آرتروز ستون فقرات پدیده ای شایع در میان سالمندان بوده لیکن در افراد چاق ، کارهای فیزیکی سنگین، ضربات ستون فقرات بیشتر دیده می شود. زمینه خانوادگی در پیدایش و پیشرفت آرتروز تاثیرگذارند. مهره های ستون فقرات در سه نقطه به یکدیگر متصل می شوند.
اول، در جلوی نخاع، مهره ها به وسیله ی یک دیسک بالش مانند به یکدیگر متصل شده اند. دوم، در پشت نخاع، مهره ها به وسیله ی دو مفصل کوچک به نام مفاصل فاست به یکدیگر متصل اند. این مفاصل فاست به کمک دیسک بین مهره ای باعث حرکات ستون فقرات می شوند (مانند خم شدن به جلو و عقب و یا چرخیدن به طرفین). آرتروز یا اسپوندیلوزبه معنی استحاله و تخریب این سه منطقه اتصال در سطح جسم مهره ها و مفاصل متصل کننده مهره ها یا فاست دیده می شود. هرگونه انحراف و انحناء ستون فقرات (اسکولیوز) موجب توزیع نامتناسب فشار به مفاصل شده و در پیشرفت آرتروز موثر است.
شایع ترین نوع آرتروز ستون فقرات ، استئوآرتریت یا آرتروز دژنراتیو (آرتروز ناشی از استحاله) می باشد. با ابتلا مفاصل ستون فقرات به آرتروز حرکت مهره ها دچار خشکی و دردناک می شوند.
تیترهای مهم این مقاله
علائم آرتروز ستون فقرات :
آرتروز ستون فقرات کمری معمولا باعث درد محوری در فقرات شده و این درد به خصوص در اوایل صبح و هنگام بیدار شدن از خواب احساس می شود و با گذشت زمان تخفیف می یابد. فعالیت های طولانی و یا سنگین باعث تشدید علائم آرتروز ستون فقرات می شوند. با پیشرفت آرتروز زوائد استخوانی ریز (استئوفیت ها) تشکیل و گسترش یافته و در صورت پیشرفت زاوئد در داخل کانال ریشه های عصبی را تحت فشار و تحریک قرار داده که موجب دردهای انتشاری نظیر دردهای سیاتیکی در اندام ها می گردند و لذا بیماران علائم تنگی کانال را تجربه خواهندکرد.
علل آرتروز ستون فقرات :
- سن : از دهه چهارم زندگی به بعد شایعتر است.
- جنس: ابتلا به آرتروز در میان زنان حدود دو برابر مردان است.
- آسیب : مانند جراحات به جای مانده ناشی از تصادف، حوادث ورزشی و یا آسیب های شغلی
- وراثت : احتمال به ارث بردن بدشکلی های مفاصل و نقص در غضروف ها وجود دارد.
- اضافه وزن : وزن بیش از اندازه باعث فشار به مفاصل می شود.
تشخیص آرتروز ستون فقرات :
معاینه فیزیکی و بررسی رفلکس عضلات وبررسی تعادل و راه رفتن بیمار حائز اهمیت زیادی است.
آزمایش‌های تصویربرداری :
آزمایش‌های تصویربرداری اطلاعات کاملی از نظر بررسی مشکلات ساختمانی مهره ها و نخاع و آرتروز در اختیار پزشک می گذارد که شامل :
پرتونگاری ساده کمر : جهت بررسی عفونت یا توده استخوانی و تغییر قوس مهره ها و نیز زوائد استئوفیتی در مهره ها است.
سی تی اسکن : چنانچه مشکلات فوق در گرافی ساده مطرح باشد جهت بررسی دقیق تر میتوان از سی تی اسکن استفاده کرد.
ام.آر.آی : جهت بررسی بافت های نرم از جمله دیسک ها ، رباط ها ، نخاع و اعصاب نخاعی استفاده می گردد.
تست عملکرد عصب و عضله :
به منظور تعیین شیوه انتقال صحیح پیام ها ی عصبی و کارکرد فیزیولوژیکی اعصاب استفاده میشود که شامل دو قسمت اولیه بررسی قدرت و سلامت ماهیچه و ثانویه بررسی سرعت هدایت پیام عصبی و وجود احتمال تحریک یا تخریب عصبی می باشد.
آرتروز ستون فقرات
درمان آرتروز ستون فقرات :
نحوه ی درمان آرتروز ستون فقرات کمری بسته به میزان علائم بیمار متغیر است. روش های درمانی پله پله بوده و اگر بیمار با هر مرحله درمانی پاسخ مناسب نگیرد به تدریج روش های پیچیده تری استفاده می شوند. اساس درمان آرتروز روش های غیر تهاجمی می باشد و مهمترین اصل تقویت بافت نرم اطراف مهره های کمری است و شامل مواردذیل است:
کاهش وزن : کم کردن وزن در بیماران که مفاصل فرسوده دارند، عملی دشوار است. با این حال، کم کردن مقدار کمی وزن هم می تواند عامل موثری بر کاهش درد باشد. با کاهش 5 کیلوگرم یا بیشتر از وزن، مفاصل فاست فشار کمتری را متحمل خواهند شد و این می تواند به طور قابل قبولی درد را کاهش دهد.
استراحت : استراحت تنها باید نسبی باشد و شامل عدم انجام حرکات و فشارهای سنگین بر کمر بوده ونه بیش از آن .
کمربند کمری : بستن موقت بریس یا کمربند فقط درموارد بسیار پیشرفته آرتروز که همراه باتنگی کانال می باشد توصیه می گردد و استفاده طولانی مدت از آن موجب ضعف عضلات ستون مهره‌ها شده که موجب انتقال بیشتر ضربات و پیشرفت بیش از پیش آرتروز می گردد.
داروها مناسب آرتروز ستون فقرات : از داروها جهت برطرف کردن علائم در فاز حاد و نیز بازگشت قوام و آرامش عضلانی استفاده می گردد که شامل: شل کننده های عضلانی (محیطی و مرکزی) ، مسکن های ضدالتهابی و در موارد شدید میتوان به شکل محدود از داروهای مخدری استفاده نمود. در فاز غیر حاد آرتروز نیز میتوان از داروهای ترکیبی سویا و آووکادو جهت جلوگیری از پیشرفت و بهبود ضایعات آرتروزی استفاده نمود.
درمانهای غیر تهاجمی آرتروز ستون فقرات :
1. فیزیوتراپی : در فیزیوتراپی ترکیبی از روش‌های غیرفعال و تمرین‌ها جهت تقویت ساختار عضلانی و حرکت های اصلاحی به کار گرفته میشود. مدالیته‌های درمانی غیرفعال مانند یخ/ گرما، اولتراسوند و تحریک الکتریکی ، درد و گرفتگی عضلانی را در بیمار مبتلا به آرتروز کاهش می‌دهد. بیمار مبتلا به آرتروز به کمک انجام تمرین‌های مخصوص روش افزایش انعطاف پذیری و دامنه حرکتی را فرا می‌گیرد و بر قدرت عضلات خود می‌افزاید. بیماران نباید از روی آوردن به این درمان نگران باشند، حتی بیماران دچار درد و مشکلات حرکتی نیز از انجام تمرین‌های ایزومتریک سود می‌برند.
2. ماساژ و درمان دستی و منیپولیشن : اساس این تکنیک ها که توسط دست انجام می شود نیز تقویت ساختار عضلانی بافتهای اطراف مهره ها می گردد.
3. لیزر پرتوان : استفاده از لیزر پرتوان پالس موجب افزایش انرژی سلولی و ترمیم بافت های آسیب دیده و جلوگیری از پیشرفت آرتروز می گردد.
درمان های اینترونشنال و یا کمتر تهاجمی (مداخله ای):
اعمال اینترونشنال توسط فوق تخصص درد تحت راهنمایی اشعه ایکس (فلوئوروسکوپی) و یا سونوگرافی در اتاق عمل انجام می گردد.
1. تزریق های تشخیصی و درمانی :
تزریق در ستون فقرات مانند تزریق ترکیبی استروئید و آنستتیک های موضعی در فضای اپیدورال و تزریق در مفصل فاست بین مهره ای در بیمار مبتلا به آرتروز انجام میشود که موجب از بین رفتن التهاب منطقه آرتروزی می گردد. همچنین این تزریقات در درون مفاصل فاست مهره ای و در محل عصب رسانی آنها انجام می گردد. این مفاصل در پایداری و حرکت گردن نقش مهمی دارند. همچنین در این زمینه بغیر از تزریقات میتوان از رادیوفرکوئنسی در این مناطق جهت تغییرات طولانی استفاده نمود. از سایر روش های اینترونشنال میتوان به رادیوفرکوئنسی ، اوزون درمانی، تزریق پی آر پی ، ارتوکین و…. نام برد که در سایر قسمت ها به تفصیل توضیح داده شده است.
پاسخ رایگان به سوالات شما
شما می توانید در ادامه همین صفحه سوال خود را مطرح کنید تا دکتر محمدرضا کاظمی در اولین فرصت به سوال شما پاسخ دهند.
سلام خدمت شما
آقای دکتر من ۳۵ سالمه گردنم را میچرخانم صدا میده. آقای دکتر از ام آر آی میشه به سرخوردگی مهره گردن یا آرتروز گردن پی برد؟ یعنی جراح مغز و اعصاب یا متخصص رادیولوژی از عکس ام آر آی متوجه این قضیه میشن؟
درود بله کاملا مشخص میشود.
با سلام سالهاست من دچارگودی کمر بوده وبعدازاون چندسالی میشه گوزپیداکردم همیشه کمردردشدید دارم کارم ایستاده دائم وسنگین بوده درنهایت ازفشاردرد به داروهای مخدروابسته شدم و مدتهاست که دیگه اثری ندارند و الان چندماهی است نمیتونم کار کنم ازپشت سرم مهره هام تا پایین درد میکنن احساس میکنم بین استخوان کمرم یامهره های چپ ور است بالای باسن چیزی فرومیکنن ودردغیرقابل تحملی ایجاد میشه و خیلی ضعیفم و دائم بین ستون فقراتم درد ترشح میشه لطفا راهنمایی کنید
باسلام باید ستون فقرات به طور کامل بررسی شوند و در قدم اول تصویربرداری ها هم از بافت استخوانی و هم از بافت نرم و ستون فقرات انجام گردد.
با سلام خدمت شما بزرگوار.
ببخشید من تست عصب پای راست انجام داده ام و الآن 5 روز از این تیت می گذرد و من هنوز هنگام دراز کشیدن درد شدید در ناحیه سوزن تست احساس می کنم. پوست اطراف محل سوزن هم قرمز شده ایت. برای بهبودی چکار کنم.
باسلام نیاز به اقدام خاصی نیست خود به خود برطرف می شود.