آرتروز کمر علائم و درمان آن

پنج مهره ی ستون فقرات مربوط به ستون فقرات کمری است که توسط ماهیچه ها و رباط های محصور و حمایت کننده قرار دارند. اتصال مهره ها از کنار به وسیله مفصل‌های فاست می باشد و بین هر دو مهره یک دیسک قرار دارد که از یک لایه خارجی سخت و یک هسته داخلی ژلاتینی تشکیل می‌شوند. دیسک ها جهت ضربه گیر و انعطاف‌پذیری ستون مهره ها تعبیه شده اند. رباط‌های متصل به مهره‌ها استحکام بیشتر و عضلات متصل حرکت ستون فقرات در جهت‌های مختلف را ممکن می‌سازند. درمیان مهره ها نخاع و رشته های عصبی جهت انتقال پیام‌ها به مغز و اندام‌ تحتانی قرار دارد.

آرتروز کمر

فرسایش سطح مهره ناشی از افزایش سن را آرتروز کمر گویند که معمولاً از سی سالگی آغاز می گردد. در آرتروز علاوه بر فرسایش مهره‌ها ،زائده‌های کوچک استخوانی (استئوفیت‌) در کنار مهره‌ها ایجاد می شود و درکنار آن آب هسته دیسک مجاور تحلیل رفته و دیسک باریکتر شده و قابلیت کشسانی خود را از دست می دهد. لازم به ذکر است که این تغییرات آرتروزی درصورت تحریک اعصاب مجاور و یا عضلات و رباط ها میتوانند ایجاد درد و علامت کنند بسیاری از اشخاص در اثر این فرایند طبیعی دچار هیچ گونه علامت خاصی نمی‌شوند؛ برای مثال در پرتونگاری کمر ویژگی‌هایی مانند زائده استخوانی یا تحلیل رفتن دیسک مشاهده می‌شود، حال آن که فرد کوچک‌ترین علامتی از آرتروز کمری را تجربه نکرده است. ضربات متوالی به مهره ها و همچنین ژنتیک، مصرف دخانیات و… باعث افزایش عارضه آرتروز کمر میگردند.

علائم و نشانه ها آرتروز کمر

طیف وسیعی از علایم دیده می گردد که شامل موارد ذیل است:

درد کمر با انتشار به باسن ها و پاها که با حرکت کمر تشدید میشود و از کمر تا انگشتان  پاها می تواند انتشار داشته باشد. شدت و کیفیت درد افزایش یابنده و کاهنده بوده و با هر حرکت غیرعادی تشدید می گردد. با این حال حمله‌های درد غالباً بدون هیچ دلیل مشخصی رخ می‌دهد. برخی بیماران از درد مزمن مداوم رنج می‌برند. معمولا دردهایی با ماهیت آرتروزی پس از خواب شبانه همرا با خشکی صبحگاهی دیده می شوند. آرتروز در صورت تحریک رشته های عصبی نخاعی باعث انتشار درد یا خواب رفتگی در طول مسیر کمر تا پاها می گردد و چنانچه با ضعف عضلانی همراه گردد نیاز به اقدامات مداخله ای سریع دارد.

تشخیص آرتروز کمر

معاینه فیزیکی وبررسی رفلکس عضلات وبررسی تعادل و راه رفتن بیمار حائز اهمیت زیادی است.

آزمایش‌های تصویربرداری

آزمایش‌های تصویربرداری اطلاعات کاملی ازن ظر بررسی مشکلات ساختمانی مهره ها و نخاع و آرتروز دراختیار پزشک می گذارد که شامل :

پرتونگاری ساده کمر : جهت بررسی عفونت یا توده استخوانی و تغییر قوس مهره ها و نیز زوائد استئوفیتی در مهره ها است.

 سی تی اسکن : چنانچه مشکلات فوق در گرافی ساده مطرح باشد جهت بررسی دقیق تر میتوان از سی تی اسکن استفاده کرد.

 ام.آر.آی : جهت بررسی بافتهای نرم از جمله دیسک ها ، رباط ها ، نخاع و اعصاب نخاعی استفاده می گردد.

تست عملکرد عصب و عضله

به منظور تعیین شیوه انتقال صحیح پیام‌ها ی عصبی و کارکرد فیزیولوژیکی اعصاب استفاده میشود که شامل دو قسمت اولیه بررسی قدرت و سلامت ماهیچه و ثانویه بررسی سرعت هدایت پیام عصبی و وجود احتمال تحریک یا تخریب عصبی می باشد.

آرتروز کمر علائم و درمان

نحوه درمان آرتروز کمری بسته به میزان علاِئم بیمارمتغیر است. روش های درمانی پله پله بوده و اگر بیمار با هر مرحله درمانی پاسخ مناسب نگیرد به تدریج روش های پیچیده تری استفاده می شوند. اساس درمان آرتروز کمر روش های غیرتهاجمی می باشد و مهمترین اصل تقویت بافت نرم اطراف مهره های کمری است و شامل موارد ذیل است:

کاهش وزن : کم کردن وزن در بیماران که مفاصل فرسوده دارند، عملی دشوار است. با این حال، کم کردن مقدار کمی وزن هم می تواند عامل موثری بر کاهش درد باشد. با کاهش 5 کیلوگرم یا بیشتر از وزن ، مفاصل فاست فشار کمتری را متحمل خواهند شد و این می تواند به طور قابل قبولی درد را کاهش دهد.

استراحت : استراحت تنها باید نسبی باشد و شامل عدم انجام حرکات و فشارهای سنگین بر کمر بوده و نه بیش از آن .

کمربند کمری : بستن موقت بریس یا کمربند فقط در موارد بسیار پیشرفته آرتروز که همراه باتنگی کانال می باشد توصیه می گردد و استفاده طولانی مدت از آن موجب ضعف عضلات ستون مهره‌ها شده که موجب انتقال بیشتر ضربات و پیشرفت بیش از پیش آرتروز می گردد.

داروهای مناسب آرتروز کمر : از داروها جهت برطرف کردن علائم آرتروز کمر در فاز حاد و نیز بازگشت قوام و آرامش عضلانی استفاده می گردد که شامل: شل کننده های عضلانی(محیطی و مرکزی) ، مسکن های ضدالتهابی و در موارد شدید میتوان به شکل محدود از داروهای مخدری استفاده نمود. در فاز غیر حاد آرتروز نیز میتوان از داروهای ترکیبی سویا و آووکادو جهت جلوگیری از پیشرفت و بهبودضایعات آرتروزی استفاده نمود.

درمانهای غیرتهاجمی آرتروز کمر

1. فیزیوتراپی : در فیزیوتراپی ترکیبی از روش‌های غیرفعال و تمرین‌ها جهت تقویت ساختار عضلانی و حرکت‌های اصلاحی به کار گرفته می‌شود. مدالیته‌های درمانی غیرفعال مانند یخ/ گرما، اولتراسوند و تحریک الکتریکی ، درد و گرفتگی عضلانی را در بیمار مبتلا به  آرتروز کاهش می‌دهد. بیمار مبتلا به  آرتروز به کمک انجام تمرین‌های مخصوص روش افزایش انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی را فرا می‌گیرد و بر قدرت عضلات خود می‌افزاید. بیماران نباید از روی آوردن به این درمان نگران باشند، حتی بیماران دچار درد و مشکلات حرکتی نیز از انجام تمرین‌های ایزومتریک سود می‌برند.
2. ماساژ و درمان دستی و منیپولیشن : اساس این تکنیک ها که توسط دست انجام می شود نیز تقویت ساختار عضلانی بافتهای اطراف مهره ها می گردد.
3. لیزر پرتوان : استفاده از لیزر پرتوان پالس موجب افزایش انرژی سلولی و ترمیم بافت های آسیب دیده و جلوگیری از پیشرفت آرتروز کمر می گردد.

درمان های اینترونشنال و یا کمتر تهاجمی(مداخله ای)

اعمال اینترونشنال توسط فوق تخصص درد تحت راهنمایی اشعه ایکس (فلوئوروسکوپی) و یا سونوگرافی در اتاق عمل انجام می گردد.

تزریق های تشخیصی و درمانی : تزریق در ستون فقرات مانند تزریق ترکیبی استروئید و آنستتیک های موضعی در فضای اپیدورال و تزریق در مفصل فاست بین مهره ای در بیمار مبتلا به آرتروز انجام می‌شود که موجب از بین رفتن التهاب منطقه آرتروزی می گردد. همچنین این تزریقات در درون مفاصل فاست مهره ای و در محل عصب رسانی آنها انجام می گردد. این مفاصل در پایداری و حرکت گردن نقش مهمی دارند. همچنین در این زمینه به غیر از تزریقات میتوان از رادیوفرکوئنسی در این مناطق جهت تغییرات طولانی استفاده نمود.

ازسایر روش های اینترونشنال میتوان به رادیوفرکوئنسی ، اوزون درمانی ، تزریق پی آر پی ، ارتوکین و…. نام برد که در سایر قسمت ها به تفصیل توضیح داده شده است.

پاسخ رایگان به سوالات شما

شما می توانید در ادامه همین صفحه سوال خود را مطرح کنید تا دکتر محمدرضا کاظمی در اولین فرصت به سوال شما پاسخ دهند.