آسیب و اختلال عملکرد در هر کدام از این بخش‌ها باعث ایجاد درد می‌شود. از آنجا که این اندام ها در کنار هم قرار گرفته‌اند، یکی از بهترین روش های اولیه برای تشخیص درد ، توجه به علایم و نشانه‌های ظاهری است. دردهای شکمی متفاوت و از شایع ترین علل مراجعه بیماران به پزشک هستند. از شایع ترین دردهای شکمی می توان به دردهای زیراشاره کرد:
1. درد ارجاعی
منشأ این دردها از خارج شکم می باشد بدین شکل که ارگانی خارج از محوطه شکمی موجب تحریک اعصابی می شوند که به شکم عصب رسانی می کنند. مانند مشکلات قسمت پایینی ریه ها و یا مشکلات قلبی است که با فعالیت تشدید می گردد و میتواند در شکم حس شود. این نوع دردها از نوع ارجاعی هستند.
2. دردهای ناشی از مشکلات طبی :
دردهایی نظیر دردهای شدید ، مداوم ، همرا با تب و زردی ، انتشار یابنده به پشت و کمر و یا کشاله ران ، همراه با خونریزی گوارشی مشکلاتی هستند که سریعا می بایست توسط متخصصین داخلی و در صورت لزوم جراح بررسی و درمان شوند.
3. دردهای مزمن شکمی :
دردهای مزمنی که بررسی های کامل داخلی ، گوارشی ، کلیوی و… شده اند و علیرغم همه درمان ها برطرف نشده و کماکان آزار دهنده هستند در حیطه کاری پزشکان فوق متخصص درد هستند و عمده آنها شامل:
- دردهای نوروپاتیک :
این دردها در اثر آزار سلول های عصبی است که اصطلاحا نوروپاتی گفته می شود و در مواردی همچون زونا ، بریدگی های پوست وارگانها، مصرف داروها نظیرداروهای شیمی درمانی و…دیده می شود.
- دردهای ناشی از برش جراحی :
درد ناحیه جداره شکم ، کشاله ران و زیر شکم بعد از جراحی جداره شکم به طور مثال ترمیم فتق نافی با مش گذاری می تواند بیش از 50 درصد موجب درد های مزمن ناحیه برش و شکم و زیر شکم شود به طوری که یک چهارم این بیماران به خاطر درد شدید قادر به انجام فعالیت های روزمره خود نیستند.
- دردهای سرطانی :
سرطان های احشاء شکمی می تواند ایجاد دردهای مزمن و طاقت فرسایی کند که موجب بی قراری و درماندگی فرد مبتلا شده و نیاز به مداخله اینترونشنال دارد.
تشخیص دردهای شکمی :
شرح حال ومعاینه فیزیکی حائز اهمیت زیادی است.
آزمایش های تصویربرداری :
آزمایش های تصویربرداری اطلاعات کاملی از نظر بررسی مشکلات ساختمانی در اختیار پزشک می گذارد که شامل :
پرتونگاری ساده کمر : جهت بررسی عفونت یا توده استخوانی و… است.
سی تی اسکن : چنانچه مشکلات فوق در گرافی ساده مطرح باشد جهت بررسی دقیق تر میتوان از سی تی اسکن استفاده کرد.
ام.آر.آی : جهت بررسی بافتهای و ارگان های داخل شکم استفاده می گردد.
درمان دردهای مزمن شکمی :
درمان های اینترونشنال و یا کمتر تهاجمی (مداخله ای) :
اعمال اینترونشنال توسط فوق تخصص درد تحت هدایت اشعه ایکس (فلوئوروسکوپی) و یا سونوگرافی در اتاق عمل انجام می گردد.
تزریق های تشخیصی و درمانی در دردهای شکمی :
1. بلوک اسپلانکنیک :
بلوک عصب اسپلانکنیک (احشایی) روشی کارآمد در رفع دردهای مزمن ناحیه بالای شکم است که غالبا بر اثر سرطان یا التهاب پانکراس بروز می‌یابد. اعصاب اسپلانکنیک در دو طرف ستون فقرات قرار گرفته‌اند و پیام درد را از ارگان های شکمی به مغز منتقل می‌کنند.
2. بلوک سلیاک :
تعدادی از اعصاب خارج شده از نخاع در قدام ستون فقرات و زیر دیافراگم به یک دیگر می پیوندند و شبکه عصبی سیلیاک را تشکیل می دهند. از این شبکه عصبی اعصاب دیگری خارج می شوند و به احشا شکم عصب دهی می کنند. بلاک کردن عصب به جلوگیری از عبور پیام عصبی (شامل پیام های درد) با تزریق مواد بی حسی به عصب گفته می شود و می تواند برای مدیریت دردهای شکمی استفاده می شود. به عنوان روش تشخیصی ، بلاک این شبکه به پیدا کردن منشا اصلی درد و عصب منتقل کنند پیام درد از احشا شکمی کمک می کند.
3. بلوک TAP :
بلاک عصب به بستن مسیر عبور پیام عصبی با استفاده از مواد بی حسی می گویند. بلاک عصب عرضی شکم برای اهداف درمانی و تشخیصی استفاده می شود. از این بلاک برای درمان دردهای جداره شکم ناشی از برش جراحی و… استفاده می گردد.
4. بلوک رشته های اختصاصی عصبی :
بلوک تشخیصی و درمانی رشته های محیطی عصبی (مانند ایلیواینگوینال و یا ایلیوهیپوگاستریک) تحت هدایت سونوگرافی با لوکال آنستتیک و یا رادیوفرکوئنسی بسیار موفقیت آمیز ودرمان کننده است.
مشاوره رایگان با دکتر محمدرضا کاظمی
