تیترهای مهم این مقاله
چرا درد پایین کمر میتواند ناشی از عفونت باشد؟
درد پایین کمر معمولاً به عنوان یک مشکل عضلانی اسکلتی شناخته می‌شود، اما در حقیقت بخشی از موارد این درد میتواند نشانه‌ای از یک عفونت فعال و گاهی شدید در بدن باشد. عفونت‌هایی که به دستگاه ادراری، کلیه‌ها، ستون فقرات، لگن یا پروستات حمله می‌کنند، اغلب ابتدا خود را به شکل درد مبهم، تیرکشنده یا سوزاننده در ناحیه کمر نشان می‌دهند. این نوع درد معمولاً با نشانه‌های دیگری مانند تب، لرز، تغییر در رنگ یا بوی ادرار، حساسیت شدید پهلوها، ضعف عمومی بدن و حتی اختلالات عصبی همراه است. نکته مهم این است که برخلاف کمردردهای عضلانی که با استراحت و گرم‌کردن بهبود می‌یابند، کمردرد ناشی از عفونت معمولاً با استراحت بهبود نمی‌یابد و حتی ممکن است با گذشت زمان شدیدتر شود. شناخت دقیق این تفاوت‌ها میتواند از پیشرفت عفونت، آسیب کلیوی، انتشار باکتری‌ها به خون یا درگیری سیستم عصبی جلوگیری کند.
عفونت کلیه و ارتباط آن با درد پایین کمر
پیلونفریت یا عفونت کلیه یکی از مهم‌ترین عفونت‌هایی است که میتواند باعث درد شدید و مداوم در ناحیه پایین کمر یا طرفین پهلوها شود. این نوع عفونت زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از مثانه یا دستگاه ادراری تحتانی به سمت کلیه حرکت کرده و باعث التهاب بافت کلیوی می‌شوند. درد ناشی از عفونت کلیه معمولاً به صورت یک درد تیرکشنده، ضربان‌دار یا فشارنده در ناحیه پشت و اطراف دنده‌ها احساس می‌شود و اغلب همراه با تب بالا، لرز، تهوع، استفراغ، سوزش ادرار و کاهش حجم ادرار است. در برخی بیماران نیز حساسیت شدید به لمس در پهلوها وجود دارد و بیمار حتی نمی‌تواند روی سمت مبتلا بخوابد.
تفاوت درد کلیه و درد عضلانی کمر
نکته مهم در تشخیص تفاوت بین درد ناشی از عفونت کلیه و درد عضلانی این است که درد عضلانی معمولاً با تغییر وضعیت بدن، خم‌و‌راست شدن یا ماساژ تغییر می‌کند، اما درد کلیه اغلب ثابت است و ارتباطی با حرکات ستون فقرات ندارد. همچنین در عفونت کلیه، تغییراتی در ادرار مانند بوی بد، کدر بودن، خون در ادرار و سوزش شدید مشاهده می‌شود. بیمار ممکن است احساس بی‌حالی شدید و ضعف ناگهانی داشته باشد، طوری که حتی فعالیت‌های ساده روزمره برایش دشوار می‌شود.
عوامل خطر عفونت کلیه
عوامل مختلفی می‌توانند خطر بروز عفونت کلیه را افزایش دهند؛ از جمله سابقه عفونت مکرر ادراری، سنگ کلیه، دیابت، بارداری، بیماری‌های کاهنده سیستم ایمنی، مصرف طولانی‌مدت کاتتر ادراری، پروستات بزرگ‌شده در مردان و استفاده نادرست یا مکرر از آنتی‌بیوتیک. در زنان، به دلیل کوتاه‌تر بودن مجرای ادرار، احتمال انتقال باکتری‌ها به مثانه و کلیه بیشتر است. اگر عفونت کلیه درمان نشود، ممکن است منجر به آسیب دائمی کلیه یا انتشار عفونت به خون (سپسیس) شود که یک وضعیت تهدیدکننده حیات است.
عفونت دستگاه ادراری و انتشار درد به ناحیه پایین کمر
یکی از شایع‌ترین علل کمردرد مرتبط با عفونت، عفونت دستگاه ادراری یا UTI است. این عفونت در ابتدا معمولاً در مثانه یا مجاری ادراری تحتانی رخ می‌دهد و با علائمی مانند سوزش ادرار، تکرر ادرار، فوریت در دفع ادرار و درد زیر شکم همراه است. اما زمانی که عفونت پیشرفت می‌کند یا به‌سرعت شدید می‌شود، میتواند درد خود را به شکل درد تیرکشنده یا سوزاننده در بخش پایین کمر نشان دهد. این درد معمولاً زمانی احساس می‌شود که باکتری‌ها در حال حرکت به سمت کلیه‌ها هستند یا التهاب شدید در مثانه ایجاد شده است. برای دریافت نوبت از دکتر دیسک کمر در تهران کافیست با مشاورین ما در کلینیک در تماس باشید .
چرا UTI باعث درد کمر می‌شود؟
این موضوع به دلیل ارتباط عصبی و آناتومیک بین مثانه، حالب‌ها و کلیه‌ها با ناحیه کمر است. زمانی که مثانه دچار التهاب می‌شود، سیگنال‌های درد از طریق اعصاب لگنی و کمری به عضلات و بافت‌های اطراف کمر منتقل می‌شود. بنابراین فرد ممکن است درد مبهمی در پایین کمر احساس کند حتی اگر هنوز عفونت به کلیه‌ها نرسیده باشد. در موارد شدید، UTI میتواند در مدت کوتاهی پیشرفت کند و وارد مرحله خطرناک‌تری به نام پیلونفریت شود که در این حالت، درد کمر شدیدتر و پیوسته‌تر خواهد شد.
علائم هشداردهنده در UTI
اگر درد کمر همراه با سوزش شدید ادرار، خون در ادرار، بوی بد ادرار یا تب باشد، احتمال عفونت پیشرفته و خطرناک بالا است و بیمار باید فوراً به پزشک مراجعه کند. خوددرمانی با آنتی‌بیوتیک بدون تجویز پزشک میتواند باعث مقاوم‌شدن باکتری‌ها و طولانی‌تر شدن روند درمان شود. مصرف کم آب، نگه‌داشتن ادرار، یبوست، و خشکی بدن نیز می‌توانند UTI را تشدید کنند.
عفونت ستون فقرات و نقش آن در درد پایین کمر
عفونت ستون فقرات یکی از جدی‌ترین دلایل بروز کمردرد است و معمولاً در اثر ورود باکتری‌ها یا قارچ‌ها به مهره‌ها یا دیسک بین مهره‌ای به‌وجود می‌آید. این عفونت میتواند از سایر قسمت‌های بدن وارد جریان خون شده و سپس به استخوان‌های ستون فقرات برسد. معمولاً بیماران در ابتدا دچار یک درد مبهم و خفیف در کمر می‌شوند، اما با پیشرفت بیماری، درد شدید، ثابت و غیرقابل‌تحمل می‌شود. این درد با حرکت، خم شدن، چرخش یا ایستادن طولانی‌مدت بدتر می‌شود، و برخلاف دردهای عضلانی، به هیچ عنوان با استراحت بهبود نمی‌یابد.
علائم همراه با عفونت ستون فقرات
عفونت ستون فقرات با علائمی مانند تب، لرز، تعریق شبانه، ضعف عضلانی، بی‌حسی نوک انگشتان پا، اختلال در راه‌رفتن و حتی کاهش وزن همراه است. در موارد شدید، بافت چرکی در اطراف مهره‌ها تشکیل می‌شود که میتواند به نخاع فشار وارد کرده و باعث مشکلات عصبی جدی شود. اگر این فشار بر اعصاب زیاد شود، فرد ممکن است دچار بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع شود که یک حالت اورژانسی است.
چه کسانی بیشتر در معرض عفونت ستون فقرات هستند؟
افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، مانند بیماران مبتلا به دیابت، سرطان، HIV، کسانی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند، یا افرادی که تزریق مواد مخدر انجام می‌دهند، بیشتر دچار این نوع عفونت می‌شوند. همچنین سابقه جراحی ستون فقرات، عفونت‌های پوستی شدید یا سپسیس میتواند زمینه‌ساز بروز اسپوندیلودیسیت باشد.
آبسه اپیدورال نخاعی و کمردرد ناشی از آن
آبسه اپیدورال نخاعی یک وضعیت نادر اما بسیار خطرناک است که در آن چرک در فضای اپیدورال اطراف نخاع جمع می‌شود. این وضعیت معمولاً ناشی از انتشار عفونت از طریق جریان خون یا پس از جراحی، تزریق اپیدورال یا عفونت‌های پوستی شدید ایجاد می‌شود. آبسه اپیدورال باعث ایجاد درد شدید، نفوذی و عمیق در ناحیه کمر می‌شود و بیمار اغلب قادر به حرکت عادی نیست. این درد ممکن است به پاها نیز تیر بکشد و با بی‌حسی یا ضعف همراه باشد.
علائم عصبی در آبسه اپیدورال
با پیشرفت آبسه، فشار بر روی اعصاب نخاعی افزایش می‌یابد و علائم عصبی مانند بی‌حسی، ضعف اندام‌ها، احساس سوزن‌سوزن شدن، بی‌تعادلی یا حتی فلج رخ می‌دهد. در صورتی که آبسه پاره شود یا به نخاع آسیب بزند، ممکن است بیمار دچار بی‌اختیاری ادرار و مدفوع شود. اگر این وضعیت در ساعات اولیه تشخیص داده نشود، میتواند آسیب غیرقابل بازگشت به نخاع وارد کند.
عفونت پروستات و ارتباط آن با درد کمر در مردان
پروستاتیت یکی از دلایل مهم و نسبتاً شایع درد پایین کمر در مردان است. این بیماری معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی در غده پروستات ایجاد می‌شود و میتواند باعث التهاب شدید و درد گسترده در لگن، پایین کمر، کشاله ران و حتی بیضه‌ها شود. مردانی که دچار پروستاتیت حاد هستند اغلب با علائمی مانند تب، لرز، سوزش ادرار، تکرر ادرار، درد هنگام نشستن و احساس فشار در ناحیه پرینه به پزشک مراجعه می‌کنند. این درد ممکن است به ناحیه کمر انتشار یابد و گاهی به‌صورت درد عمیق و مداوم احساس شود.
چرا پروستاتیت باعث کمردرد می‌شود؟
در ناحیه لگن، مجموعه‌ای از اعصاب به‌صورت شبکه‌ای عمل می‌کنند و پروستات نیز در مجاورت این شبکه قرار دارد. هنگامی که پروستات ملتهب می‌شود، التهاب و درد به اعصاب و عضلات اطراف منتقل شده و فرد علاوه بر درد لگن، احساس درد در پایین کمر نیز دارد. در موارد شدید، تورم پروستات میتواند باعث فشار بر مثانه و ایجاد مشکل در دفع ادرار شود که این خود میتواند احساس درد یا فشار در ناحیه کمر را تشدید کند.
عفونت‌های لگنی در زنان و ارتباط آن با درد پایین کمر
عفونت لگنی یا بیماری التهاب لگن (Pelvic Inflammatory Disease) یکی از شایع‌ترین دلایل عفونت در زنان است که بسیاری از اوقات با کمردرد اشتباه گرفته می‌شود. در این وضعیت، عفونت معمولاً از دهانه رحم یا رحم شروع شده و سپس به تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ گسترش می‌یابد. از آنجا که ساختارهای لگنی و بخش‌هایی از سیستم تولیدمثل زنان در نزدیکی اعصاب مرتبط با کمر قرار دارند، التهاب این نواحی میتواند درد را به بخش پایین کمر منتقل کند. زنان اغلب ابتدا احساس درد زیر شکم دارند، اما به مرور درد به سمت کمر گسترش می‌یابد و به صورت یک درد مبهم، مداوم و گاهی تیرکشنده بروز می‌کند.
چرا عفونت لگنی باعث کمردرد می‌شود؟
سیستم عصبی لگن و کمر به شدت به یکدیگر متصل هستند. وقتی عفونت باعث التهاب در رحم، تخمدان یا لوله‌های فالوپ می‌شود، این التهاب اعصاب را تحریک کرده و درد را به کمر منتقل می‌کند. برخی زنان این درد را با درد دیسک اشتباه می‌گیرند، زیرا در هر دو حالت درد هنگام نشستن طولانی‌مدت یا ایستادن افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، تب، خونریزی غیرطبیعی، ترشحات بدبو و درد هنگام رابطه جنسی نیز معمولاً همراه این عفونت دیده می‌شود.
اهمیت تشخیص زودهنگام PID
درمان نکردن عفونت لگنی میتواند به مشکلات جدی مانند نازایی، چسبندگی شدید لگنی و حتی انتشار عفونت در بدن منجر شود. بنابراین اگر کمردرد همراه با علائم غیرعادی زنانه مشاهده شود، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. بسیاری از زنان تصور می‌کنند این درد فقط مشکل کمر است و درمان خانگی انجام می‌دهند، اما تأخیر در درمان میتواند خطرناک باشد.
تفاوت کمردرد عفونی با کمردرد عضلانی–اسکلتی
تشخیص تفاوت میان یک کمردرد ساده و کمردرد ناشی از عفونت برای بسیاری از افراد دشوار است، زیرا هر دو می‌توانند باعث درد مداوم، محدودیت حرکتی و احساس فشار شوند. اما چند نشانه کلیدی وجود دارد که میتواند تشخیص اولیه را برای بیمار آسان‌تر کند و در صورت مشاهده آنها باید حتماً به پزشک مراجعه کرد. مهم‌ترین تفاوت این است که کمردرد عفونی معمولاً با تب، لرز، ضعف ناگهانی یا علائم ادراری همراه است، در حالی که دردهای عضلانی اغلب پس از فعالیت بدنی، بلند کردن وسیله سنگین، بد نشستن یا خوابیدن در وضعیت نامناسب ظاهر می‌شوند و با استراحت بهتر می‌گردند.
- علائمی که نشان می‌دهند کمردرد احتمالاً ناشی از عفونت است
- وجود تب حتی خفیف
- سوزش، تکرر یا تغییر رنگ ادرار
- تهوع، لرز یا استفراغ
- دردی که با استراحت بهتر نمی‌شود
- درد مداوم و ضربان‌دار در پهلوها
- ضعف شدید یا احساس خستگی غیرعادی
- بی‌حسی پاها یا مشکل در راه رفتن
کمردرد عضلانی اغلب ماهیت مکانیکی دارد؛ یعنی با حرکت درد بیشتر می‌شود و با استراحت بهبود می‌یابد، اما کمردرد ناشی از عفونت معمولاً حالت التهابی دارد و بیمار حس می‌کند درد «از داخل بدن» می‌سوزد و شدت آن ثابت یا رو به افزایش است. در کمردرد عفونی لمس پهلو یا ستون فقرات نیز میتواند بسیار دردناک باشد.
عوامل خطرساز ایجاد کمردرد ناشی از عفونت
برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض ایجاد عفونت‌هایی هستند که به کمردرد منجر می‌شوند. دانستن این عوامل خطر، به افراد کمک می‌کند تا با تغییر سبک زندگی یا کنترل بیماری زمینه‌ای، احتمال درگیری با کمردرد عفونی را کاهش دهند. برای مثال، دیابت یکی از مهم‌ترین عوامل خطر است، زیرا قند خون بالا عملکرد سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند و بدن توانایی کمتری در مبارزه با باکتری‌ها دارد. همین موضوع باعث می‌شود عفونت‌های ادراری، کلیوی یا پوستی در افراد دیابتی بیشتر و شدیدتر بروز کند.
عوامل مهمی که احتمال بروز کمردرد عفونی را افزایش می‌دهند
- دیابت کنترل‌نشده
- ضعف سیستم ایمنی (سرطان، HIV، داروهای استروئیدی یا شیمی‌درمانی)
- سنگ کلیه یا انسداد مجاری ادراری
- جراحی اخیر در لگن یا ستون فقرات
- مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی
- مصرف مواد مخدر تزریقی
- بارداری (افزایش احتمال UTI)
- مردان با بزرگی پروستات
- زنانی که عفونت‌های واژینال مکرر دارند
- استفاده طولانی‌مدت از سوند ادراری
شناخت این عوامل میتواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. برای مثال یک فرد دیابتی که درد کمر و تب دارد، باید این موضوع را بسیار جدی‌تر از فردی که فقط دچار درد عضلانی ساده شده در نظر بگیرد، زیرا احتمال عفونت در او بسیار بیشتر است.
روش‌های درمان عفونت‌های مرتبط با کمردرد
درمان کمردرد ناشی از عفونت کاملاً وابسته به نوع عفونت و شدت آن است، اما به طور کلی، آنتی‌بیوتیک‌ها، مسکن‌های مناسب و در برخی موارد بستری یا جراحی مورد نیاز قرار می‌گیرد. اولین قدم در درمان، تشخیص صحیح و انجام آزمایش‌های لازم مانند آزمایش ادرار، سونوگرافی، عکس‌برداری و در صورت نیاز MRI است. درمان بدون تشخیص صحیح میتواند خطرناک باشد، زیرا مقدار و نوع آنتی‌بیوتیک بر اساس منشأ عفونت متفاوت است.
درمان عفونت کلیه و UTI
این عفونت‌ها معمولاً با آنتی‌بیوتیک خوراکی یا تزریقی درمان می‌شوند. مصرف مایعات فراوان، استراحت کافی و تخلیه کامل مثانه از عوامل کمک‌کننده هستند. اگر بیمار تب بالا، تهوع شدید یا ضعف زیاد داشته باشد، ممکن است نیاز به بستری باشد.
درمان عفونت ستون فقرات
عفونت مهره‌ها و دیسک‌ها نیازمند دوره طولانی درمان است و تقریباً همیشه با آنتی‌بیوتیک داخل وریدی انجام می‌شود. در صورت تشکیل آبسه یا فشار بر نخاع، عمل جراحی ضروری خواهد بود.
درمان عفونت پروستات
پروستاتیت معمولاً نیازمند دوره درمانی طولانی‌تر نسبت به UTI است. پزشک آنتی‌بیوتیک‌های قوی‌تری تجویز می‌کند و بیمار باید سبک زندگی خود را از جمله مصرف آب کافی، پرهیز از نشستن طولانی‌مدت و اجتناب از دوچرخه‌سواری اصلاح کند.
چه زمانی کمردرد ناشی از عفونت «خطرناک» محسوب می‌شود؟
برخی علائم نشان‌دهنده خطر بالا و نیاز به مراجعه فوری به اورژانس هستند. این علائم معمولاً نشان‌دهنده عفونت شدید، آسیب کلیوی، فشار بر نخاع یا انتشار عفونت در خون هستند. نادیده گرفتن این هشدارها میتواند در مدت کوتاهی باعث آسیب جدی و حتی تهدید حیات شود.
- علائم خطر که نیاز به اورژانس دارند
- تب بالا همراه با درد شدید کمر
- ناتوانی در راه رفتن یا ضعف پاها
- بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع
- تهوع و استفراغ شدید
- کاهش سطح هوشیاری یا احساس گیجی
- درد شدید پهلو همراه با لرز شدید
- کاهش ادرار یا قطع ادرار
اگر هر یک از این علائم همراه با کمردرد مشاهده شود، مراجعه سریع به پزشک یا اورژانس ضروری است، زیرا تأخیر در درمان میتواند باعث آسیب غیرقابل بازگشت در کلیه‌ها یا نخاع شود.
جمع‌بندی نهایی
کمردرد یکی از مشکلات رایج در میان مردم است، اما همیشه نباید آن را به مشکلات ساده عضلانی نسبت داد. گاهی بدن از طریق درد کمر، پیام مهمی ارسال می‌کند که نشان‌دهنده یک عفونت پنهان یا خطرناک است. عفونت‌های کلیه، دستگاه ادراری، پروستات، ستون فقرات و لگن زنان همگی می‌توانند باعث کمردرد شوند و گاهی کمردرد میتواند ناشی از تنگی کانال نخاع باشد برای دریافت نوبت از دکتر تنگی کانال در تهران میتوانید با مشاورین ما در تماس باشید .
تشخیص دقیق آنها نیازمند توجه به علائم همراه است. در صورتی که درد کمر با تب، لرز، تغییرات ادراری، ضعف یا تهوع همراه باشد، احتمال عفونت بالا است و مراجعه به پزشک ضروری خواهد بود. شناخت این نشانه‌ها و عوامل خطر به افراد کمک می‌کند تا از بروز عفونت‌های شدید جلوگیری کرده و درمان را در زمان مناسب آغاز کنند.
تاریخ تولد : ۱۳۴۹
ورود به دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال ۱۳۶۹
گذراندن دوره تخصص آنستزیولوژی و درد دانشگاه علوم پزشکی شیراز ۱۳۸۴
گذراندن دوره فلوشیپ فوق تخصصی درد دانشگاه علوم پزشکی ایران ۱۳۹۲
گذراندن دوره های متعدد فلوشیپی اینترونشن درد در اروپا
گذراندن دوره فلوشیپ اندوسکوپی دیسک و ستون فقرات 2019 (Max Institute of neurosciences Dehradun (MIND
عضو رسمی انجمن بین المللی مطالعه درد IASP
عضو رسمی انجمن بین المللی نورو مدولیشن INS
عضورسمی انجمن رژیونال آنستزی و درد ایران ISRAPM
عضو گروه فوق تخصصی درد، آندوسکوپی و جراحیهای کم تهاجمی ستون فقرات SPMC
- نشستن بیمار با دیسک کمر - 2025/11/21
- علل بی حسی پا - 2025/11/21
- ارتباط درد پایین کمر با عفونت - 2025/11/21
