تیترهای مهم این مقاله
چرا درد سمت چپ پایین کمر در زنان یکی از پیچیدهترین دردهای لگنی–کمری است؟
درد سمت چپ پایین کمر در زنان یکی از شایعترین مشکلات اسکلتی–عضلانی و زنانگی است که میتواند از اختلالات ساده و موقتی گرفته تا بیماریهای مهم و نیازمند درمان فوری ناشی شود. این درد معمولاً به صورت تیرکشنده، مبهم، فشارنده یا حتی کولیکی احساس میشود و در بسیاری از موارد با علائم دیگری مانند درد لگن، نفخ، تهوع، تب، درد زیر شکم، درد هنگام ادرار یا اختلالات قاعدگی همراه است. یکی از چالشهای مهم در ارزیابی این درد، ارتباط نزدیک ساختارهای لگن زنان (تخمدان، رحم، لولههای فالوپ) با عضلات، اعصاب و مهرههای کمری است؛ به همین دلیل، منشأ یک درد ساده میتواند زنانگی، عضلانی، عصبی، کلیوی یا حتی گوارشی باشد. در ادامه به ۱۰ علت مهم و پرتکرار این درد میپردازیم و هرکدام را بهصورت کامل و علمی بررسی میکنیم.
درد سمت چپ پایین کمر در اثر تخمکگذاری (Mittelschmerz)
یکی از شایعترین علتهای درد یکطرفه کمر در زنان، درد تخمکگذاری است. بسیاری از زنان بین روزهای ۱۰ تا ۱۴ سیکل قاعدگی خود احساس درد تیز یا تیرکشندهای در یک سمت پایین شکم و کمر دارند که معمولاً همان سمت تخمدانی است که در آن چرخه تخمک آزاد میشود. این درد میتواند چند دقیقه تا چند ساعت یا حتی یک تا دو روز ادامه پیدا کند. از آنجا که تخمکگذاری معمولاً در یکی از دو تخمدان انجام میشود، اگر تخمدان چپ فعال باشد، درد به سمت چپ لگن و پایین کمر انتشار پیدا میکند. این درد اغلب با حرکات ناگهانی، فعالیت زیاد یا حتی رابطه جنسی تشدید میشود و در بسیاری از زنان با مختصر لکهبینی همراه است. اگرچه درد تخمکگذاری معمولاً بیضرر است، اما در زنانی که سیکلهای نامنظم یا سندرم تخمدان پلیکیستیک دارند، شدت آن بیشتر گزارش میشود و گاهی به حدی میرسد که با درد آپاندیس یا درد کلیه اشتباه گرفته میشود.
عفونت لگن (PID) و درد یکطرفه پایین کمر سمت چپ
عفونت لگن یکی از مهمترین علل درد شدید و مداوم پایین کمر بهخصوص در سمت چپ است. این عفونت معمولاً لولههای فالوپ، تخمدان و رحم را درگیر میکند و باعث التهاب بافتی، تب، ترشحات غیرطبیعی واژن، درد هنگام رابطه جنسی و درد هنگام ادرار میشود. در مواردی که عفونت بیشتر در سمت چپ لگن ایجاد شود، درد شدیدی در پایین کمر و پهلو حس میشود که اغلب با احساس فشار یا درد عمقی همراه است.
این وضعیت اگر درمان نشود، میتواند منجر به چسبندگی لگن، ناباروری، بارداری خارجرحمی و درد مزمن لگن شود. زنان معمولاً درد را به صورت یک فشار عمیق، سنگینی و تیرکشنده به سمت پایین کمر چپ توصیف میکنند. وجود تب، لرز، تهوع یا خروج ترشحات چرکی واژن علامتی مهم و نیازمند مراجعه فوری است.
دیسمنوره و درد پریود با انتشار به سمت چپ پایین کمر
یکی از دلایل بسیار رایج در زنان، دردهای قاعدگی است که به پایین کمر، لگن و حتی پاها انتشار پیدا میکند. پروستاگلاندینها که در زمان قاعدگی ترشح میشوند، باعث انقباضات شدید عضلات رحم میگردند. این انقباضات نهتنها در ناحیه شکم، بلکه در عضلات کمری و لگنی نیز احساس میشوند و میتوانند یکطرفه باشند. بسیاری از زنان گزارش میکنند که درد پریود آنها فقط در سمت چپ یا راست کمر احساس میشود و ممکن است بهقدری شدید باشد که با درد کلیه یا درد دیسک اشتباه گرفته شود. شدت درد معمولاً در روزهای اول قاعدگی بیشتر است و با استراحت، گرما، مصرف NSAIDها و کاهش استرس کمتر میشود. مهمترین نکته این است که دردهای قاعدگی مداوم یا شدید ممکن است علامت مشکلات جدیتر مانند اندومتریوز، آدنومیوز یا کیست تخمدان باشد.
کیست تخمدان چپ و درد ارجاعی به پایین کمر چپ
کیست تخمدان (بهویژه کیست عملکردی یا فولیکولار) میتواند باعث درد یکطرفه در شکم و کمر شود. زمانی که کیست روی تخمدان چپ تشکیل میشود، فشار آن روی بافتهای اطراف، اعصاب لگنی و رباطهای رحمی باعث بروز درد تیرکشنده یا سنگین در سمت چپ کمر میشود. اگر کیست دچار پیچخوردگی (Torsion) شود، درد بسیار شدید، ناگهانی و غیرقابل تحمل خواهد بود. این درد به سمت کمر، پهلو و حتی ران انتشار پیدا میکند و معمولاً با تهوع، حالت تهوع و افت فشار خون همراه است. حتی کیستهای کوچک نیز در برخی زنان درد شدیدی در سمت چپ ایجاد میکنند، بهخصوص اگر رشد سریعی داشته باشند یا با پریودهای نامنظم همراه باشند. درد ناشی از کیست تخمدان معمولاً با فعالیت، بلند کردن اجسام یا حتی حرکات ساده لگن تشدید میشود.
اندومتریوز و درد مزمن پایین کمر در سمت چپ
اندومتریوز یکی از پیچیدهترین و دردناکترین بیماریهای زنان است که در آن بافت مشابه بافت داخل رحم در خارج از رحم رشد میکند. این رشد نابجا اغلب روی تخمدان چپ، رباطهای رحمی، روده بزرگ یا بافتهای لگنی ایجاد میشود. به همین دلیل درد اندومتریوز معمولاً یکطرفه و شایعاً در سمت چپ است. این درد میتواند مداوم، عمیق، تیرکشنده و همراه با درد هنگام قاعدگی، درد هنگام دفع، درد هنگام نزدیکی و حتی درد سیاتیکی باشد. زنان مبتلا به اندومتریوز اغلب درد را بهصورت موجی، تشدیدشونده و مقاوم به مسکنهای معمولی تجربه میکنند. دلیل انتشار درد به سمت کمر، درگیری اعصاب لگنی و چسبندگیهای ناشی از ضایعات اندومتریوز است. این بیماری یکی از شایعترین علل درد مزمن لگن و کمر در زنان ۲۰ تا ۴۵ سال محسوب میشود.
سنگ کلیه چپ و درد تیرکشنده در پایین کمر چپ
سنگ کلیه یکی از دردناکترین وضعیتهایی است که میتواند درد سمت چپ پایین کمر را ایجاد کند. زمانی که سنگ در حال حرکت در حالب چپ باشد، درد به صورت موجی، تیز، کولیکی و شدید احساس میشود. این درد از پشت به سمت پهلو، پایین شکم و حتی کشاله ران انتشار پیدا میکند. زنان معمولاً این درد را با دردهای زنانگی یا پریودی اشتباه میگیرند. درد سنگ کلیه معمولاً با تهوع، استفراغ، سوزش ادرار، ادرار خونی یا کاهش حجم ادرار همراه است. اگر سنگ در بخش پایین حالب گیر کند، درد آن بهطور مستقیم به سمت چپ پایین کمر منتقل میشود. حتی عفونت کلیه (پیلونفریت) نیز میتواند باعث درد شدید یکطرفه کمر شود که اغلب با تب، لرز و بیحالی همراه است.
اسپاسم عضلانی و گرفتگی عضله کوادراتوس لومبوروم (QL)
عضله QL یکی از عمیقترین عضلات کمری است که مسئول حفظ تعادل تنه، ایستادن، خم شدن و چرخش بدن است. اسپاسم این عضله یکی از شایعترین علل درد پایین کمر است که معمولاً یکطرفه بوده و بیشتر در سمت چپ دیده میشود. دلایل اسپاسم شامل نشستن طولانیمدت، ضعف عضلات مرکزی، برداشتن وسایل سنگین، خوابیدن در پوزیشن اشتباه، استرس، انحراف لگن و بیتحرکی است. درد ناشی از QL معمولاً در سمت چپ کمر احساس میشود و با خم شدن به سمت مقابل، چرخش بدن یا ایستادن طولانی تشدید میگردد. بسیاری از زنان هنگام قاعدگی یا در دوران تخمکگذاری دچار انقباضات غیرارادی این عضله میشوند که درد را شدیدتر میکند. گاهی درد به باسن یا حتی پهلو انتشار پیدا میکند و میتواند با درد کلیه اشتباه گرفته شود.
فتق دیسک کمر (L4–L5) و درد یکطرفه سمت چپ
فتق یا بیرونزدگی دیسک کمری بهویژه در ناحیه L4-L5 یا L5-S1 میتواند باعث درد یکطرفه شدید در سمت چپ پایین کمر شود. زمانی که دیسک روی ریشه عصبی فشار وارد میکند، درد به صورت تیرکشنده به باسن، ران، ساق و گاهی انگشتان پا منتشر میشود.
این درد اغلب با بیحسی، گزگز، ضعف عضلانی یا درد هنگام نشستن و خم شدن همراه است. بسیاری از زنان پس از نشستن طولانیمدت پشت میز، بارداری، افزایش وزن یا بلند کردن کودکان دچار این درد میشوند. تفاوت مهم درد دیسک با دردهای زنانگی این است که درد دیسک معمولاً با سرفه، عطسه، نشستن طولانی و خم شدن افزایش مییابد و در بسیاری موارد با دراز کشیدن یا پیادهروی کوتاه بهتر میشود.
بارداری و درد سمت چپ پایین کمر
بارداری یکی از طبیعیترین اما در عین حال چالشبرانگیزترین دورههای زندگی زنان است که میتواند باعث درد یکطرفه کمر شود. رشد جنین، تغییرات هورمونی، شل شدن رباطها، افزایش قوس کمر و جابهجایی مرکز ثقل بدن همگی فشار زیادی بر عضلات و مفاصل کمری وارد میکنند. اگر جنین در رحم به سمت چپ قرار گرفته باشد یا رحم فشار بیشتری بر ساختارهای این سمت وارد کند، درد در سمت چپ کمر و لگن بیشتر احساس میشود. این درد ممکن است با درد سیاتیک، درد لگنی (PGP) یا درد مفصل ساکروایلیاک همراه باشد. در سهماهه سوم، بسیاری از زنان احساس میکنند درد فقط در یک سمت کمر وجود دارد که معمولاً سمت چپ است.
۱۰ مشکلات گوارشی و سندروم روده تحریکپذیر (IBS)
اختلالات گوارشی مانند IBS، یبوست مزمن، التهاب روده (IBD) یا تجمع گاز در کولون نزولی میتوانند باعث درد یکطرفه در سمت چپ پایین کمر شوند. کولون نزولی و سیگموئید در سمت چپ قرار دارند؛ بنابراین هرگونه اسپاسم، التهاب یا تجمع گاز در این نواحی باعث درد تیرکشنده در شکم و انتشار آن به سمت چپ کمر میشود. زنان به دلیل نوسانات هورمونی و حساسیت بیشتر روده به استرس، بیش از مردان به دردهای گوارشی مرتبط با کمر دچار میشوند. این درد معمولاً با نفخ، تغییرات اجابت مزاج، درد هنگام خوردن غذاهای نفاخ و کاهش وزن همراه است.
ادامه بررسی علل و تشخیص دقیق درد سمت چپ پایین کمر در زنان
همانطور که در بخش اول گفته شد، منشأ درد یکطرفه پایین کمر در زنان میتواند از ساختارهای مختلفی مثل تخمدان چپ، کلیه چپ، مفاصل کمری، اعصاب لگنی، عضلات کمری و حتی روده بزرگ سرچشمه بگیرد. در این بخش دوم، بهجای تمرکز صرف بر علتها، وارد بخشهای عمیقتر شامل تشخیص، بررسی بالینی، علائم همراه، تفاوت دردهای زنانگی و کمری، راهکارهای درمان خانگی، درمانهای پزشکی و زمانی که باید فوراً به پزشک مراجعه کرد خواهیم شد. هدف این است که یک راهنمای جامع، دقیق و طولانی بهدست آید که بتواند بهعنوان یک مقاله حرفهای سایت پزشکی مورد استفاده قرار گیرد.
تفاوت درد زنانگی و درد عضلانی–اسکلتی در سمت چپ پایین کمر
یکی از چالشهای همیشگی زنان، تشخیص تفاوت دردهایی است که منشأ آنها رحم، تخمدان یا ساختارهای لگنی است در مقابل دردهایی که از عضلات یا دیسکهای کمری ایجاد میشوند. این تفاوت از آن جهت مهم است که روش درمان و اقدامات مورد نیاز کاملاً متفاوت خواهد بود. دردهای زنانگی معمولاً ماهیت دورهای دارند، به سیکل قاعدگی وابستهاند، با درد لگنی یا زیر شکم همراه هستند و با تغییرات هورمونی شدت میگیرند. در مقابل، دردهای عضلانی–اسکلتی با وضعیت قرارگیری بدن، نشستن، کارهای روزمره، خم شدن یا فعالیت فیزیکی رابطه قویتری دارند.
علائم نشاندهنده منشأ زنانگی درد
- درد چرخهای یا ماهانه
- انتشار به شکم، کشاله ران یا تخمدان
- بدتر شدن در زمان پریود یا تخمکگذاری
- وجود لکهبینی یا تغییرات قاعدگی
- درد هنگام رابطه جنسی
- نفخ و احساس فشار لگنی
علائمی که نشان میدهد درد منشأ عضلانی–اسکلتی دارد
- بدتر شدن با نشستن طولانی یا ایستادن زیاد
- افزایش درد با خم شدن، چرخش یا بلند کردن اجسام
- درد تیرکشنده به پا (سیاتیک)
- گرفتگی یکطرفه عضلات کمری
- بهبود با استراحت یا کمپرس گرم
شناخت این تفاوتها به زنان کمک میکند قبل از مراجعه به پزشک بدانند که دردشان نیاز به متخصص زنان، متخصص ارتوپدی یا متخصص فیزیوتراپی دارد.
بررسی تشخیصی درد سمت چپ پایین کمر در زنان
درد کمر زمانی بهدرستی درمان میشود که تشخیص دقیق و تفکیکشدهای انجام گیرد. پزشکان معمولاً از ترکیبی از معاینه فیزیکی، آزمایش خون، سونوگرافی، سیتیاسکن، امآرآی و بررسیهای زنان استفاده میکنند تا منشأ دقیق درد مشخص شود.
مراحل تشخیص حرفهای
- شرح حال دقیق: پرسش درباره زمان شروع درد، علائم همراه، ارتباط با پریود و نوع فعالیت فیزیکی.
- معاینه لگنی: بررسی تخمدان چپ، رحم، حساسیت لگنی و نشانههای عفونت.
- معاینه ستون فقرات: بررسی درد نقطهای روی عضلات، تستهای دیسک و فشار روی اعصاب.
- سونوگرافی لگن: برای بررسی کیست تخمدان، اندومتریوز، تورشن یا تجمع مایع.
- سونوگرافی کلیه: برای تشخیص سنگ کلیه، هیدرونفروز یا عفونت کلیه.
- MRI ستون فقرات: در صورت شک به دیسک، سیاتیک یا مشکلات عصبی.
- آزمایش ادرار: برای تشخیص عفونت یا خون در ادرار (علامت سنگ کلیه).
- آزمایش خون: بررسی CRP، WBC در صورت شک به عفونت.
گاهی تنها یک سونوگرافی ساده کافی است تا منبع درد مشخص شود، اما در موارد پیچیدهتر، ممکن است نیاز به ترکیب چندین تست باشد.برای دریافت اطلاعات بیشتر از علت درد کمر در زنان میتوانید این مقاله از سایت را مطالعه نمایید .
درد سمت چپ پایین کمر ناشی از اختلالات مفصل ساکروایلیاک (SI Joint)
مفصل ساکروایلیاک در محل اتصال ستون فقرات با لگن قرار دارد و در زنان به دلیل انعطافپذیری بیشتر استخوانها و رباطها، نسبت به مردان بیشتر دچار التهاب یا جابهجایی میشود. این درد اغلب یکطرفه است و در بسیاری از موارد دقیقاً در سمت چپ احساس میشود.
علائم التهاب مفصل ساکروایلیاک
- درد عمقی و تیرکشنده در یک سمت کمر
- بدتر شدن درد هنگام راه رفتن طولانی
- انتشار درد به باسن یا پشت ران
- درد هنگام بلند شدن از حالت نشسته
- احساس گیر کردن یا قفل شدن کمر در یک سمت
این درد ممکن است با اندومتریوز یا درد تخمدان اشتباه گرفته شود؛ بهخصوص زمانی که همزمان درد لگن نیز وجود داشته باشد. درمان آن معمولاً شامل فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی و گاهی تزریق داروهای ضدالتهاب در این مفصل است.
درد سمت چپ پایین کمر مربوط به عفونت ادراری
اگر عفونت ادراری از مثانه به سمت کلیهها گسترش یابد، درد شدیدی در یک سمت کمر احساس میشود. چون کلیه چپ در سمت چپ بدن قرار دارد، پیلونفریت چپ معمولاً باعث درد یکطرفه کمری میشود.
علائم مهم عفونت کلیه
- درد یکطرفه کمر که با ضربه به پهلو تشدید میشود
- تب و لرز
- تهوع و استفراغ
- سوزش یا تکرر ادرار
- ادرار بدبو یا کدر
- حالت بیماری عمومی و ضعف شدید
این وضعیت نیاز به آنتیبیوتیک دارد و درمان خانگی برای آن کافی نیست. زنان به دلیل کوتاهی پیشابراه نسبت به مردان بیشتر در معرض این عفونت قرار دارند.
درد سمت چپ پایین کمر ناشی از یبوست مزمن
یبوست یکی از مشکلات بسیار شایع زنان است، بهخصوص زنان دارای استرس بالا، رژیم غذایی کمفیبر، کمآبی بدن یا مشکلات تیروئیدی. زمانی که مدفوع در کولون نزولی تجمع پیدا میکند، فشار آن به عضلات کمری سمت چپ منتقل میشود و باعث درد یکطرفه میشود.
نشانههای یبوست که درد را به سمت چپ کمر منتقل میکند
- احساس پری و فشار در سمت چپ شکم
- درد تیرکشنده هنگام دفع
- نفخ شدید
- کمتر از سه بار دفع در هفته
- مدفوع خشک و سفت
در چنین شرایطی، رفع یبوست اغلب بهطور مستقیم باعث کاهش درد کمری میشود. رژیم غذایی سرشار از فیبر، مصرف مایعات کافی، فعالیت روزانه و پروبیوتیکها نقش مهمی دارند.
درد سمت چپ پایین کمر در دوران پیش از پریود (PMS)
بسیاری از زنان قبل از شروع پریود درد یکطرفه در سمت چپ کمر احساس میکنند که معمولاً ناشی از نوسانات شدید هورمونی است. این درد میتواند چند روز قبل از پریود شروع شود و گاهی با علائمی مثل نفخ، افسردگی، خستگی و حساسیت پستانها همراه است.
دلایل علمی ایجاد درد یکطرفه قبل از پریود
- افزایش پروستاگلاندینها و انقباضات شدید رحم
- افزایش حساسیت عضلات و اعصاب کمری
- احتباس آب و ورم در ناحیه لگن
- فعالتر شدن تخمدان چپ در برخی دورهها
اگر این درد شدید، مزمن یا همراه با خونریزی غیرطبیعی باشد، احتمال وجود مشکلات جدیتر مثل اندومتریوز نیز مطرح میشود.
درمانهای خانگی موثر برای درد سمت چپ پایین کمر زنان
در بسیاری از موارد، درمانهای خانگی میتوانند درد را کاهش دهند؛ بهویژه زمانی که منشأ درد عضلانی، گوارشی یا هورمونی باشد.
درمانهای خانگی کاربردی
- کمپرس گرم: افزایش خونرسانی و کاهش اسپاسم عضلانی.
- کمپرس سرد: مناسب برای دردهای التهابی یا پس از فعالیت سنگین.
- استراحت فعال: حرکات سبک و پیادهروی ملایم بهتر از استراحت مطلق است.
- ماساژ عضلات کمری: مخصوصاً عضله QL و گلوتئوس.
- حمام آب گرم: کاهش تنش عضلانی و درد دوران پریود.
- کششهای کمری و لگنی: برای آزادسازی مفصل ساکروایلیاک.
- مصرف آب کافی: پیشگیری از سنگ کلیه یا یبوست.
درمانهای پزشکی و تخصصی
اگر درد شدید، مداوم یا همراه با علائم هشدار باشد، پزشک روشهای درمان تخصصی را پیشنهاد میکند.
درمانهای پزشکی رایج
- داروهای ضدالتهاب (NSAID)
- شُلکنندههای عضلانی
- هورمونتراپی در صورت اندومتریوز یا دیسمنوره شدید
- آنتیبیوتیک برای عفونت لگن یا کلیه
- جراحی لاپاراسکوپی در صورت کیست یا اندومتریوز شدید
- فیزیوتراپی تخصصی لگن و کمر
- تزریق دارو در مفصل ساکروایلیاک
چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه کنید؟
برخی علائم نشاندهنده یک مشکل جدی هستند و نیاز به بررسی فوری دارند.اگر علایم درد دیسک کمر را داشتید برای دریافت نوبت از دکتر دیسک کمر در تهران کافیست با مشاورین کلینیک در تماس باشید .
علائم هشداردهنده
- درد ناگهانی و بسیار شدید سمت چپ
- تهوع و استفراغ شدید همراه با درد
- تب و لرز
- خون در ادرار
- لکهبینی شدید غیرطبیعی
- بیحسی یا گزگز پا
- ضعف عضلانی
- احتمال حاملگی خارجرحمی
جمعبندی نهایی
درد سمت چپ پایین کمر در زنان یک علامت مشترک میان بیماریهای زنان، مشکلات کمری، اختلالات گوارشی و مشکلات کلیوی است. به همین دلیل تشخیص صحیح آن نیازمند بررسی جامع و دقیق است. شناخت علائم همراه، توجه به دوره قاعدگی، بررسی وضعیتهای بدنی و آگاهی از علائم هشداردهنده کمک میکند منشأ درد سریعتر شناسایی شود. در نهایت، ترکیب درمانهای خانگی، اصلاح سبک زندگی، پیگیری پزشکی و در صورت نیاز درمان تخصصی میتواند این درد را بهطور کامل برطرف کرده و از تکرار آن جلوگیری کند.
- علت درد سمت چپ پایین کمر زنان - 2025/11/16
- درمان خانگی درد کمر سمت راست - 2025/11/16
- عوارض تزریق ژل به زانو - 2025/11/16