درد دنبالچه یا COCCYDYNIA

دنبالچه انتهایی ترین قسمت ستون فقرات می باشد. این استخوان از 3 تا 5 مهره تشکیل شده و در حیوانات نقش تشکیل دهنده دم را دارد. دنبالچه در تحمل وزن نقش مهمی دارد. به این استخوان عضلات و لیگامان های کف لگن متصل می شوند که نقش مهمی در دفع ادرار و مدفوع دارند. در مقاله درد دنبالچه یا COCCYDYNIA دکتر کاظمی در مورد علائم و درمان این بیماری توضیح داده اند.

درد دنبالچه ناشی از چیست

درد دنبالچه دردی نسبتا شایع است که نه تنها در دنبالچه بلکه به شکل انتشاری در لگن و حتی درپاها حس می شود. شیوع این دردها در خانم ها بیشتراز آقایان است که به دلیل تفاوت آناتومی لگن این دو جنس با یکدیگر می باشد. این درد در حالت نشسته بیشتر است و نیز درد دنبالچه در بسیاری از موارد با اختلالات ادرار و مدفوع نیز همراهی دارد. این دردها معمولا در هنگام قاعدگی، اجابت مزاج و فعالیت جنسی تشدید می شوند.

علل درد دنبالچه

علل دردهای دنبالچه علل وسیعی می باشد که شایعترین آن مشتمل است بر ضربات و بی ثباتی استخوان دنبالچه، اسپاسم و گرفتگی عضلات منطقه و غیر هم راستا بودن دنبالچه با فقرات و… لیکن منشا بسیاری از دردهای دنبالچه قابل تعیین نبوده ( که به آن کوکسیدینی ایدیوپاتیک گفته می شود) و در این موارد باید علائم بیمار را کنترل کرد.

یکی از پرچالش ترین علل دردهای دنبالچه ضربات وارده به دنبالچه می باشد که ناشی از آسیب مستقیم و ضربه به دنیالچه می باشد مانند زمین خوردن با باسن روی یک سطح سفت از طریق ضربات ورزشی و یا سقوط و تصادفات و…. همچنین دنبالچه در حین زایمان و یا کشیدگی های مکرر نظیر دوچرخه سواری می تواند دچار آسیب گردد. چنانچه علل ذکر شده همراه با چاقی باشند میزان آسیب و درد به مراتب بیشتر خواهد بود.

علیرغم مصطلح بودن شکستگی دنبالچه عملا این پدیده نادر بوده و درد ناشی از ضربه در دنبالچه بیشتر ناشی از جابجایی استخوان ها می باشد.

درد دنبالچه بعد از زایمان

بسیاری از زنان پس از وضع حمل دچار درد هایی در ناحیه ی دنبالچه می شوند و بسیاری از فعالیت های روزانه از جمله نشستن و برخاستن، خوابیدن به صورت طاقباز برای آن ها دردناک می شود. آسیب به دنبالچه حین وضع حمل به علت فشاری است که جنین حین عبور از حفره لگنی به استخوان دنبالچه وارد می کند. این فشار می تواند باعث آسیب خفیف یا دررفتگی و شکستگی این استخوان بشود که میزان این آسیب بستگی به آناتومی لگن مادر، طریقه زایمان و سایز بزرگ جنین، کوچک بودن حفره ی لگنی و پوزیشن نامناسب جنین و .. دارد.

تشخیص درد دنبالچه

ابتدا شرح حال بیمار بسیار کمک کننده است که شامل درد انتهای ستون فقرات بوده که با نشستن تشدید می شود و نیز تشدید درد در هنگام اجابت مزاج و فعالیت جنسی وجود دارد. بیشترین درد در نوک دنبالچه است ولی انتشار به اطراف هم گزارش می شود.

در معاینه در لمس و حرکت استخوان دنبالچه (آخرین بند از ستون فقرات در بالای مقعد) درد زیادی احساس می شود .با توجه به اینکه درد استخوان دنبالچه در این منقطه می تواند به علت بیماری ها و بدخیمی های مقعد یا انتهای ستون فقرات بروز نماید افراد دچار علایم فوق می بایست جهت بررسی و تشخیص و علل درد دنبالچه به پزشک مراجعه نمایند.

درمان درد دنبالچه

بالشتک حلقوی دنبالچه

قبل از هر چه در درمان باید از بالشتک حلقوی دنبالچه مانند شکل بالا در هنگام نشستن استفاده شود.

درمان درد دنبالچه طیف وسیعی از درمان ها از جمله درمان های دارویی مشتمل برداروهای ضدالتهابی و مکمل ها و فیزیوتراپی می باشد.

درمان درد دنبالچه با ورزش

تمرین اول  : به پشت دراز کشیده، زانوها جمع و کف پاها روی زمین باشد، شکم را سفت کرده و سعی کنید کمر را به تخت بچسبانید. این تمرین علی رغم سادگی تمرین بسیار مناسب جهت کاهش درد دنبالچه است.

تمرین دوم : به پشت دراز کشیده، دست ها روی شکم باشد. کف پاها روی زمین قرار بگیرد، یک پا را از زمین و زانو را صاف کنید، روزی 3 بار هر دفعه 5 -10 بار. (هر حرکت را تا 5 ثانیه نگه دارید).

تمرین سوم : به پهلو دراز بکشید، یک بالش زیر سرتان باشد، زانوها کمی خم باشند، دست ها را باز کرده و به آرامی به پهلو بچرخید، این حرکت را در طرف مقابل تکرار کنید. هر حرکت را 5 ثانیه نگه داشته، روزی 3بار، هر نوبت 5-10 دفعه.

تمرین چهارم  : به پهلو دراز بکشید یک دست زیر سر باشد، پاها را تک تک از بغل باز و بسته کنید هر حرکت را تا 5 ثانیه نگه دارید روزی 3 بار هر مرتبه 5 -10 دفعه.

درمان های اینترونشنال در درد دنبالچه

با همه مواردی که ذکر شد درصد قابل توجهی از بیماران دچار “کوکسی دینیا” به درمان ها پاسخ مناسب نمی دهند و همچنان از مشکل درد کوکسیکس در عذاب هستند.

خیلی از بیمارن این سئوال را داردند که : برای درد دنبالچه به چه دکتری باید مراجعه کرد ؟ این افراد باید به کلینیک های فوق تخصصی “درد” مراجعه نموده و تحت درمان های اینترونشنال قرار بگیرند. این درمان ها تحت هدایت دستگاه های رادیولوژی و سونوگرافی انجام می شوند که مشتمل هستند بر:

داروهای تزریقی

تزریق : با استفاده از داروهای ضدالتهاب در نزدیکی مفصل بین دنبالچه و ساکروم داروی مورد نظر تزریق می گردد.

پرولوتراپی : با تزریق فاکتورهای رشد سلولی و ایجاد شرایط پیش التهابی می توان موجب استحکام رباط ها و تاندون ها و ترمیم پارگی ها شد.

بلوک گانگلیون ایمپار : این شبکه در جلوی دنبالچه قرار دارد. با بلوک آن می توان در دراز مدت موجب تخفیف چشم گیر درد شد. در این شبکه عصبی می توان از داروهای لوکال آنستتیک، کوتیکو استروئیدها، بوتاکی، داروهای نورولیتیک و نهایتا رادیو فرکوئنسی استفاده کرد.

تحریک ریشه عصب ساکرال scs : این تکنیک از روش های نورومدولاسیون ساکروم است که در آن از محرک های نخاعی در فضای اپیدورال جهت کنترل و درمان درد دنبالچه استفاده می گردد.