همه چیز درباره دیسک بین مهره ای

دیسک بین مهره ای ساختمانی شبیه غضروف است که در بین جسم مهره ها قرار گرفته است. مهره ها شبیه مکعب می باشند، دیسک ها نقش ضربه گیر را دارند و باعث جذب نیرو و توزیع متقارن نیرو در ستون فقرات می شوند. نقش دیسک شبیه به کمک فنر است که باعث انتقال نیرو از ستون فقرات به سایر مناطق می شود. ساختمان دیسک از دو نوع بافت پیوندی تشکیل شده است. تغییرات دژنراتیو یا استحاله ای دیسک به معنی فرسایش دیسک می باشد که نتیجه آن پارگی دیسک و تنگی کانال ستون فقرات می باشد.

این تخریب ساختمان دیسک ها چند عاملی بوده و مجموعه ای از فاکتورهای ژنتیکی، ضربات، نوع نشستن،… همگی موجب تغییرات تخریبی دیسک می شوند.

آناتومی دیسک

آناتومی دیسک

دو صفحه غضروفی وجود دارد که بالا و پایین دیسک را به بدنه مهره‌ها متصل می‌کند. بوسیله این صفحه غضروفی دیسک مواد غذایی را دریافت و مواد زائد را دفع می کند. دیسک از دو قسمت تشکیل شده است یک قسمت هسته دیسک است به نام “نوکلئوس” که کروی شکل است و باعث انتقال نیرو ها به صورت مساوی در دیسک می شود و از مواد پروتئینی تشکیل شده که جاذب آب هستند و مانند یک اسفنج و کمک فنر باعث خنثی شدن نیروها و توزیع متناسب نیروها در دیسک می شود. قسمت دوم پوسته دیسک است که “آنولوس” نامیده می شود و از بافت کلاژن تشکیل شده است و ساختمان آن هم بسیار محکم است و در عین حال حالت  کشسانی و فنری هم دارد.

جریان خون دیسک

جریان خون دیسک

دیسک ساختمانی بدون رگ می باشد. خونرسانی دیسک توسط یک شبکه مویرگی نازک که در قسمت خارجی حلقه دیسک (آنولوس) نفوذ می کند انجام می شود و تغذیه دیسک به طریقه انتشار مواد غذایی، اکسیژن و گلوکز از سطح به عمق انجام می شود.

عصب گیری دیسک

عصب گیری دیسک

فقط لایه خارجی دیسک “آنولوس” توسط یکسری اعصاب حسی عصب دهی می شود و سایر مناطق دیسک عصب رسانی ندارد و بهمین علت تنها زمانی که دیسک پاره می‌شود مواد التهابی باعث تحریک قسمت خارجی دیسک که عصب دارد  شده و ایجاد درد می‌کند.

آب داخل دیسک

آب داخل دیسک

بخش اعظم حجم دیسک را آب تشکیل می‌دهد که این آب با پروتئین های هسته دیسک باند می شود. میزان آب در طول مدت شبانه روز تغییر می یابد و با افزایش سن حجم آب داخل دیسک کاهش می یابد.

دژنراسیون یا فرسایش دیسک

دژنراسیون یا فرسایش دیسک

دژنراسیون یا فرسایش به معنی پیری زودرس دیسک می باشد. این پدیده همراه با کاهش میزان آب دیسک بوده و تغییراتی در آنزیم‌ها و نفوذپذیری آب در دیسک ایجاد می گردد. بیشتر این تغییرات در هسته دیسک رخ داده ولذا انتشار مواد غذایی به مرکز دیسک مختل می شود، فشار داخل دیسک کاهش، ارتفاع دیسک کاهش و فعالیت مفید دیسک نیز کاهش می یابد و در حقیقت پدیده تخریب نسبت به پدیده بازسازی در دیسک برتری می یابد. هسته دیسک خاصیت ژلاتینی خود را از دست می دهد و رسوب کلسیم در دیسک ایجاد می شود و دیسک تغییر شکل داده و به داخل کانال نخاعی وارد شده و موجب تنگی کانال نخاعی می گردد.

 علل دژنراسیون و فرسایش زودهنگام دیسک چند عاملی بوده از جمله افزایش سن، فشارها، ضربات و نیرو هایی که به ستون مهره ها و دیسک ها وارد می گردد و هر پدیده‌ای که موجب اختلال در خونرسانی دیسک شود موجب پیشرفت دژنراسیون می‌شود از جمله چاقی ، آترواسکلروز (گرفتگی شریان ها) و سیگار و… لذا با حذف این عوامل مخرب می توان از پیشرفت پدیده تخریبی دیسک ها جلوگیری نمود.