بیشتر سردردها ناشی از بیماری های خطرناک نیستند، اما برخی سردردها که علامت بیماری های تهدید کننده حیات هستند باید بطور اورژانسی درمان شوند. انواع سردردها را برحسب عامل ایجاد کننده آنها تقسیم بندی می کنند:
تیترهای مهم این مقاله
سردردهای اولیه :
سردرد اولیه بعلت اختلال یا فعالیت بیش از حد بافت های حساس به درد در مغز ایجاد می شود. سردرد اولیه علامت یک بیماری زمینه ای نیست. فعالیت شیمیایی مغز، اعصاب یا عروق خونی مغز یا عضلات سر و گردن یا ترکیبی از عوامل یاد شده ممکن است نقشی در ایجاد سردردهای اولیه داشته باشند. برخی افراد دارای ژنهایی هستند که آنها را بیشتر از سایرین مستعد سردردهای اولیه می کنند.
شایعترین علل سردرهای اولیه شامل موارد زیر می باشد:
سردرد میگرنی : یکی از شایع ترین انواع سردردها می باشد. معمولا درد میگرن در یک طرف سر است. هنگامی که سیستم عصبی مرکزی، سیستم عروقی مغزی و واسطه های شیمیایی در مغز با هم تداخل می کنند، سردرد میگرنی بروز می کند. در طی حملات میگرنی، سیستم عصبی سمپاتیک تحریک می شود و افزایش فعالیت عصب سمپاتیک موجب حساسیت به نور و صدا می شود و تاری دید را زیاد می کند.
علائم میگرن : سردرد میگرنی معمولا در یک سمت همراه با درد شدید و ضربان دار می باشد و با فعالیت های روزانه تشدید می شود و همراه با علائم گوارشی است ، بیمار ترجیح می دهد در طی حملات در یک اتاق تاریک و ساکت دراز بکشد.
ویژگی های سردرد میگرن
موسسه بین المللی سردرد ، مشخصات میگرن را این گونه بیان می کند: فرد بیش از 5 بار دچار سردرد شده باشد و هر کدام 4 تا 72 ساعت طول کشیده شده باشد.
و دارای حداقل دو ویژگی زیر باشد:
سردرد یکطرفه سر ، ضربان دار ، متوسط و یا شدید که با تحرک بدنی بدتر می شود. به علاوه باید حداقل یک مورد زیر را داشته باشد: تهوع یا استفراغ ، ترس از صدا و ترس از نور.
دارو درمانی میگرن
میگرن های خفیف که با فعالیت های روزانه فرد تداخلی ندارند معمولا با داروهای مسکن بدون نسخه (مثلا استامینوفن) و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (مثل بروفن و ادویل) بهبود می یابند. آسپرین و کافئین نیز برای درمان میگرن استفاده می شوند اما اگر درد متوسط تا شدید باشد، باید طبق نظر پزشک داروی مناسب تجویز کند.
تشدید کننده های میگرن
- استرس
- اختلالات خواب
- گرسنگی بیش از حد وافت قندخون
- تغییرات هورمونی
- نور زیاد و نور چشمک زن
- بوهای مختلف
- دود سیگار
- الکل
- پنیر کهنه (مواد غذایی دارای تیرامین)
- شکلات
- گلوتامات سدیم ( MSG) که در غذاهای چینی، سبزیجات کنسرو شده، سوپ ها و گوشت‌های کنسرو شده وجود دارد.
- نیتریت که در سوسیس، کالباس، ماهی دودی و هر نوع گوشت فرآوری شده می باشد.
- آسپارتام
- کافئین: کافئین مثل قهوه در مقادیر کم باعث افزایش هوشیاری و انرژی بدن شود. اما کافئین زیاد باعث بی خوابی، اضطراب و سردرد می شود.
سردرد
سردرد تنشی
زنان دو برابر مردان سردرد تنشی را تجربه می‌کنند.
علل سردرد تنشی
این نوع سردرد ها ارثی نیستند. بعضی از افراد به دلیل سفت و منقبض شدن عضلات در پشت گردن و پوست سر دچار آنها می‌شوند. این تنش عضلانی می‌تواند از عوامل زیر باشند:
استراحت ناکافی ، استرس ، افسردگی ، اضطراب و خستگی و گرسنگی
علائم سردرد تنشی
- درد و فشار ملایم تا معمولی در پیشانی ، بالا و طرفین سر ، سردرد در میانه های روز شروع می شود.
- مشکلات در خوابیدن
- احساس خستگی
- مشکل در تمرکز
- حساسیت کم به نور و سر و صدا
- درد عضلات
- بر خلاف سردردهای میگرنی ، این سردرد ها علائم عصبی دیگری مانند ضعف عضلانی یا مشکل در دید را ایجاد نمی‌کنند. و آنها حساسیت شدید به نور یا سر و صدا، معده درد، حالت تهوع و استفراغ ندارند.
پیشگیری از سردرد تنشی
- محدودکردن استرس
- ورزش منظم
- خواب کافی
- عدم مصرف کافئین والکل
سردردهای خوشه ای (کلاستر)
سردردهای خوشه‌ای یکی از دردناک‌ترین انواع سردرد با درد شدیدی که در داخل یا اطراف یک چشم یا یک طرف سر ایجاد میکند، معمولاً نیمه شب‌ها بیمار را از خواب بیدار میکند. با بالاتر رفتن سن، فاصله بین بروز دوره های سردرد خوشه ای بیشتر می شود و شیوع آن در مردان بیشتر از زنان است.
علل سردردهای خوشه ای
علت دقیق ناشناخته است اما الگوی وقوع سردردهای خوشه ای نشان دهنده اختلال در ساعت بیولوژیکی بدن (هیپوتالاموسمی) می باشد و برخلاف میگرن و سردرد تنشی ، معمولاً ارتباطی با عوامل تحریک کننده مانند غذاها، تغییرات هورمونی یا استرس ندارد.
علائم سردردهای خوشه ای
درد شدید، عمیق در یک طرف سر که تا شقیقه ها و چشم ها گسترش می یابد. ممکن است چشم قرمز شده، آبریزش و پف داشته باشد و یا با آبریزش و یا گرفتگی بینی همراه باشد. معمولا درد به سرعت شدید می شود حملات سردرد خوشه ای معمولاً خیلی سریع و بدون مقدمه اتفاق می‌افتد. درد شدید و آزار دهنده که معمولاً در داخل یا اطراف یک چشم متمرکز شده است افراد مبتلا به سردردهای خوشه‌ای برخلاف سایر افراد بی قرار هستند.
مشخصات دوره سردردهای خوشه ای
دوره سردردهای خوشه ای مزمن می‌تواند تا بیش از یک سال ادامه داشته باشد و دوره بدون درد هم ممکن است حتی کمتر از یک ماه باشد.
در طی دوره سردردهای خوشه ای
- سردرد معمولاً هر روز و گاهی چند بار در یک روز اتفاق می‌افتد.
- هر حمله سردرد می‌تواند از 15 دقیقه تا 3 ساعت طول بکشد.
- سردردها غالباً در یک ساعت خاصی در هر روز اتفاق می‌افتد.
- اغلب سردردها در هنگام شب و معمولاً یک تا دو ساعت بعد از خوابیدن اتفاق می‌افتد.
تشخیص سردردهای خوشه‌ای
تشخیص سردرد خوشه‌ای بر اساس شرح حال و توصیفات از سردردها به همراه آزمایشات نورولوژیک و عکس برداری جهت تفکیک سایر علل می باشد.
پیشگیری از سردرد خوشه ای
اجتناب ازمحرک های زیر:
- مصرف الکل
- مشکلات خواب : بهتر است هر روز سر یک ساعت مشخص به تختخواب رفته و سر یک ساعت مشخص بیدار شده واز چرت زدن در طول روز اجتناب گردد.
- افزایش درجه حرارت بدن : می تواند به علت ورزش کردن، حمام آب گرم و یا عصبانیت به وجود بیاید.
- نیترات ها : این مواد در شراب، گوشت دودی، پنیر های چند ساله و برخی دارو ها وجود دارند.
- حساسیت : حساسیت هایی مانند حساسیت های فصلی می توانند باعث شروع شدن سردرد شوند.
درمان سردردهای خوشه ای
درمان های فوری :
اکسیژن ، تریپتان‌ها ، اکتروتاید ، بی حسی موضعی
درمان های پیشگیرانه سردردهای خوشه ای :
مسدود کننده‌های کانال کلسیم ، کورتیکواستروئیدها ، لیتیوم کربنات
سایر سردرد :
بقیه سردردها شامل سردردهای آتیپیک ، سرویکوژنیک ، اکسیپیتال و… هستند که شیوع کمتری دارند و درمان آنها در مقالات سایت درج شده است.
درمان اینترونشنال (رادیوفرکوئنسی) سردرد
این عمل اینترونشنال توسط فوق تخصص درد تحت راهنمایی اشعه ایکس (فلوئوروسکوپی) و یا سونوگرافی در اتاق عمل انجام می گردد. درمان ار اف پروسجوری است که نه تنها شدت درد را کاهش می دهد بلکه موجب کاهش مصرف داروها نیز می گردد. در موارد مقاوم به درمان این گزینه بسیار موثر است. در این روش با سوزن های مخصوص تحت هدایت دستگاه رادیولوژیک وارد شبکه عصبی مربوطه (اسفنوپالاتین و…) شده و با امواج رادیوئی موجب تعدیل فعالیت عصبی منطقه مورد نظر و کاهش درک درد در مغز و کاهش سردرد می شویم. اثر این درمان می تواند تا ماه ها پایدار باشد و حتی درصورت نیاز به تکرار ، سردرد شدت کمتری خواهد داشت.
در این مقاله سعی کردیم شما را با انواع سردرد و راه های درمان آن آشنا کنیم، از اینکه این مقاله را تا انتها ملاحظه کردید از شما سپاسگزاریم. دکتر محمدرضا کاظمی فلوشیپ فوق تخصصی درد
پاسخ رایگان به سوالات شما
شما می توانید در ادامه همین صفحه سوال خود را مطرح کنید تا دکتر محمدرضا کاظمی در اولین فرصت به سوال شما پاسخ دهند.
با سلام و خسته نباشید
من برای دو هفته سرگیجه، تهوع، ضعف و دل پیچه داشتم، و هفته دوم از حوالی غروب سردرد های شدید همراه با تب هم اضافه شد. بعد از مراجعه به دکتر و مصرف دارو تمام مشکلات برطرف شد. فقط بعد از اون به مدت 12 روزه که سردرد مداوم بدون حتی یک لحظه قطع شدن دارم. چیزی مثل برق گرفتگی و گز گز خفیف در سرم که بیشتر سمت راست هست، احساس میکنم.
به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کردم و سیبلیوم، والپروات سدیم، نورتریپتیلین، استامینوفن 500 رو در این 12 روز مصرف کردم. mri و Mr آنژیو، اکو و نوار مغز هم گرفتم و گفتن مشکلی نیست. منتهی سردرد من متوقف نشده هنوز، مشکلم چیه؟ چیکار کنم؟
با سلام داروها را ادامه دهید قدم اولیه درمان سردرد تنشی است. اگر سردرد ادامه داشت تزریق بوتاکس انجام شود.
سلام من یه سال و نیم سردردم انواع درمان هارو هم رفتم
بلوک عصبی طب سوزنی برق درمانی بوتاکس و انواع دارو ها هیچکدوم جواب نگرفتم از زندگیم افتادم از کارم افتادم لطفا یه راهیی پیش روم بزارین جناب دکتر عزیز🌹
باسلام به دلیل مقاومت در درمان باید شبکه های عصبی مولد سردرد رادیوفرکوئنسی بشوند.
سلام وقت بخیر.۳۱ سالمه وسه ساله که به شدت سردرد دارم ام ارآی گرفتم دکتر گفت مشکلی ندارین واحتمال زیاد فشار خون بالا دارین .ومن در حین اینکه سردردم شدید میشه میرم درمانگاه وفشار گرفته میشه وکاملا نرمال هست.واینکه در ماه دوبار میگیره ودو یا سه روز طول میکشه.ومن با قرص میگرن سرم آروم میگیره دقیقا پشت سرمه وبه گردنم میزنه.اگه قرص میگرن نخورم اصلا خوب نمیشه.
لطفا راهنماییم کنین ممنون
باسلام، از نظر آرتروز های ستون فقرات گردنی و سردردها بامنشاء گردنی هم بررسی شوید.
سلام من بعد از جراحی دسک کمر ک بیهوشی عمومی هم داشت
به شدت سرم درد میکنه و جالبه که وقتی میخوابم)درازکش( آروم میشم و وقتی میشینم و بلند میشم و حرکت میکنم به سرعت شروع میکنه به درد و کمتر از ۲۰ دقیق ب تحوع هم میرسه.
ممنون میشم پاسخ بدید.
با سلام
این موضوع را با پزشک معالج خود درمیان بگذارید. در مواردی که نشت مایع مغزی نخاعی از پرده مننژ وجود داشته باشد این علائم می‌تواند ایجاد شود و البته مرتفع می گردد.
سلام ..من مادرم ۶۸ سالسه و مدتی هست فک درد و سر درد داره متخصصان داخلی هم تشخیص ندادن دلیلش رو در ضمن التهاب خونش بالا هستش که یه متخصص خشک کننده دادن که التهاب رفت بالاتر و حال مادرم بدتر شد من موندم به چه متخصصی مراجع کنم و دلیل این درد چیه
سلام جهت بررسی توسط فوق تخصص درد به کلینیک درد مراجعه بفرمایید
سلام عرض ادب و خسته نباشید
مسعود ۴۳ساله هستم حدود ۶ ساله که با کوچکترین باد سرد و گرم که به صورت و سرم میخوره سردرد میگیرم
احساس تورم در پیشانی اکثرا یک طرف مثلا هر موقع سوار موتور که میشم سردرد دارم در صورتی که ده سال موتور داشتم ولی اون موقع سردرد نداشتم
لطفا راهنمایی کنید
ممنون
با سلام باید ستون فقرات گردنی و همچنین عصبهای تامین کننده پوست سر شما بررسی و درمان شود
سلام جناب دکتر،وقت بخیر.من به طور ناگهانی دچار سردرد در سمت چپ سر پشت گوش شدم،که باعث درد فک پایین سمت چپ، درد صورت براثر لمس و تیرکشیدن قلب شد.این علائم حدودا ۱یا۲دقیقه طول کشید.تا شب سه باردیگر تکرار شد اما باشدت کم تر.روز بعد چندبار این سردرد با شدت کمتر تکرار شد بااین تفاوت که علائم دیگری همراه نداشت. در دو روز بعد فقط صبح یک بار همان قسمت سر،مقدار خیلی کمی درد گرفت پس از آن دیگر هیچ دردو علائمی نداشتم.همه این درد ها حدودا ۱الی ۲ دقیقه طول کشید.در حال حاضر دو هفته آن موقع میگذرد ومن به کرونا مبتلا شده ام و امکان مراجعه به پزشک برایم وجود ندارد.ممنون میشم کمکم کنید.این علائم خطرناک است وبه رسیدگی جدی نیاز دارد؟این علائم نشانه حمله ایسکمی گذرا هستند؟؟
با سلام خیر نگران نباشید اولا اینکه بعضی وقت ها درگیری عصب ها یا قسمتی از مغز و اعصاب در کرونا می‌تواند این علائم نورولوژیک را ایجاد کند انشاالله پس از بهبود کرونا اگر این دردها ادامه داشت باید از نظر نورالژی ها یعنی تحریکات عصب های صورت بررسی شوید.
سلام خسته نباشید من یک ماه سر درد داشتم به دکتر متخصص مغز اعصاب مراجعه کردم بعد سوال جواب دکتر گفت قسمتی از مغزت ورم کرده قرص داد گفت خوب نشد ام آر آی بگیر بعد خوردن قرصها اوایل پیشانی اطراف صورت احساس بی حسی گزگز شدن کردم بعد درد به گردن میزد مدتی از قرصها گذشت کم شد ولی قرصها باعث بی خوابی شدید من میشد دوباره باز هم شروع شد انگار مغزم داره میاد داخل دهانم یا درد به فکهای صورت میزند گزگز میکند یهو این دردها شروع میشه خواستم علت جویا بشم از شما که حالتها خیلی اذیتم میکنه سر دردها اوایل با حالت تهوع بود الان نیست الان مثل قبل بی حالی یا با عطسه کردن یا فعالیت تقریبا زیاد درد شروع میشه ممنون میشم جواب بدید
با سلام در وهله اول باید تصویربرداری از مغز و ستون فقرات گردنی شما انجام شود.
سلام وقت بخیر . من سالهاست سر درد دارم که تشخیص پزشکان میگرنه و داروهای مختلفی امتحان شده ولی هیچ وقت بهبودی حاصل نشده . الان قریب به دو ماهه که به ۱ورت متصل درد همراهمه و اصلا خوب نمیشه و یکی دو هفتست که فوق العاده زیاد شده و به هیچ مسکنی جواب نمیده . همراهش تهوع و تاری دید دارم . این دو هفته اخیر حدقه چشمم طوری درد داشت که نمیتونستم حرکتشون بدم خصوصا چشم چپ . سونو از سینوس اتجام دادم ولی گفتن سینوسام پاکه واقعا دیگه نمیدونم چه کار باید بکنم . این دو هفته اخیر سر درد با بدن درد و خستگی بیش از حد همراه بوده دوست دارم همش بخوابم . لطفا راهنماییم کنیم
با سلام چنانچه سردردها بیش از ۱۵ روز در ماه وجود دارند و موجب اختلال در عملکرد شما شده اند باید بلوک و تزریق اعصاب سر و گردن را انجام دهید.