پیشگیری از دیسک کمر

من، دکتر محمدرضا کاظمی، فلوشیپ فوق‌تخصصی درد، سال‌هاست که در کلینیک‌های مختلف با افرادی مواجه می‌شوم که از دردهای کمری شکایت می‌کنند.

برخی از آن‌ها در حال پشت سر گذاشتن مراحل درمانی سخت برای دیسک کمر هستند و برخی دیگر، تازه نشانه‌های اولیه‌ را احساس کرده و نگران آینده‌اند.

ازآنجاکه همواره پیشگیری از دیسک کمر  را بر درمان مقدم می‌دانم، تصمیم گرفتم در این نوشتار به موضوع مهم «پیشگیری از دیسک کمر» بپردازم.

درواقع، اغلب بیماران از من می‌پرسند که “چگونه می‌توانیم کاری کنیم تا اصلاً به مرحله‌ی جراحی یا حتی دردهای شدید نرسیم؟” پاسخ به این سؤال کمی پیچیده است، چون عوامل گوناگونی در بروز مشکلات دیسک کمر نقش دارند.

بااین‌حال، باور دارم اگر افراد آگاهی کافی درباره ساختار ستون فقرات، شیوه درست نشستن و ایستادن، انتخاب سبک زندگی سالم، ورزش‌های مناسب و عادت‌های روزمره داشته باشند، احتمال بروز یا عود دیسک کمر به شکل چشمگیری کاهش خواهد یافت.ما در این مقاله قصد داریم شما را با روش های پیشگیری از دیسک کمر آشنا نماییم .

راه کار پیش گیری از دیسک کمر

وقتی از دیسک کمر حرف می‌زنیم، منظور ما معمولاً تغییرات و آسیب‌هایی است که در دیسک بین مهره‌های ناحیه کمری رخ می‌دهد. این دیسک‌ها، نوعی ساختار ژلاتینی میان مهره‌های ستون فقرات هستند که نقش ضربه‌گیر دارند. اگر این بالشتک‌های نرم تحت فشار قرار بگیرند، امکان دارد محتویات ژلاتینی دیسک به بیرون راه پیدا کند و به اعصاب مجاور فشار بیاورد؛ اتفاقی که ممکن است موجب درد شدید، گزگز، بی‌حسی و حتی ضعف عضلانی شود.

به‌بیان ساده‌تر، شما یک بالشتک نرم و انعطاف‌پذیر دارید که اگر تحت فشار زیاد یا حرکات نامناسب قرار گیرد، از جای طبیعی‌اش بیرون می‌زند و دردسرساز می‌شود. گاهی می‌بینم افراد تصور می‌کنند فقط جابجایی ناگهانی وسایل سنگین یا ضربه‌های شدید ورزشی می‌تواند منجر به مشکلات دیسک شود؛ اما واقعیت این است که دیسک کمر می‌تواند نتیجه‌ی یک عمر عادات غلط در نشستن، راه رفتن و حتی خوابیدن باشد.

اجازه دهید با یک مثال واقعی شروع کنم: چندی پیش، بیماری داشتم که راننده تاکسی بود و روزانه ساعت‌های طولانی پشت فرمان می‌نشست.

او سال‌ها درد خفیف در ناحیه کمر داشت، اما با کمی حرکت و استراحت بهبود پیدا می‌کرد. کم‌کم درد شدیدتر شد و از حالت عادی خارج گشت. زمانی که به مطب مراجعه کرد، مشخص شد فتق دیسک کمری دارد که عصب سیاتیک را هم تحت فشار گذاشته بود.

این بیمار با دست گذاشتن روی نقاط دردناک کمرش می‌گفت: «دکتر، من که هیچ کار خاصی نکردم! اصلاً بلند نکردم… ندوییدم… حتی ورزش هم نمی‌رفتم.» نکته دقیقاً همین‌جاست؛ او تمام آن سال‌ها به اشتباه خیال می‌کرد نرفتن به باشگاه و اجتناب از تحرک زیاد، به معنی استراحت دادن به کمرش است. درحالی‌که نشستن طولانی‌مدت، آن هم روی صندلی نامناسب و بدون وقفه، می‌تواند فشار مضاعفی بر دیسک‌های کمر وارد کند و خطر بروز فتق دیسک را بیشتر نماید.برای آشنایی با روش های درمان دیسک کمر میتوانید این مقاله از سایت را مطالعه نمایید .

پیشگیری از دیسک کمر هنگام نشستن :

برای پیشگیری از دیسک کمر  این اتفاقات ناگوار، ما نیاز داریم ترکیبی از آگاهی و عمل داشته باشیم. رعایت چند اصل ساده نظیر درست نشستن و برخاستن، وضعیت صحیح خوابیدن، تقویت عضلات مرکزی و پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین به شیوه‌ی غیراصولی، تأثیر شگفت‌انگیزی در مراقبت از ستون فقرات دارد.یکی از علت های بیرون زدگی دیسک کمر مهره ۴ و۵ همین موضوع میباشد .

درعین‌حال، باید متوجه بود که هر روز و هر لحظه، ممکن است عادت‌های کوچک ما بزرگ‌ترین نقش را در حفظ سلامت کمرمان ایفا کند. مثلاً اگر عادت دارید هنگام کار با رایانه، برای پنج یا شش ساعت پشت میز بی‌حرکت بمانید، باید بدانید این رفتار ساده به‌تدریج فشار زیادی به دیسک کمر تحمیل می‌کند. حداقل کاری که می‌توان انجام داد این است که هر نیم ساعت یا نهایتاً هر یک ساعت یک‌بار، از پشت میز بلند شوید، چند حرکت کششی ملایم انجام دهید، و وضعیت بدن خود را تغییر دهید.

وضعیت بدنی در پیشگیری از دیسک کمر

حالا بیایید گام به گام جلو برویم و ببینیم چه عواملی در پیشگیری از دیسک کمر مؤثر هستند. نخستین نکته، وضعیت بدنی (Posture) است. ما در حالت نشسته، ایستاده یا در حال راه رفتن، باید به تعادل ستون فقرات و توزیع مناسب وزن بدن توجه کنیم.

فکر کنید از صبح که بیدار می‌شوید، چند بار قوز می‌کنید؟ چند بار با شکم جمع‌شده روی مبل لم می‌دهید؟ یا هنگام کار با گوشی، سر را پایین می‌گیرید و فشار بیش‌ازحدی به گردن و کمر وارد می‌کنید؟ این عادت‌های ظاهراً بی‌اهمیت، در طولانی‌مدت شرایط مناسبی برای فتق دیسک فراهم می‌کنند.

برای اصلاح وضعیت بدنی، بهتر است وقتی پشت میز هستید، صندلی را طوری تنظیم کنید که زانوها تقریباً هم‌سطح یا کمی پایین‌تر از لگن باشند و کف پاها کاملاً روی زمین قرار بگیرند. تکیه‌گاه مناسب برای کمر خیلی مهم است؛ بنابراین از یک صندلی ارگونومیک یا پشتی نرم استفاده کنید که انحنای طبیعی ستون فقرات را حفظ نماید. ضمن اینکه، ارتفاع میز یا مانیتور نیز نباید به‌گونه‌ای باشد که مجبور شوید گردن خود را زیاد خم کنید یا بیش‌ازحد بالا بگیرید.

ورزش کردن در پیشگیری از دیسک کمر

دومین عامل مؤثر، ورزش و تحرک مناسب است. خیلی‌ها گمان می‌کنند ورزش یعنی روزی یک ساعت تمرین‌های سنگین در باشگاه. اما از دیدگاه من، ورزش می‌تواند همان پیاده‌روی روزانه با قدم‌های منظم باشد، یا انجام نرمش‌های کششی در خانه، حتی به‌مدت چند دقیقه.

تقویت عضلات مرکزی بدن، شامل شکم، فیله‌های کمری و عضلات جانبی کمر، در توزیع صحیح فشار بر مهره‌ها و دیسک‌ها مؤثر است. حرکاتی مانند پل (Bridge)، پلانک (Plank) و درازونشست‌های کنترل‌شده می‌تواند از ضعیف شدن عضلات اطراف ستون فقرات جلوگیری کند.

اما هشدار می‌دهم که ورزش غیراصولی و بدون راهنمایی تخصصی هم می‌تواند آسیب‌زا باشد. ورزشکارانی که بیش از حد و بدون توجه به فرم بدن وزنه می‌زنند، ممکن است بیشتر از یک فرد کم‌تحرک در معرض فتق دیسک قرار گیرند. بنابراین توصیه می‌کنم همواره از مربی آگاه راهنمایی بخواهید یا قبل از شروع ورزش‌های جدید، با پزشک خود مشورت کنید.

نقش وزن بدن در پیشگیری از دیسک کمر

سومین رکن مهم در جلوگیری از ابتلا به دیسک کمر، مدیریت وزن بدن است. اضافه‌وزن، به‌ویژه در ناحیه شکم، فشار مداومی بر کمر وارد می‌کند. چه‌بسا خیلی از کسانی که مشکل فتق دیسک دارند، با کاهش چند کیلوگرم وزن، بهبود قابل‌توجهی در دردها و علائم خود دیده‌اند.

شیوه‌های مختلفی برای کاهش وزن وجود دارد، اما توصیه کلی من این است که از رژیم‌های افراطی و کوتاه‌مدت پرهیز کنید و به‌جای آن، یک الگوی غذایی سالم و پایدار را در پیش بگیرید. میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های کم‌چرب و غلات کامل، دوستان همیشگی ستون فقرات شما هستند. اگر اضافه‌وزن دارید، پیش از آنکه درد کمر بگیرید، به فکر اصلاح الگوی غذایی باشید. این کار نه‌تنها به پیشگیری از دیسک کمر کمک می‌کند، بلکه سلامت عمومی بدن‌تان را هم تضمین خواهد کرد.

نقش خواب و استراحت در جلوگیری از دیسک کمر

چهارمین مسأله‌ای که اغلب نادیده گرفته می‌شود در پیشگیری از دیسک کمر ، بهداشت خواب و استراحت است. بعضی‌ها فکر می‌کنند هرقدر تشک نرم‌تر باشد، خواب راحت‌تری خواهند داشت. درحالی‌که تشک بسیار نرم می‌تواند باعث تغییر وضعیت طبیعی ستون فقرات شود و درد کمر را بدتر کند.

درعوض، یک تشک نسبتاً سفت اما نه‌چندان سخت، و همچنین بالشتی که ارتفاع آن متناسب با انحنای گردن باشد، کمک می‌کند ستون فقرات شما در حالت طبیعی قرار بگیرد.

بسیاری از بیماران که از دردهای شبانه کمر رنج می‌بردند، با تغییر تشک و بالش‌شان توانسته‌اند درد را به‌شکل محسوسی کاهش دهند. اگر به پهلو می‌خوابید، بهتر است یک بالش کوچک میان زانوهای خود بگذارید تا فشار روی کمر کم شود. اگر هم به پشت می‌خوابید، بالش کوچکی زیر زانوها قرار دهید. این جزئیات ساده شاید در نگاه اول پیش پا افتاده به نظر برسد، اما تأثیر عمیقی بر سلامت دیسک و عضلات پیرامون آن دارد.

نقش استرس و سلامت روان در پیشگیری از دیسک کمر

پنجمین عامل در پیشگیری از دیسک کمر ، کاهش استرس و توجه به سلامت روان است. شاید تعجب کنید که چگونه اضطراب و تنش‌های روانی می‌توانند بر دیسک کمر تأثیر بگذارند. هنگامی‌که فرد استرس دارد، معمولاً عضلات اطراف ستون فقرات دچار تنش می‌شود و خون‌رسانی در آن ناحیه کاهش می‌یابد. این شرایط، به‌صورت غیرمستقیم زمینه را برای آسیب‌پذیری دیسک و بافت‌های اطراف فراهم می‌کند.

تمرین‌های تنفسی، مدیتیشن، یوگا و حتی گذراندن وقت در طبیعت می‌تواند به آرامش ذهنی و consequently کاهش دردهای عضلانی-اسکلتی کمک کند. من بارها بیمارانی داشته‌ام که با کاهش استرس از طریق روان‌درمانی یا تکنیک‌های ریلکسیشن، دردشان به شکل فوق‌العاده‌ای مهار شده و در کنار درمان‌های فیزیکی، نتایج بهتری به دست آورده‌اند. پس اگر زندگی پر تنشی دارید و مدام زیر فشارهای عصبی هستید، شاید بد نباشد از زاویه دیگری هم به درد کمرتان نگاه کنید.

از این پنج اصل که بگذریم، بد نیست به یک سری جزئیات روزمره نیز اشاره کنم. تصور کنید دارید خریدهای هفتگی خود را از ماشین به خانه حمل می‌کنید.

بلند کردن بسته های سنگین به طرز درست :

اگر ناگهان بسته‌های سنگین را از صندوق عقب بیرون بکشید و بدون خم کردن زانو و تنظیم کمر، آن را بلند کنید، احتمال فشار بر دیسک‌ها بالا می‌رود. در عوض، همیشه سعی کنید برای بلند کردن اجسام از زانو خم شوید، کمرتان را صاف نگه دارید و از قدرت عضلات پا کمک بگیرید. اگر قرار است بار سنگینی حمل کنید، از یک دوست یا چرخ دستی کمک بگیرید. چرا باید این ریسک را بپذیرید که یک لحظه بی‌دقتی، هفته‌ها و ماه‌ها عذاب درد را به همراه داشته باشد؟

برخی افراد به‌خاطر شغل‌شان دائماً در معرض وضعیت‌های تکراری هستند؛ مثلاً خانم‌ها یا آقایانی که در مشاغل صنعتی به‌طور مداوم باید خم شوند یا اجسام سنگین جابه‌جا کنند. در چنین شرایطی، استفاده از کمربندهای طبی می‌تواند تاحدی نقش پیشگیرانه داشته باشد. البته به شرطی که صرفاً در همان زمان کار سنگین بسته شود و پس از آن باز گردد؛ چون استفاده دائمی از کمربند می‌تواند عضلات را تنبل کند و به‌جای تقویت، باعث ضعف عضلات اطراف ستون فقرات شود. بنابراین، میان پیشگیری و افراط، باید تعادل منطقی برقرار گردد.

یادم می‌آید چند سال پیش، بیماری جوان داشتم که عاشق بدنسازی بود و با سماجت خاصی وزنه‌های خیلی سنگین را بالای سر می‌برد. وقتی به او تذکر دادم که روش وزنه زدنش می‌تواند به کمرش صدمه بزند، با خنده گفت: «من که هنوز جوانم، چیزی نمی‌شود.» اما متأسفانه چند ماه بعد، با دیسک کمری روبه‌رو شد. این مثال می‌تواند تلنگری باشد برای همه ما؛ گاهی به‌دلیل غرور جوانی یا بی‌دردی مقطعی، تصور می‌کنیم بدن‌مان مثل فولاد است و هیچ‌وقت دچار مشکل نمی‌شود. اما فراموش نکنید که با انباشته شدن فشارهای نادرست روی دیسک و مفاصل، ممکن است ناگهان به نقطه‌ای برسیم که بدن‌مان به شکل دردناک و ناگوار اعتراض کند.

در بحث تغذیه، بد نیست دوباره تأکید کنم که بعضی مواد غذایی می‌توانند به کاهش التهاب عمومی بدن کمک کنند. انواع ماهی‌های غنی از امگا 3 مانند سالمون یا ساردین، سبزیجاتی مثل کلم‌بروکلی و اسفناج، میوه‌هایی همچون آناناس و پاپایا (به‌خاطر آنزیم‌های ضدالتهاب‌شان)، و ادویه‌جاتی مانند زردچوبه و زنجبیل، همگی برای بدن مفیدند. شاید این ادعا کلیشه‌ای به نظر برسد، اما واقعاً وقتی میزان التهاب بدن کم شود، فشار روی ساختارهای عضلانی-اسکلتی نیز کاهش می‌یابد. البته منظورم این نیست که با خوردن زردچوبه، دیسک کمر به طور قطعی پیشگیری خواهد شد، بلکه هدف این است که یک سبک زندگی جامع و سالم را دنبال کنیم تا ریسک ابتلا به مشکلات کمر کم شود.

همان‌طور که در ابتدا گفتم، پیشگیری یک روند همیشگی است و به یک اقدام لحظه‌ای محدود نمی‌شود. درواقع، اگر من به‌عنوان پزشک، صدها توصیه هم ارائه کنم، اما شما در عمل نتوانید آن‌ها را به زندگی روزمره‌تان تزریق کنید، فایده‌ای ندارد.

مثلاً ممکن است بگویید: «چشم، از فردا هر ساعت یک‌بار از پشت میز بلند می‌شوم.» اما اگر همیشه خودتان را درگیر کار کنید و از این اصل غافل شوید، دوباره همان عادت قدیمی به سراغ‌تان می‌آید. راهکار مناسب این است که تغییرات کوچک و پایدار ایجاد کنید.

یعنی یک یادآور روی موبایل بگذارید یا یک لیست کوچک روی میزتان بچسبانید که فراموش نکنید کمی قدم بزنید، چند نفس عمیق بکشید، چند ثانیه کمرتان را بکشید و سپس برگردید سر کار. با همین جزئیات ساده، ما به تدریج کمر خود را از خطر فتق دیسک مصون می‌کنیم.

نقش ژنتیک در دیسک کمر

اغلب از من می‌پرسند که «اگر سابقه خانوادگی دیسک کمر داشته باشیم، چه کار باید بکنیم؟» پاسخ کوتاه این است که احتمالاً حساسیت شما بیشتر است و باید مراقبت دوچندان داشته باشید.

گرچه ژنتیک در آسیب‌پذیری دیسک‌ها نقش دارد، اما به‌هیچ‌وجه به این معنا نیست که حتماً شما هم به درد کمر دچار خواهید شد. اگر زودتر از بقیه افراد شروع به تمرین‌های تقویتی کنید، وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید و وضعیت بدنی مناسبی داشته باشید، چه‌بسا هیچ‌گاه نیازی به جراحی دیسک نداشته باشید. درحقیقت، ماهیت پیشگیری همین است: کمی زحمت و ملاحظه‌ی بیشتر برای دریافت نتیجه‌ای بس بزرگ‌تر در آینده.

نقش سن در پیشگیری از دیسک کمر

نکته دیگر، توجه به سن و تغییرات بدن در طول زمان است. در دوران جوانی، دیسک‌های ما معمولاً آب و انعطاف بیشتری دارند. اما هرچه سن بالاتر می‌رود، این ساختارها مستعد خشکی و تخریب می‌شوند.

بنابراین افرادی که بالای ۴۰ یا ۵۰ سال هستند، باید بیش از پیش مراقب حرکات خود باشند. اما این به‌هیچ‌وجه به معنای نداشتن فعالیت فیزیکی نیست، بلکه برعکس، حرکات منظم و سبک همچون پیاده‌روی سریع، شنا یا یوگا باعث حفظ انعطاف و تقویت عضلات می‌شود و روند فرسایش را تا حد قابل توجهی کند می‌کند.

گاهی بیماران می‌پرسند آیا نشستن روی زمین و چهارزانو خطر دارد یا خیر. واقعیت این است که نشستن طولانی‌مدت، چه روی صندلی و چه روی زمین، اگر همراه با حفظ انحنای طبیعی کمر نباشد، می‌تواند مضر باشد. مهم این است که به کمرمان استراحت بدهیم و هر چند دقیقه یک‌بار وضعیت خود را تغییر دهیم.

اگر به هر دلیل مجبوریم روی زمین بنشینیم، می‌توان با کمک بالش در پشت کمر یا زیر باسن، فشار را کم کرد. همچنین توصیه می‌کنم هنگام تماشای تلویزیون یا نشستن روی زمین، زانوهای خود را بیش از حد جمع نکنید و سعی کنید عضلات کمری را در حالت راحتی قرار دهید.

نباید فراموش کنیم که پیشگیری از دیسک کمر یک فرآیند چندبعدی است و ابعاد مختلفی نظیر تغذیه، ورزش، وضعیت بدنی، سلامت روان و استراحت را در بر می‌گیرد. اگر فردی باشد که می‌گوید: «من همیشه ورزش می‌کنم، اما بازهم به درد کمر دچار شده‌ام»، شاید این به‌دلیل غفلت از موارد دیگر باشد، مثلاً تغذیه غلط یا خواب نامناسب. از طرف دیگر، کسانی هستند که از لحاظ تغذیه کاملاً اصولی عمل می‌کنند، اما چون پشت میز بدون تحرک می‌مانند، درنهایت دیسک‌شان آسیب می‌بیند.

بنابراین نمی‌توان به یک عامل خاص بسنده کرد و گفت این‌یکی مهم‌تر از بقیه است. تعادل و توجه همه‌جانبه رمز پیشگیری موفق است.

شخصاً باور دارم افرادی که به بدن خود احترام می‌گذارند و زبان آن را می‌فهمند، کمتر به گرفتاری‌های جدی کمر دچار می‌شوند. گوش دادن به سیگنال‌های درد خفیف یا کوفتگی‌های مقطعی و اقدام زودهنگام، مانع پیشرفت بسیاری از مشکلات جدی می‌شود.

اگر بعد از یک روز کاری سنگین، احساس درد دارید، حتماً کمی استراحت کنید، حوله گرم روی کمرتان بگذارید، یا از ماساژ ملایم بهره بگیرید. اگر دردتان ادامه یافت، نباید آن را نادیده بگیرید. مراجعه به متخصص درد یا ارتوپدی می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند. درواقع، پیشگیری فقط به معنی مراقبت قبل از بیماری نیست، بلکه شامل جلوگیری از تشدید بیماری نیز می‌شود.

برخی افراد نگران این هستند که با کوچک‌ترین دردی سراغ پزشک بروند، ممکن است متهم به «وسواس زیاد» شوند. اما واقعیت این است که مراجعه زودهنگام می‌تواند موجب تشخیص سریع و اصلاح عوامل خطر شود. من در کلینیک مواردی را دیده‌ام که اگر یک ماه زودتر مراجعه کرده بودند، شاید اصلاً کارشان به جراحی نمی‌کشید. پس بهتر است نگران قضاوت دیگران نباشیم و به بدن خود توجه کنیم.

پیاده روی برای جلوگیری از دیسک کمر

از سوی دیگر، اگر به‌صورت جدی برنامه‌ریزی کنید که وقت مشخصی را در هفته به پیاده‌روی اختصاص دهید، مثلاً هر روز عصر نیم ساعت قدم بزنید یا صبح‌ها قبل از شروع روز کاری چند حرکت کششی انجام دهید، کم‌کم این الگو در شما نهادینه می‌شود و دیگر بخشی از هویت و سبک زندگی‌تان خواهد شد. می‌توانید از دوستان یا اعضای خانواده کمک بگیرید و با هم، گروهی ورزش یا پیاده‌روی کنید.

این کار علاوه بر بهبود سلامت جسمی، باعث تقویت ارتباطات عاطفی و شادی درونی هم می‌شود. گاهی فراموش می‌کنیم که همین فعالیت‌های جمعی می‌توانند محرک‌های قوی‌ای برای پایبندی به عادت‌های سالم باشند.

سعی کردم در این نوشتار، بدون پرداختن به جزئیات بیش از حد تخصصی، مسیری روشن برای پیشگیری از دیسک کمر ترسیم کنم.

البته که در صورت بروز دردهای مقاوم، ما در حوزه تخصص درد روش‌های گوناگونی برای کنترل و مدیریت علائم در اختیار داریم؛ از تزریق‌های تخصصی گرفته تا فیزیوتراپی پیشرفته و، در شرایط وخیم‌تر، مداخلات جراحی کم‌تهاجمی. اما همه این‌ها در اولویت دوم قرار می‌گیرد. رسالت من به‌عنوان یک پزشک، بیشتر این است که تا جای ممکن مانع شویم شما به این مرحله برسید. باور دارم اگر هر کس مسئولیت بدن خودش را جدی بگیرد و دست‌کم اصول کلی را رعایت کند، آمار ابتلا به فتق دیسک کمر و سایر مشکلات شایع کمر به‌شکل محسوسی کاهش می‌یابد.

از این رو، خواهش من این است که حتی اگر هنوز در کمرتان احساس درد نمی‌کنید، اهمیت پیشگیری را دست‌کم نگیرید. گاهی دردهای ناگهانی از یک اشتباه قدیمی نشئت می‌گیرند که سال‌ها قبل شروع شده و ما متوجه آن نبوده‌ایم. اگر از همین امروز تصمیم بگیرید برای کمرتان احترام قائل شوید، مطمئن باشید ستون فقرات هم به شما پاداشی ارزشمند خواهد داد: آزادی حرکت، قدرت، و رهایی از دردهای مزمنی که می‌توانند تمام ابعاد زندگی را مختل کنند.

پس در جمع‌بندی می‌گویم: دیسک کمر یک شبه ایجاد نمی‌شود و معمولاً نتیجه‌ی انباشتگی عادات نادرست است. برای جلوگیری از آن، حتماً به نشستن صحیح، تحرک منظم، مدیریت وزن، تغذیه مناسب، استراحت کافی و کنترل استرس توجه کنید. اگر احساس درد داشتید، به‌موقع پیگیر شوید تا مراحل اولیه را درمان کنید و به نقطه‌ی غیرقابل‌برگشت نرسید.

امیدوارم روزی برسد که با رعایت این اصول ساده اما مؤثر، مطب پزشکان درد مملو از افرادی نباشد که دردمندانه روی صندلی انتظار نشسته‌اند و به امید رهایی از دیسک کمر به ما مراجعه می‌کنند. از صمیم قلب آرزو می‌کنم بدنی سالم و قامتی استوار داشته باشید و هرگز تجربه دردناک فتق دیسک را از سر نگذرانید. هرچند اگر هم درگیر دردهای کمری هستید، هنوز هم فرصت دارید با به‌کارگیری این اصول، سیر بیماری را مهار کرده و از پیشروی آن جلوگیری کنید. پیشگیری دیرهنگام هم بهتر از هرگز نپرداختن به آن است.

در نهایت، به‌عنوان یک متخصص درد، بارها شاهد بوده‌ام که چگونه رعایت مجموعه‌ای از رفتارهای ظاهراً ساده، می‌تواند معجزه کند و مانع از آن شود که بیماری‌های کمری به فاز حاد و مزمن وارد شوند. پس اجازه ندهید کمردرد کنترل زندگی‌تان را به دست بگیرد.

شما، بهتر از هرکس دیگری، می‌توانید مراقب ستون فقرات ارزشمندتان باشید. هرگز فراموش نکنید که ستون فقرات ما شالوده حرکات‌مان است و از ما انتظار دارد که قدردان آن باشیم. با کمی حساسیت و پشتکار، نه‌تنها می‌توان از دیسک کمر پیشگیری کرد، بلکه می‌توان یک زندگی همراه با تحرک، انرژی و نشاط را تجربه نمود. به امید سلامت و شادی برای همه شما عزیزان.