تیترهای مهم این مقاله
۱۰ علت درد پایین کمر سمت راست در مردان
چرا درد پایین کمر سمت راست یکی از رایج‌ترین دردهای مردان است؟
درد پایین کمر سمت راست در مردان از شایع‌ترین مشکلات اسکلتی–عضلانی است و طبق بررسی‌های بالینی، در اغلب مواقع ترکیبی از عوامل عضلانی، استخوانی، عصبی و حتی مشکلات داخلی بدن در ایجاد آن نقش دارند. مردان به دلیل فعالیت‌های شغلی سنگین، نشستن طولانی، ورزش‌های مقاومتی، بلندکردن بار، رانندگی مداوم و حتی برخی مشکلات ادراری–تناسلی، بیشتر از زنان در معرض دردهای یک‌طرفه کمر هستند. به‌ویژه در سمت راست که محل تجمع عضلات، مفاصل بین‌لگنی، کلیه راست، بخش‌هایی از روده، اعصاب محیطی و رباط‌های قوی کمری است، هر اختلالی می‌تواند باعث درد شدید یا مزمن شود.
این مقاله بر اساس ۱۰ موضوع پرجستجوی کاربران در زمینه «علت درد پایین کمر سمت راست در مردان» نوشته شده است و تلاش می‌کند با زبانی علمی اما قابل‌درک، همه دلایل مهم را پوشش دهد. به‌گونه‌ای که خواننده، بدون نیاز به دانش تخصصی پزشکی، بتواند نوع درد، مکان درد و الگوی علائم بدن خود را بهتر بشناسد و علت احتمالی آن را تشخیص دهد. یکی از علت ها ممکن است دیسک کمر باشد اگر در تهران هستید و به دنبال دکتر دیسک کمر در تهران میباشید کافیست با مشاورین ما در کلینیک در تماس باشید .
دیسک کمر و فشار روی عصب سیاتیک شایع‌ترین علت درد یک‌طرفه
یکی از اولین و مهم‌ترین دلایل درد پایین کمر سمت راست در مردان، بیرون‌زدگی یا پارگی دیسک بین‌مهره‌ای است. این اتفاق معمولاً در مهره‌های L4-L5 و L5-S1 رخ می‌دهد و زمانی که بخش پشتی–راست دیسک دچار فتق شود، به‌طور مستقیم روی ریشه عصبی همان سمت فشار وارد می‌کند. این فشار سبب ایجاد درد کمری همراه با تیرکشیدن به باسن، ران یا ساق پا می‌شود. مردانی که در کارهای سنگین، بدنسازی، جابجایی بار یا رانندگی‌های طولانی فعالیت دارند، به‌طور طبیعی در معرض این آسیب هستند.
علائم درد دیسک کمر معمولاً با نشستن طولانی، خم شدن شدید، عطسه، سرفه یا بلند شدن از صندلی تشدید می‌شود. برخی مردان حالت «خمیده به یک سمت» پیدا می‌کنند تا فشار از روی عصب برداشته شود. در این حالت، علاوه بر درد تیرکشنده، امکان بی‌حسی، گزگز یا احساس ضعف در پا نیز وجود دارد. تشخیص قطعی آن معمولاً با MRI انجام می‌شود اما مجموعه علائم بالینی، برای یک متخصص فیزیوتراپی یا ارتوپدی، بسیار گویاست.
اسپاسم عضلات کمری و عضله QL درد مبهم و شدید در سمت راست
دومین علت پرجستجو، گرفتگی شدید عضله کوادریتوس لومباروم (Quadratus Lumborum) یا همان QL است. این عضله از ستون فقرات تا لگن کشیده شده و نقش مهمی در راست‌نگه‌داشتن بدن دارد. ضعف عضلات مرکزی، نشستن اشتباه پشت میز، رانندگی طولانی، خوابیدن روی تشک نامناسب یا حتی بلند کردن ناگهانی یک جسم سنگین، می‌تواند باعث اسپاسم شدید این عضله شود.
درد ناشی از QL معمولاً در یک سمت، یعنی سمت راست کمر حس می‌شود و با لمس عمیق یا فشار دست تشدید می‌گردد. بسیاری از بیماران این درد را با درد کلیه اشتباه می‌گیرند، اما بر خلاف مشکلات کلیوی، درد عضلانی با تغییر وضعیت بدن (مثل خم شدن، چرخش یا کشش) تغییر می‌کند و معمولاً با ماساژ و گرم‌کردن بهتر می‌شود. این درد برخلاف دیسک، به پا انتشار نمی‌یابد اما می‌تواند حرکت روزانه را مختل کند.
مشکلات کلیه راست؛ درد پهلو که به پایین کمر می‌زند
کلیه راست دقیقاً پشت قفسه دنده‌ای و بالای لگن قرار دارد و هرگونه التهاب، عفونت یا سنگ می‌تواند درد یک‌طرفه ایجاد کند. در مردان، درد کلیه یکی از موضوعات بسیار پرجستجو است زیرا گاهی با فعالیت بدنی، کم‌آبی یا رژیم غذایی پرنمک تشدید می‌شود. درد کلیه راست معمولاً در پهلو احساس می‌شود اما می‌تواند به پایین کمر سمت راست انتشار پیدا کند.
سنگ کلیه باعث ایجاد دردهای ناگهانی، شدید و موج‌دار می‌شود. این درد معمولاً با تهوع، سوزش ادرار، خون در ادرار یا نیاز مکرر به دفع ادرار همراه است. عفونت کلیه نیز درد ممتد و عمیق ایجاد می‌کند و با تب، لرز و بی‌حالی همراه است. تشخیص این موارد اهمیت زیادی دارد زیرا گاهی تأخیر در درمان می‌تواند به بافت کلیه آسیب برساند.
التهاب مفصل ساکروایلیاک (SI Joint)؛ درد تیرکشنده یک‌طرفه
مفصل ساکروایلیاک در محل اتصال لگن و ستون فقرات قرار دارد و اگر ملتهب شود، یکی از شایع‌ترین منابع درد پایین کمر سمت راست در مردان خواهد بود. این درد معمولاً بعد از نشستن طولانی، چرخش ناگهانی، دویدن یا بلند کردن اجسام سنگین ایجاد می‌شود. در مردانی که درگیر رانندگی طولانی، موتورسواری یا کارهای انبارداری هستند، التهاب SI Joint بسیار دیده می‌شود.
درد این مفصل معمولاً یک‌طرفه است و گاهی به باسن یا کشاله ران می‌زند. برخلاف دیسک، انتشار به پا ندارد اما می‌تواند هنگام ایستادن، چرخیدن یا راه رفتن طولانی بدتر شود. تشخیص آن با تست‌های فیزیکی انجام می‌شود و معمولاً به فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی خوب پاسخ می‌دهد.
آرتروز یا ساییدگی مهره‌ها؛ درد عمیق و تدریجی سمت راست
آرتروز ستون فقرات یکی دیگر از علت‌های پرجستجو است، به‌ویژه در مردانی که سن بالاتر، اضافه‌وزن یا سابقه کارهای سنگین دارند. در این حالت، غضروف مفاصل کوچک مهره‌ها (Facet joints) دچار تحلیل می‌شود و درد مزمنی در یک سمت، یعنی سمت راست ایجاد می‌کند. برخلاف دیسک، درد آرتروز معمولاً تدریجی است و با ایستادن طولانی، خم شدن‌ها یا تغییر دما تشدید می‌شود.
آرتروز باعث خشکی صبحگاهی، محدودیت چرخش کمر و احساس خردشدگی یا فشار در عمق کمر می‌شود. این وضعیت در مردان سیگاری و چاق شیوع بیشتری دارد و در صورت عدم درمان، ممکن است کانال نخاعی را تنگ‌تر کند.
مشکلات روده و گوارش درد یک‌طرفه ناشی از گاز یا یبوست
بخشی از روده بزرگ در سمت راست قرار دارد و مشکلات گوارشی می‌توانند باعث درد پایین کمر سمت راست شوند. در مردانی که سبک زندگی کم‌تحرک دارند، یبوست یکی از شایع‌ترین عوامل درد شکمی–کمری است. تجمع گاز در کولون راست نیز می‌تواند درد تیز یا سوزشی ایجاد کند که به کمر انتشار پیدا می‌کند.
سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) نیز یکی از دلایل پرجستجو در میان مردان است، زیرا ترکیب درد شکمی، نفخ، تغییرات اجابت مزاج و درد یک‌طرفه کمری می‌تواند بسیاری از افراد را نگران کند. درد گوارشی برخلاف درد عضلانی، معمولاً با غذا، استرس یا نشستن پس از غذا خوردن تغییر می‌کند.
آسیب یا التهاب رباط‌ها و تاندون‌های کمری–لگنی
رباط‌های ناحیه کمری–لگنی نقش مهمی در پایداری بدن دارند. هرگونه کشیدگی ناگهانی، سقوط، بدنسازی، دویدن نادرست یا ضعف عضلات مرکزی می‌تواند باعث التهاب این رباط‌ها شود. در مردان ورزشکار یا افرادی که روزانه بارهای سنگین حمل می‌کنند، این علت شایع است.
این درد معمولاً در یک نقطه مشخص و در سمت راست حس می‌شود و با فشار انگشت، به‌طور واضح تشدید می‌گردد. در این حالت، برخلاف دیسک کمر، هیچ علامت عصبی مثل گزگز یا بی‌حسی وجود ندارد.
نقش پروستات در ایجاد درد پایین کمر سمت راست در مردان
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های درد کمر در مردان، ارتباط بالقوه آن با ساختارهای ادراری–تناسلی به‌ویژه پروستات است. پروستات در قسمت میانی لگن قرار دارد و هرگونه التهاب یا عفونت در آن می‌تواند دردهایی ایجاد کند که به سمت پایین کمر، باسن، کشاله ران و حتی بیضه‌ها انتشار پیدا کند. اگرچه پروستات دقیقاً در وسط قرار گرفته است، اما بسیاری از بیماران درد را در یک سمت، به‌خصوص در مردان راست‌دست، بیشتر حس می‌کنند. این درد در بسیاری از موارد مبهم، عمیق و گاهی همراه با احساس فشار یا سوزش در پایین کمر سمت راست است.
پروستاتیت (التهاب پروستات)، شایع‌ترین مشکل پروستاتی در مردان جوان و میانسال است. این مشکل می‌تواند ناشی از عفونت باکتریایی، تنش عضلانی لگن یا التهاب غیرعفونی باشد. مردانی که سبک زندگی کم‌تحرک دارند، زیاد رانندگی می‌کنند یا کارشان مستلزم نشستن طولانی است، بیشتر در معرض پروستاتیت مزمن قرار دارند. درد ناشی از پروستات معمولاً با علائمی مانند سوزش ادرار، کاهش قدرت جریان ادرار، احساس تخلیه ناقص و درد هنگام نشستن طولانی همراه است. بسیاری از بیماران از درد یک‌طرفه، مخصوصاً سمت راست، شکایت دارند زیرا عضلات کف لگن در آن سمت بیشتر درگیر می‌شوند.
در برخی موارد، التهاب پروستات می‌تواند باعث اسپاسم عضلات کف لگن شود و همین اسپاسم، فشار را به سمت مفصل ساکروایلیاک یا عضله QL انتقال دهد. این موضوع سبب ایجاد دردهایی می‌شود که بیمار تصور می‌کند منبع آن کمر است، درحالی‌که ریشه آن جای دیگری قرار دارد. اهمیت تشخیص درست در این است که درمان پروستاتیت با درمان دردهای عضلانی یا دیسکی کاملاً متفاوت است.
درد مرتبط با فعالیت‌های شغلی و بد نشستن
مردان به‌طور معمول در محیط‌های کاری قرار دارند که یا نیاز به فعالیت سنگین دارد یا نشستن‌های طولانی. این دو حالت، به‌طور جداگانه و ترکیبی، تأثیر منفی مستقیمی بر ساختارهای کمری دارند. مردان کارگر، رانندگان، مهندسان ساختمانی، کارمندان پشت‌میزنشین، انباردارها، تکنسین‌ها و حتی معلمانی که ساعت‌ها سرپا هستند، در معرض فشارهای روزانه‌ای قرار می‌گیرند که می‌تواند موجب دردهای یک‌طرفه کمر شود.
نشستن طولانی‌مدت، به‌خصوص روی صندلی‌های نامناسب، باعث خم‌شدن لگن به سمت عقب، کشیده‌شدن رباط‌ها و ضعیف شدن تدریجی عضلات پشت می‌شود. در این حالت، بدن برای حفظ تعادل، از سمت راست یا چپ جبرانی کار می‌کشد و همین منجر به فشار بیشتر روی عضلات و مفاصل سمت راست می‌شود. نتیجه آن، درد مزمن، اسپاسم عضلات راست‌کننده ستون مهره‌ها و حتی التهاب مفصل ساکروایلیاک است.
در مشاغل سنگین، موضوع کاملاً برعکس است. در اینجا بدن با بار زیاد مواجه می‌شود. بلند کردن اجسام در وضعیت نامناسب، چرخش ناگهانی همراه با بار، خم شدن‌های پی‌درپی و فشار روی عضلات یک سمت، همه و همه باعث آسیب‌های تجمعی می‌شود. در این حالت، رباط‌های سمت راست بیشتر در معرض کشش قرار می‌گیرند و عضلات QL و ایلیوپسواس دچار اسپاسم مزمن می‌شوند. بسیاری از مردان تصور می‌کنند مشکل آنها «دیسک» است، درحالی‌که MRI آنها کاملاً طبیعی است و منشأ درد، فشارهای روزانه شغلی است.
اضافه‌وزن، ضعف عضلات مرکزی و عدم تعادل ساختاری
اضافه‌وزن در مردان یکی از دلایل بسیار شایع دردهای یک‌طرفه کمر است، گرچه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. چربی تجمع‌یافته در شکم، مرکز ثقل بدن را به جلو منتقل می‌کند و فشار بیشتری بر مهره‌های کمری وارد می‌سازد. زمانی که عضلات شکم، پهلو و عضلات عمقی لگن (Core) ضعیف باشند، بدن برای حفظ تعادل ناچار می‌شود از عضلات یک سمت بیشتر استفاده کند. این الگوی جبرانی، معمولاً سمت غالب بدن (در اغلب مردان سمت راست) را درگیر می‌کند.
در طولانی‌مدت، این ناهماهنگی عضلانی باعث تنگی فضاهای مفصلی، فشار روی مفاصل فاست، التهاب رباط‌های کمری و حتی افزایش فرسایش دیسک‌ها می‌شود. این فشارها معمولاً به‌صورت درد عمیق، مبهم و آزاردهنده در سمت راست کمر بروز می‌کنند. کسانی که شکم بزرگی دارند یا دچار ضعف شدید عضلات مرکزی هستند، احتمال بیشتری برای ابتلا به دردهای سمت راست دارند.
از طرف دیگر، ضعف عضلات سرینی (گلوتئال‌ها) به‌خصوص در مردانی که زیاد می‌نشینند، یک معضل پنهان اما شایع است. ضعف عضلات گلوتئال، موجب می‌شود عضلات کمری برای جبران ضعف لگن بیش‌فعال شوند و این دوباره به درد سمت راست منجر می‌شود. این همان چرخه‌ای است که با ورزش‌های تقویت‌کننده قابل درمان است اما اگر نادیده گرفته شود، سال‌ها طول می‌کشد و تبدیل به درد مزمن می‌شود.
مسائلی که درد پایین کمر سمت راست را تشدید می‌کنند
عوامل تشدیدکننده در مردان بسیار گسترده است. عدم توجه به این عوامل می‌تواند درمان را بسیار طولانی‌تر کند. برای مثال، خوابیدن روی تشک‌های نرم یا فرورفته، نشستن بد در هنگام رانندگی، انجام حرکات قدرتی در باشگاه بدون گرم‌کردن مناسب، عدم ورزش منظم، کفش‌های نامناسب، و حتی کار کردن با لپ‌تاپ روی تخت، همگی باعث تشدید دردهای یک‌طرفه می‌شوند.
یکی از عادت‌های اشتباه مردان، بلند کردن اجسام با چرخش کمر است. این حرکت به‌طور مستقیم، فشار نامتوازن شدیدی به دیسک‌ها و مفاصل فاست وارد می‌کند. همچنین بسیاری از مردان هنگام خستگی کمر، به پشت‌خم شدن‌های زیاد تکیه می‌کنند که این کار فشار بیشتری به فاست‌ها وارد می‌کند. این رفتارها در طول زمان باعث تغییر الگوی حرکت و افزایش احتمال آسیب می‌شود.
تفاوت درد سمت راست و چپ در مردان؛ چرا سمت راست شایع‌تر است؟
مطالعات ارتوپدی نشان داده است که بیشتر مردان، سمت غالب بدنشان «راست» است. یعنی هنگام بلند کردن بار، نگه‌داشتن ابزار، تکیه دادن بدن، و حتی نشستن، فشار بیشتری روی سمت راست اعمال می‌کنند. همین موضوع باعث می‌شود سمت راست بیشتر دچار فرسایش عضلانی، کشیدگی رباط‌ها و التهاب مفاصل شود.
از طرف دیگر، کلیه راست کمی پایین‌تر از کلیه چپ قرار دارد و بیشتر در معرض ضربه‌های مکانیکی و تنش‌های فیزیکی است. وجود کولون صعودی در سمت راست و ارتباط بعضی از ساختارهای گوارشی با آن نیز یکی دیگر از دلایلی است که دردهای یک‌طرفه سمت راست را شایع‌تر کرده است.
علامت‌شناسی دقیق چطور بفهمیم درد از عضله است یا دیسک یا کلیه؟
یکی از مهم‌ترین بخش‌های بررسی درد پایین کمر سمت راست در مردان، توانایی تشخیص منشأ آن است. برای مثال، اگر درد تیرکشنده و همراه با بی‌حسی و گزگز باشد، احتمالاً مشکل عصبی یا دیسکی است. اگر درد با فشار دست تشدید شود یا با حرکت به جهات مختلف تغییر کند، منشأ آن معمولاً عضلانی یا مفصلی است. اگر همراه با درد پهلو، تهوع، تب یا سوزش ادرار باشد، احتمال مشکلات کلیه بیشتر است.
دردهای گوارشی معمولاً همراه با نفخ، یبوست یا نوسانات شکمی هستند. درحالی‌که درد پروستات اغلب همراه با مشکلات ادراری یا احساس سنگینی در لگن است. آرتروز بیشتر در مردان بالای ۴۵ سال دیده می‌شود و درد آن همراه با خشکی صبحگاهی است. التهاب SI Joint معمولاً درد عمیق، یک‌طرفه و تیرکشنده به باسن ایجاد می‌کند.
چه زمانی درد پایین کمر سمت راست خطرناک است؟
در بیشتر مردان، درد کمر قابل درمان است. اما مواردی وجود دارد که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد. اگر درد همراه با ضعف ناگهانی پا، بی‌اختیاری ادرار، تب بالا، کاهش وزن غیرعادی، درد شدید شبانه یا درد غیرقابل‌تحمل باشد، احتمال وجود مشکلات جدی‌تر مثل عفونت ستون فقرات، شکستگی پنهان، تومور یا سنگ بزرگ کلیه وجود دارد. این موارد باید سریع بررسی شوند.
اگر درد بیش از سه هفته ادامه داشته باشد یا با درمان‌های خانگی بهبود پیدا نکند، مراجعه به متخصص ضروری است. به‌ویژه در مردانی که سابقه بلند کردن بار سنگین دارند یا ممکن است دچار پارگی رباط یا فتق دیسک شده باشند.
راهکارهای کلیدی برای کاهش و مدیریت درد پایین کمر سمت راست
درمان درد پایین کمر سمت راست بسته به علت متفاوت است اما مجموعه‌ای از راهکارهای عمومی می‌تواند در بیشتر موارد مؤثر باشد. تقویت عضلات مرکزی، اصلاح سبک نشستن، کاهش وزن، کنترل استرس، نوشیدن آب کافی، رفع یبوست، تنظیم خواب و استفاده از تشک مناسب همگی از عوامل کلیدی هستند. تمرینات کششی سبک برای عضلات QL، همسترینگ و گلوتئوس بسیار کمک‌کننده است.
در موارد جدی‌تر مانند دیسک کمر، فیزیوتراپی تخصصی، تزریق‌های مفصلی، درمان دستی و در مواقع نادر جراحی پیشنهاد می‌شود. در مقابل، برای دردهای پروستاتی، آنتی‌بیوتیک یا درمان‌های ضدالتهابی مخصوص لازم است. بنابراین تشخیص دقیق همیشه مهم‌ترین بخش درمان است.
تحلیل تکمیلی علت‌ها: چرا این ۱۰ مورد بیشترین سرچ را دارند؟
هنگامی که جستجوهای کاربران مرد در زمینه درد کمر بررسی می‌شود، مشخص می‌گردد که بیشترین سرچ‌ها حول محور علت‌هایی هستند که یا دردهای شدید ایجاد می‌کنند، یا ناگهانی و نگران‌کننده هستند، یا به دلیل سبک زندگی مردان بیشتر رخ می‌دهند. این ۱۰ علت انتخاب‌شده دقیقاً به همین دلیل است. این عوامل به‌گونه‌ای با هم مرتبط هستند که یک مرد ممکن است چند مورد را هم‌زمان داشته باشد؛ مثلاً هم دیسک خفیف داشته باشد، هم اسپاسم عضلات QL، هم نشستن بد در محل کار باعث تشدید آن شود.
نکته مهم این است که بیشتر این موارد، نه‌تنها مستقل بروز می‌کنند، بلکه به‌صورت ترکیبی هم درد را تشدید می‌کنند. به‌عنوان مثال، مردی که اضافه‌وزن دارد، معمولاً عضلات ضعیف‌تری در ناحیه مرکزی بدن دارد. همین موضوع سبب می‌شود ستون فقرات فشار بیشتری تحمل کند. این فشار، اگر با نشستن طولانی همراه شود، هم مفاصل ساکروایلیاک را تحریک می‌کند و هم عضلات سمت راست را به اسپاسم می‌برد. این الگوی ترکیبی در مردان بسیار شایع است.
وقتی دیسک کمر با سایر علت‌ها ترکیب می‌شود
یکی از پیچیده‌ترین حالت‌هایی که پزشکان با آن روبه‌رو می‌شوند، ترکیب دیسک کمر با عوامل سبک زندگی است. بسیاری از مردان، حتی اگر دیسک خفیف داشته باشند، سال‌ها متوجه آن نمی‌شوند. اما اضافه‌وزن، رانندگی‌های طولانی، خواب نامناسب و ضعف عضلات شکم باعث می‌شود دیسک فشار بیشتری تحمل کند. در این شرایط، دیسک کمر به‌تنهایی مشکل اصلی نیست، بلکه مجموعه‌ای از دلایل باعث تشدید درد سمت راست می‌شود.
به همین دلیل است که درمان دیسک فقط با دارو جواب نمی‌دهد. لازم است فرد هم سبک زندگی را اصلاح کند، هم عضلات مرکزی را تقویت نماید، و هم با فیزیوتراپی از وارد شدن فشار اضافی جلوگیری کند. ترکیب دیسک با التهاب SI Joint نیز شایع است؛ یعنی وقتی دیسک کمی بیرون‌زدگی دارد، بدن برای کاهش فشار روی عصب، وزن را روی مفصل ساکروایلیاک می‌اندازد و این باعث التهاب مفصل و درد سمت راست می‌شود.
اسپاسم عضلات QL و نقش حرکت‌های غلط
شاید شایع‌ترین علت درد سمت راست کمر در مردانی که ورزش می‌کنند یا کار فیزیکی دارند، اسپاسم عضله QL باشد. این عضله یکی از اصلی‌ترین عضلات پایداری‌دهنده به ستون فقرات است و هرگونه ضعف عضلات شکمی یا سرینی باعث می‌شود این عضله بیش‌فعال شود. بیش‌فعالی عضله، نهایتاً منجر به اسپاسم مزمن و درد مداومی می‌شود که اغلب با درد کلیه اشتباه گرفته می‌شود.
وقتی QL دچار اسپاسم مزمن می‌شود، درد آن می‌تواند به پهلو، لگن و حتی کشاله ران انتشار پیدا کند. مردانی که عادت دارند هنگام بلند کردن اجسام، بدن را کمی بچرخانند یا وزن بار را فقط روی یک سمت بگذارند، بیشتر در معرض این نوع درد هستند. حتی خوابیدن یک‌طرفه طولانی روی تخت نیز می‌تواند QL سمت راست را وارد تنش دائم کند.
مشکلات کلیه راست؛ از سنگ تا عفونت و نقش سبک زندگی
یکی از علت‌هایی که همیشه باید جدی گرفته شود، درد کلیه است. مردان معمولاً آب کمتری مصرف می‌کنند، رژیم‌های پرنمک‌تری دارند و در فعالیت‌های سنگین زیاد عرق می‌کنند. این سه عامل باعث افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه می‌شود. اگر سنگ در حال حرکت باشد، درد شدیدی در پهلوی راست ایجاد می‌کند که به‌سرعت به کمر سمت راست انتشار می‌یابد. تفاوت این درد با درد عضلانی در این است که بسیار ناگهانی و موج‌دار است.
عفونت کلیه نیز درد عمیق و طولانی ایجاد می‌کند. این نوع درد اغلب با تب، خستگی شدید و احساس ناخوشی عمومی همراه است. در برخی مردان، درد کلیه با درد دیسک اشتباه گرفته می‌شود، درحالی‌که وجود علائم ادراری باید همیشه زنگ خطر باشد. مصرف کم آب، عدم تخلیه به‌موقع مثانه و عفونت‌های مکرر می‌توانند خطر ایجاد دردهای یک‌طرفه کمری مرتبط با کلیه را افزایش دهند.
التهاب SI Joint؛ تشخیص سخت اما شایع
التهاب مفصل ساکروایلیاک (SI Joint) یکی از علت‌هایی است که اغلب به اشتباه تشخیص داده می‌شود. این مفصل وظیفه انتقال نیرو بین لگن و ستون فقرات را دارد و در حرکات روزانه بسیار درگیر است. در مردانی که زیاد می‌نشینند یا زیاد می‌ایستند، این مفصل تحت فشار قرار می‌گیرد. التهاب این مفصل باعث درد یک‌طرفه شدیدی می‌شود که معمولاً در سمت راست شایع‌تر است.
تشخیص این مشکل دشوار است زیرا MRI معمولاً تغییرات واضحی نشان نمی‌دهد و تنها تست‌های فیزیکی دقیق می‌توانند آن را آشکار کنند. مردانی که هنگام ایستادن طولانی، درد سمت راست کمر، باسن یا کنار لگن پیدا می‌کنند، احتمالاً با التهاب SI Joint مواجه هستند. این درد، برخلاف دیسک، بیشتر با ایستادن و راه رفتن بدتر می‌شود تا نشستن.
آرتروز مهره‌ها و فرسایش مفاصل فاست در مردان
آرتروز مهره‌های کمری در سنین بالاتر بسیار شایع است؛ اما نکته مهم این است که حتی مردان زیر ۴۰ سال نیز ممکن است به دلیل کار سنگین دچار فرسایش زودرس فاست‌ها شوند. مفاصل فاست در قسمت پشتی مهره‌ها قرار دارند و عامل مهمی در ثبات کمر هستند. وقتی این مفاصل دچار ساییدگی شوند، درد سمت راست معمولاً تشدید می‌شود، مخصوصاً زمانی که فرد به پشت خم می‌شود یا زمان طولانی می‌ایستد.
آرتروز، برخلاف دیسک، درد تدریجی ایجاد می‌کند و با گذشت زمان بدتر می‌شود. خشکی صبحگاهی، صداهای تق‌تق در کمر، محدودیت چرخش و دردهای عمیق از نشانه‌های آن است. این وضعیت نیاز به تقویت عضلات پارااسپاینال، گلوتئال‌ها و عضلات شکمی دارد تا از پیشرفت آن جلوگیری شود.
مشکلات گوارشی و ارتباط آنها با درد کمر
مشکلات گوارشی مخصوصاً یبوست، یکی از علل نادیده‌گرفته‌شده درد سمت راست کمر است. مردانی که پروتئین زیاد مصرف می‌کنند، آب کم می‌نوشند یا فعالیت بدنی کافی ندارند، معمولاً دچار یبوست می‌شوند. تجمع گاز یا مدفوع در کولون راست می‌تواند باعث دردهایی شود که محل دقیق آن برای بیمار مشخص نیست و گاهی به کمر انتشار می‌یابد.
سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) نیز در مردان فعال و پراسترس شایع است. این بیماری باعث دردهای متناوب شکمی، نفخ، اسهال یا یبوست و احساس فشار در سمت راست شکم و کمر می‌شود. استرس و اضطراب نقش مهمی در تشدید این درد دارند. بسیاری از بیماران فکر می‌کنند دچار مشکل کلیوی یا دیسک هستند، اما با بررسی دقیق، مشخص می‌شود دلیل اصلی گوارشی است.
دردهای رباطی–تاندونی و نقش فعالیت‌های ورزشی
رباط‌ها و تاندون‌های ناحیه کمر و لگن بیشتر از آنچه تصور می‌شود در دردهای مردان نقش دارند. مردانی که بدون گرم‌کردن مناسب ورزش می‌کنند، حرکات سنگین بالاتنه را انجام می‌دهند یا از تکنیک‌های غلط استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض آسیب‌های رباطی هستند. این نوع آسیب‌ها اغلب یک‌طرفه هستند و در ناحیه خاصی از کمر ایجاد درد و حساسیت شدید می‌کنند.
کشیدگی رباط‌های کمری ممکن است هفته‌ها طول بکشد و اگر درمان نشود، مزمن شود. نکته مهم این است که درد رباطی با فشار نقطه‌ای بدتر می‌شود، ولی درد دیسکی معمولاً با فشار نقطه‌ای تغییر نمی‌کند. این تفاوت برای تشخیص بسیار مهم است.
نقش اضافه‌وزن و چاقی شکمی در دردهای یک‌طرفه
مردانی که اضافه‌وزن دارند یا چربی شکمی بالا دارند، فشار زیادی روی مهره‌ها و مفاصل کمری وارد می‌کنند. این فشار، متوازن نیست و معمولاً یک طرف بدن بیشتر درگیر می‌شود. مردانی که شکم بزرگی دارند، اغلب عضلات مرکزی ضعیفی دارند و این موضوع باعث می‌شود سمت راست یا چپ، بسته به الگوی حرکت، بیشتر درگیر شود.
چاقی باعث تشدید آرتروز، گرفتگی عضلات، افزایش قوس کمر و تشدید دیسک‌های فرسوده می‌شود. بنابراین کاهش وزن همیشه یکی از مؤثرترین راهکارهای درمانی در درد پایین کمر است، حتی اگر علت اولیه چیز دیگری باشد.
تشخیص افتراقی: چطور علت واقعی را پیدا کنیم؟
وقتی مردی با درد پایین کمر سمت راست مراجعه می‌کند، پزشک معمولاً با بررسی الگوی درد، علائم همراه، سابقه شغلی، سبک زندگی و نوع فعالیت، علت اصلی را حدس می‌زند. برای مثال:
اگر درد تیرکشنده به پا دارد → احتمال دیسک یا فشار عصبی زیاد است.
اگر با فشار دست تشدید می‌شود → منشأ عضلانی یا رباطی.
اگر همراه با درد پهلو و علائم ادراری است → احتمال کلیه.
اگر با نشستن طولانی بدتر می‌شود → عضلات QL یا پروستات.
اگر با ایستادن بدتر می‌شود → مفصل SI Joint.
اگر با نفخ یا غذا خوردن تغییر می‌کند → علت گوارشی.
درمان اصولی و برنامه‌ریزی‌شده درد پایین کمر سمت راست در مردان
درمان اصولی همیشه چندقسمتی است: درمان درد، اصلاح علت، تقویت عضلات و جلوگیری از بازگشت. برای مثال:
۱) درمان درد: داروهای ضدالتهاب، یخ یا گرما، ماساژ، فیزیوتراپی.
۲) اصلاح علت اصلی: رفع یبوست، درمان عفونت پروستات، کاهش وزن، اصلاح وضعیت نشستن.
۳) تقویت عضلات: تمرینات Core، تمرینات گلوتئال، کشش همسترینگ و QL.
۴) جلوگیری از بازگشت: استفاده از صندلی مناسب، اصلاح فرم بدن، پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین.
درد پایین کمر سمت راست در مردان یک مشکل ساده نیست. این درد می‌تواند نتیجه ترکیبی از دیسک، اسپاسم عضلانی، التهاب مفاصل، مشکلات گوارشی، مشکلات کلیه یا حتی پروستات باشد. آنچه اهمیت دارد، تشخیص صحیح منشأ درد و سپس شروع درمان مبتنی بر علت اصلی آن است. بسیاری از مردان سال‌ها با درد کمر زندگی می‌کنند زیرا تنها درد را درمان می‌کنند، نه علت را. اما با اصلاح سبک زندگی، تقویت عضلات و درمان علت زمینه‌ای، می‌توان بیشتر این دردها را برای همیشه کنترل یا رفع کرد.
تاریخ تولد : ۱۳۴۹
ورود به دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال ۱۳۶۹
گذراندن دوره تخصص آنستزیولوژی و درد دانشگاه علوم پزشکی شیراز ۱۳۸۴
گذراندن دوره فلوشیپ فوق تخصصی درد دانشگاه علوم پزشکی ایران ۱۳۹۲
گذراندن دوره های متعدد فلوشیپی اینترونشن درد در اروپا
گذراندن دوره فلوشیپ اندوسکوپی دیسک و ستون فقرات 2019 (Max Institute of neurosciences Dehradun (MIND
عضو رسمی انجمن بین المللی مطالعه درد IASP
عضو رسمی انجمن بین المللی نورو مدولیشن INS
عضورسمی انجمن رژیونال آنستزی و درد ایران ISRAPM
عضو گروه فوق تخصصی درد، آندوسکوپی و جراحیهای کم تهاجمی ستون فقرات SPMC
- علت درد سمت چپ پایین کمر زنان - 2025/11/16
- درمان خانگی درد کمر سمت راست - 2025/11/16
- عوارض تزریق ژل به زانو - 2025/11/16
