فیبرومیالژیا چیست ؟

فیبرومیالژیا چیست ؟ و در مورد این بیماری چقدر اطلاعات دارید؟ فیبرومیالژیا بیماری مزمنی است که با درد غیر قابل توصیف در عضلات و مفاصل همراه است. این وضعیت اغلب در نقاط خاص محل هایی بر روی بدن (مطابق شکل بالا) وجود دارد که با فشار دادن باعث درد می شود. علائم این بیماری عبارتند از خستگی، مشکلات خواب، افسردگی و اضطراب. علائم بیماری اغلب با استرس های روحی، ضربه های فیزیکی مانند تصادف ماشین و یا تمرینات سنگین ورزشی و یا یک بیماری مانند عفونت های ویروسی یا باکتریایی همراه است. در برخی موارد نیز این بیماری بدون هیچ گونه علامتی آغاز می گردد.

بر طبق یک نظریه، افراد دچار فیبرومیالژیا ، دارای آستانه درد پایینی هستند. این کاهش آستانه درد، به دلیل افزایش حساسیت مغز نسبت به علامت‌های درد می‌باشد. محققان بر اساس این نظریه، بر این باورند که تحریک عصبی باعث تغییراتی در مغز افراد مبتلا به فیبرومیالژیا می‌شود. این تغییرات شامل افزایش غیر طبیعی در مقدار مواد شیمیایی در مغز (یا تغییراتی در انتقال دهنده‌های عصبی) می‌باشد. به علاوه، گیرنده‌های درد در مغز، درد را به یاد می‌آورند و بسیار حساس می‌شوند و این خود دلیلی برای نشان دادن بیش از حد درد می‌باشد. فیبرومیالژیا موجب عوارض سهمگینی نمی شود ولی به دلیل وجود درد و بی خوابی، موجب اثرات بسیار منفی برعملکرد و کیفیت زندگی افراد مبتلا می گردد.

معیارهای اصلی تشخیص فیبرومیالژیا :

1- درد منتشره که حداقل برای مدت سه ماه ادامه دارد. درد باید در این مناطق باشد: آرنج، باسن، سینه، زانو، پشت کمر، گردن، قفسه سینه، شانه و ران‌ها

2- عدم وجود بیماری دیگری در بدن که درد را ایجاد کند.

علائم فیبرومیالژیا

علامت اصلی فیبرومیالژیا درد عضلانی در سرتاسر بدن است اما این درد عضلانی اکثرا همراه با علائمی است همچون :

• خستگی
• اختلالات خواب
• اضطراب یا افسردگی
• نقاط دردناک مخصوصی که فشار بر روی آنها موجب درد شدیدی در آن نواحی می شود.

نقاط دردناک فیبرومیالژیا :

یکی از تظاهرات مهم فیبرومیالژیا نقاط دردناک در قسمت های خاصی از بدن می باشد، در فرد بیمار وقتی به این نقاط فشاری وارد می شود بیمار احساس درد شدیدی می کند در صورتی که افراد سالم، فقط احساس فشار در این ناحیه دارند. در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا ۱۸ نقطه حساس به فشار در نقاط مختلف بدن وجود دارد.

 درد ناشی از فیبرومیالژیا دردی است واقعی

درد ناشی از فیبرومیالژیا دردی است واقعی, درد ناشی از فیبرومیالژیا می تواند شدید باشد، چون بطور معمول نتایج آزمایشگاهی یا رادیولوژی افراد نرمال است، بیماران این درد ها را به جنبه های ذهنی و روانی خود نسبت می دهند. اما پزشکی امروز بر این اعتقاد که درد  ناشی از فیبرومیالژیا دردی واقعی است و منشا ذهنی یا روانی ندارد.

افراد در معرض خطر

 این بیماری، بیشتر در زنان بین ۲۵ تا ۶۰ سال رخ می دهد. شیوع این بیماری در زنان ۱۰ برابر بیش از مردان است. برخی از دانشمندان معتقدند فیبرومیالژیا می تواند منشا ژنتیکی داشته باشد اما تاکنون ژن خاصی در این مورد پیدا نشده است.

فیبرومیالژیا و خستگی

بعد از درد، شایع ترین علامت فیبرومیالژیا، خستگی است. احساس خستگی در این بیماران با احساس خستگی در افراد سالم بدنبال یک روز پرمشغله و کار زیاد متفاوت است.  ممکن است بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا در ابتدای صبح احساس خستگی کنند، حتی اگر ساعت ها  استراحت کرده باشند. ممکن است شدت خستگی از روزی به روز دیگر متفاوت باشد و فعالیت های روزمره فرد را دچار اختلال کنند.

علل فیبرومیالژیا

تئوری های مختلفی برای توضیح علل فیبرومیالژیا وجود دارد اما هنوز یک دلیل کاملا مشخصی برای آن پیدا نشده است. ولی علل مستعد کننده ای که مطرح می شوند شامل : اختلال تعادلی هورمونی یا شیمیایی در مسیر سیگنال های عصبی درد، استرس های مکانیکی و مزمن ولی در نهایت باید گفت که فیبرومیالژیا نتیجه مجموعه ای از فاکتورهاست و نه فقط یک عامل.

تاثیر بر زندگی روزمره:

خستگی و دردهای آزاردهنده در طول روز می تواند فرد را دچار تحریک پذیری، اضطراب و افسردگی کند. فرد بیمار ممکن است برای انجام کارهای روزمره خود از جمله نگهداری از بچه و کار منزل دچار مشکل شود. ممکن است بیمار  به دلیل درد و احساس خستگی از انجام حرکات ورزشی و کارهای سبک، پرهیز کند. خستگی و تحریک پذیری ممکن است موجب شود بیمار از دوستان و آشنایان دوری گزیند . خوشبختانه درمان های موثری وجود دارد که به بسیاری از بیماران جهت بازگشت به فعالیت های لذتبخش زندگی کمک می کند.

درمان فیبرومیالژیا

درمان فیبرومیالژیا پروسه ای چند تخصصی و تیمی به شکل آهسته و پیوسته می باشد که که یکی از مهمترین اعضا این تیم متخصصین درد هستند.

محرک های فیبرومیالژیا

محرک های شایع شامل : هوای سرد یا مرطوب، فعالیت فیزیکی خیلی کم یا عدم فعالیت فیزیکی، استرس و کم خوابی.

 فیبرومیالژیا و خواب

اغلب بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا از اختلالات خواب شامل اشکال در به خواب رفتن و بیدار شدن های مکرر در طی شب رنج می برند. برخی از بیماران خواب سطحی و سبک را تجربه می کنند و هیچ گاه خواب عمیق و آرامش بخشی ندارند. بنابراین بدن از فرصت ترمیم و بازسازی خود محروم شده و این موجب یک چرخه معیوب می شود. بطوریکه خواب بد موجب بدتر شدن درد و درد بیشتر می تواند موجب خواب نامطلوب تر شود.

فیبرومیالژیا و افسردگی

نزدیک به یک سوم بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا در هنگام تشخیص، دچار افسردگی اساسی هستند. هنوز ارتباط بین این دو بیماری ناشناخته است اما شاید افسردگی به دلیل خستگی  و درد مداوم در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا باشد یا به دلیل تغییرات شیمیایی و هورمونی داخل مغز که باعث افسردگی و افزایش حساسیت به درد در این افراد می شود. اختلال در تمرکز، نا امیدی و از دست دادن علاقه نسبت به فعالیت های مورد علاقه می تواند از علائم افسردگی در بیماران باشد.

درمان دارویی فیبرومیالژیا

هدف از درمان فیبرومیالژیا کاهش درد، اختلال خواب و اختلالات خلقی است. برای این منظور پزشکان داروهایی مانند آمی تریپتیلین برای کاهش علائم تجویز می کنند. داروهای دیگری که برای درمان فیبرومیالژیا به کار می روند شامل : سیمبالتا (دولوکستین) ، لیریکا (پره گابالین) و…

ورزش :

 ورزش می تواند علائم فیبرومیالژیا را بهبود بخشد. نشان داده شده است که فعالیت های فیزیکی و ورزش فقط برای سه بار در هفته موجب کاهش درد و خستگی شده ، روحیه فرد را بهتر می کند و موجب کاهش افسردگی می شود. ورزش کنترل شده و با برنامه ریزی، مفید است، اما ورزش بیش از حد ممکن است مضر باشد. پیاده روی، ورزش های کششی و ورزش های هوازی در آب از بهترین ورزش ها در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا می باشند.

رژیم غذایی :

در بعضی از بیماران عادات تغذیه ای در بهبود علائم نقش دارند. کافئین (موجود در قهوه و نسکافه) ، گوجه فرنگی و نوشابه رژیمی (بدلیل وجود آسپاراتام) ، طعم دهنده های غذایی (MSG)  در ادویه های مخلوط ، سوپ آماده، سس سالاد ، کنسروها و مواد غذایی یخ زده فروشگاهی موجب بدتر شدن علائم می شوند.

ماساژ :

بیست دقیقه ماساژ در روز ممکن است در کاهش درد در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا موثر باشد. در حین ماساژ، تکنیک مهم نیست. مهم آن است که برای انجام آن فشار متوسطی وارد شده و از فشار شدید در هنگام ماساژ پرهیز شود.

طب سوزنی :

طب سوزنی در بعضی از بیماران مفید است. در این روش متداول چینی، سوزن های خاصی در نقاط مختلفی از بدن کار گذاشته می شود. طب فشاری که شامل فشار بر روی همین نقاط خاص است، جایگزین خوبی برای طب سوزنی، در بیمارانی که از درد سوزن وحشت دارند، می باشد.

تمرین تمرکز :

بسیاری از بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا مشکل تمرکز دارند. برای کاهش مشکل در تمرکز، درمان درد و بی خوابی کمک کننده است. برای بهبود تمرکزتان همیشه مواردی را که ممکن است فراموش شود، یادداشت کنید و ذهنتان را با مطالعه و حل جدول فعال نگاه دارید.

استرس :

استرس یکی از مهم ترین محرک های درد های عضلانی در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا است. اگر چه حذف استرس ها از زندگیتان غیر ممکن است اما با تمرین، برنامه ریزی و تفکر می شود استرس های غیر ضروری را کاهش داد. در ابتدا مواردی را که در محیط کار یا خانه موجب استرس شما می شود را کشف کرده و سپس راه هایی که موجب می شود این موقعیت ها برایتان کمتر استرس آور باشد پیدا کنید. تمرینات یوگا، مدیتیشن، تکنیک های آرام بخشی، بسیار کمک کننده هستند. سعی کنید فعالیت های غیر ضروری، که موجب استرس تان می شود، انجام ندهید.

بسیاری از بیماران در سرتاسر دنیا با کمک و درمانهای متخصصین درد با برنامه ریزی، تغییر روش زندگی و ورزش و دارو درمانی بر این بیماری فائق آمده اند. با این حال باید بدانید که فیبرومیالژیا بیماری مزمنی است که خوشبختانه هیچ آسیبی در عضلات  و مفاصل و ارگان های داخلی بوجود نمی آورد و تمام ارگان های بدن فرد مبتلا سالم هستند.

پاسخ رایگان به سوالات شما

شما می توانید در ادامه همین صفحه سوال خود را مطرح کنید تا دکتر محمدرضا کاظمی در اولین فرصت به سوال شما پاسخ دهند.