته، نوشیدن آب کافی و مصرف غذاهای غنی از فیبر برای درمان یبوست نیز از روش‌های خانگی مؤثر هستند.

اگر منشأ درد عضلانی یا مفصل ساکروایلیاک باشد، فیزیوتراپی تخصصی بهترین و پربازده‌ترین روش درمانی است. درمان دستی، تنظیم حرکات مفصل SI، لیزر کم‌توان، الکتروتراپی، تمرین‌درمانی پیش‌رونده و تکنیک‌های آزادسازی بافت نرم می‌توانند نتایج بسیار قابل توجهی ایجاد کنند.

در مواردی که التهاب شدید باشد یا درد با درمان‌های اولیه کاهش پیدا نکند، تزریق کورتون داخل مفصل یا تزریق اپیدورال می‌تواند التهاب را به‌سرعت کاهش دهد و امکان ادامه تمرینات اصلاحی را فراهم کند. اگر منبع درد ناشی از مشکلات عصبی یا دیسک باشد، پزشک ممکن است درمان‌هایی مانند اوزون‌تراپی، کشش ستون‌فقرات یا درمان دارویی ترکیبی را توصیه کند. جراحی تنها در موارد بسیار پیشرفته و زمانی انجام می‌شود که درد همراه با علائم عصبی شدید، ضعف پیش‌رونده یا خطر آسیب عصبی پایدار باشد.

چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد کمر سمت راست همراه با تب، لرز، تهوع شدید، وجود خون در ادرار، انتشار درد به کشاله ران، ضعف یک‌طرفه پا، بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع، درد ناگهانی و بسیار شدید یا سابقه سنگ کلیه و دیسک باشد، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. این علائم ممکن است نشانه وجود عفونت‌های جدی، سنگ کلیه، دیسک شدید یا آپاندیسیت باشند و هرگونه تأخیر در تشخیص می‌تواند آسیب بیشتر و حتی عوارض خطرناک ایجاد کند. در این شرایط تشخیص سریع و درمان به‌موقع اهمیت بسیار زیادی دارد و می‌تواند از پیشرفت مشکل و نیاز به درمان‌های تهاجمی جلوگیری کند.

جمع‌بندی نهایی

درد کمر سمت راست بالای لگن اگرچه پیچیده است، اما با شناخت دقیق علت و اتخاذ رویکرد درمانی مناسب کاملاً قابل مدیریت است. مهم‌ترین نکته این است که فرد بتواند تفاوت میان دردهای عضلانی–اسکلتی، درگیری مفصل ساکروایلیاک، مشکلات کلیوی، مسائل گوارشی و علائم عصبی را درک کند، زیرا هرکدام از این حالت‌ها الگوی درمانی متفاوتی دارند. وقتی درمان اصولی انجام شود—چه از طریق تمرینات اصلاحی، چه درمان دستی، چه اصلاح سبک زندگی یا در صورت لزوم مداخله پزشکی—در اغلب موارد درد به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد و فرد می‌تواند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. ترکیب توجه به بدن، تقویت عضلات، اصلاح عادات حرکتی و مراجعه به‌موقع به پزشک، بهترین مسیر برای مدیریت و درمان این درد شایع و درعین‌حال پیچیده است.