همانطور که در تصویر بالا مشخص است ستون فقرات کمری از ۵ مهره تشکیل شده است که در بین آنها دیسک ها قرار گرفته اند. عملکرد اصلی دیسک ها تسهیل حرکت و چرخش ستون فقرات بوده و اساسا نقش ضربه‌گیر داشته لذا فشار بیش از حد به جسم مهره ها نمی آید و مهره ها را از شکستگی محافظت میکنند.
دکتر محمدرضا کاظمی فوق تخصص درد در این مقاله ” بیرون زدگی دیسک کمر و درمان آن ” توضیحات کاملی در مورد بیرون زدگی دیسک و نحوه درمان آن داده اند که امیدواریم این مقاله را تا انتها مطالعه بفرمایید.
دیسک از یک لایه خارجی به نام آنولوس و یک قسمت مرکزی به نام هسته یا نوکلئوس که حالت ژلاتینی دارد تشکیل شده است و هسته نقش اساسی ضربه گیری را انجام می دهد. اطلاعات بیشتر در این مورد را در مقاله دیسک میتوانید مطالعه بفرمایید.
تیترهای مهم این مقاله
علل بیرون زدگی دیسک :
در حالت عادی به دلیل حرکات متناوب دیسک ترک ها و شکاف های ریزی در سطح خارجی دیسک (آنولوس) ایجاد می شود که به طور طبیعی ترمیم میشوند اما اگر به هر دلیلی این ترک ها بزرگ شوند و به همدیگر بپیوندند آنگاه خاصیت ترمیمی نمی تواند این ترک ها را ترمیم کند و نهایتا حفره ای ایجاد می شود که از طریق آن محتویات هسته دیسک بیرون زده می شود و فتق دیسک ایجاد می گردد.
علت پاره شدن دیسک کمر یا به دلیل فشار ناگهانی و بیش از حد به دیسک می باشد و یا ناشی از ضعف دیسک در اثر دژنراسیون ( فرسایش) یا عوامل محیطی تشدید کننده مانند سیگار, چاقی , عدم تحرک و پوزیشن های طولانی نشسته و … می باشد و در فرد با پارگی دیسک هسته ژلاتینی دیسک بیرون میزند و این بیرون زدگی موجب فشار روی اعصاب کمری شده که نتیجه آن تحریک و التهاب اعصاب درگیر و مشکلات حسی و حرکتی می گردد. این اتفاقات معمولاً از ۳۰ سالگی به بالا شروع به رخ دادن می کند. علائم و و درمان بیرون زدگی دیسک بستگی به میزان بیرون زدگی ایجاد شده دارد.
انواع فتق دیسک :
بر اساس میزان بیرون زدگی هسته، فتق دیسک کمری به سه دسته تقسیم میگردد:
1- Bulging
برجستگی دیسک یا بالجینگ که در این حالت دیسک برآمده می شود ولی دچار پارگی نشده در این حالت رشته های عصبی می توانند تحت تحریک قرار بگیرند.
2- Protrusion
بیرون زدگی دیسک یا پروتروژن که در این حالت جداره دیسک بیرون زدگی پیدا می کند ولی جداره دیسک پارگی نداشته و لذا هسته از درون جداره بیرون زده نمی شود.
3- Extrusion
پارگی دیسک یا اکستروژن که در این حالت جداره دیسک پاره شده هسته دیسک از محل پارگی بیرون زده وارد کانال شده التهاب ایجاد کرده و موجب درد های شدید و اختلالات حسی و حرکتی می گردد.
درمان بیرون زدگی دیسک بر اساس این سه دسته بندی انجام می شود که در ذیل توضیح داده خواهد شد.
علائم دیسک کمر :
دکتر محمدرضا کاظمی : علائم دیسک کمر به چند شکل است، ممکن است که همه این علائم وجود داشته باشد ولی ممکن است یکی از این علائم به صورت بارز وجود داشته باشد. این علائم شامل موارد زیر می باشد:
۱- کمر درد
این کمر درد ناشی از تحریک اعصاب جداره خود دیسک آسیب دیده می باشد.
۲- درد اندام تحتانی
درد پاها که ناشی از تحریک اعصاب کمری است که به پاها عصب رسانی می کند. به این درد اصطلاحا “دردانتشاری” (رادیکولوپاتی) می گویند یعنی درد ناشی از انتشار تحریک عصب به پاها می باشد. رشته عصب هایی که به پاها می روند شامل مجموعه ای از اعصاب حسی و اعصاب حرکتی می باشد. اگر بیشتر اعصاب حسی تحت فشار و تحریک باشند علائم به شکل گزگز و سوزن شدن و خواب رفتن پاها خود را نشان میدهد د ولی اگر اعصاب حرکتی تحت فشار و تحریک باشند علائم بیشتر به شکل گرفتگی یا ضعف عضلات لنگش و در موارد شدید اختلال ادرارر و مدفوع می باشد.
چگونگی توزیع علائم در اندام تحتانی
|
|
|
در اندام تحتانی یا پای انسان سه عصب اصلی وجود دارد که منشا آنها در کمر بوده و عصب رسانی حسی و حرکتی در پا را انجام می‌دهند. این سه عصب عبارتند از ابتوراتور، فمورال و سیاتیک. مطابق شکل اگر دیسک های مهره های بالایی (L1&L2) که منشا عصب ابتوراتور هستند، بیرون زدگی داشته باشند درگیری عصبی خود را در منطقه کشاله ران نشان می دهند. اگر درگیری در منطقه دیسک L2&L3 باشد، تحریک و درگیری عصب فمورال ایجاد شده که موجب بروز علائم در مسیرران و بالای زانو می باشد ولی اگر درگیری عصب سیاتیک باشد مربوط به ریشه‌های L4&L5 هست که علائم کلینیکی در مسیر باسن پشت ران پشت ساق تا کف پا خود را نشان می دهند.
تشخیص بیرون زدگی دیسک کمر
بیمارانی که با علائم درد کمر و یا مشکلات اندام تحتانی مراجعه میکنند تحت بررسی مراحل زیر قرار میگیرند که عبارتند از:
1- معاینه فیزیکی
معاینه فیزیکی بسیار مهم است که در آن پزشک با مانور های خاص در اندام تحتانی، عصب های پا را تحت فشار قرار می دهد تا واکنش آنها را نسبت به پوزیشن بررسی کند و در صورت درگیری عصبی علائم بیمار تشدید می گردد.
2- MRI
با انجام ام آر آی به طور دقیق مشکلات ساختمانی و وضعیت دیسک بیرون زده و میزان تنگی کانال مشخص می گردد.
3- تست عصب و عضله
با انجام تست های نوار عصب و عضله، وضعیت تحریک رشته های عصبی و اختلالات فیزیولوژیک آن مشخص می گردد.
درمان بیرون زدگی دیسک کمر
درمان دیسک کمر بستگی به میزان بیرون زدگی دیسک و علائم و عوارض ایجاد شده دارد. این درمان ها در سه سطح هستند که در ذیل توضیح داده می شود.
1- Bulging
همانگونه که توضیح داده شد در این حالت دیسک برآمده می شود و درمان در این مرحله شامل استراحت، مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، (مقاله درمان های دارویی در بیرون زدگی دیسک) مصرف داروهای شل کننده عضلانی و آب درمانی و توصیه های فیزیوتراپی می باشد و اگر پاسخ درمانی مناسب نبود از تزریقات ترانس فورامینال استفاده می شود.
2- Protrusion
همانگونه که توضیح داده شد در بیرون زدگی دیسک یا پروتروژن بیرون زدگی رخ داده ولی جداره دیسک پارگی نداشته و محتوای هسته دیسک بیرون از کانال ریخته نشده، در این مرحله می توان از لیزر داخل دیسک یا pldd استفاده نمود.
3- Extrusion
در پارگی دیسک یا اکستروژن جداره دیسک پاره شده هسته دیسک از محل پارگی بیرون زده وارد کانال شده و کانال دچار تنگی می گردد. درمان این وضعیت آندوسکوپی دیسک است که در آن قطعه بیرون زده برداشته شده و تنگی برطرف می گردد.
جراحی باز :
جراحی باز دیسک کمر تنها در درصد پایینی از دیسک ها اندیکاسیون دارد که شامل اختلالات اسفنکتری یا بی اختیاری ادرار و مدفوع (سندروم Caud equina ) و نیز تخریب رشته های عصبی می باشد.
پاسخ رایگان به سوالات شما
شما می توانید در ادامه همین صفحه سوال خود را مطرح کنید تا دکتر محمدرضا کاظمی در اولین فرصت به سوال شما پاسخ دهند.
پرستو کاکاوند
سلام من ۴۸ سال سن دارم ودچار بیرون زدگی دیسک شدم دکتر اولین کیس رو عمل جراحی تشخیص دادند ولی فعلا قبول نکردم الان دو جلسه فیزیو تراپی میرم دردم اصلا کم نمیشه بشترین درد اتصال لگن ومهره کمر ،نشیمن گاه ،پشت ران ،پشت زانو ،ساق پا از پشت ،مچ پا، رودارم به نظر شما چکار کنم
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام، مدارک پزشکی خود را جهت بررسی به ایمیل info@drkazemipain.com ارسال فرمایید.
اکبری
با سلام من حدود ده سال است که مهره ۴ و ۵ در گیر است وچندین بار خودم را برای عمل آماده کردم ولی دکترم میگوید شما نیاز به عمل ندارید ولی من اکثر اوقات با درد شدید مواجه هستم میخواستم از شما به پرسم آیا تزریق دیسکو ژل برای من جواب میدهد باتوجه به اینکه پارگی دیسک دارم سن من ۵۸ میباشد باتشکر از شما
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام ام آرای خود را جهت بررسی به واتساپ زیر ارسال فرمایید.
09120335132
احمدی
سلام. آیا پروتروژن دیسک L5 با ورزش و فیزیوتراپی قابل بهبود هست؟ یا حتما لازمه کارهای لضافه تری انجام داد؟
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام،در درصدی قابل توجهی از موارد بله.
Mansurehrashid
دیسک دهیدریشن و پروتروژن پاراسنترال راست فشار بر روی تکال ساک و نورال فورامن و استوزیوس در فضای بین مهره ای L5S1 مشاهده میشود.اسکولیوز به طرف راست در مهره های لومیر دیده میشود.
ممنون میشم که راهنمایی کنید ..که حتما باید عمل بشه یا راه حل دیگری وجود دارد؟
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام انجام عمل بستگی به معاینه بالینی و آسیب عصب ها دارد اگر آسیب وجود داشته باشد بله و گر نه نیازی نیست.
آرتا
با سلام و وقت بخیر
جواب MRI بصورت زیر است:
l4_l5 disc show protrusion right far laterally with impression on neural foramina.
در بعضی حالت ها نشستن و برخاستن که فشار باشد احساس درد در پای چپ دارم. ورزشکار هستم راه درمان به چه منوال خواهد بود؟
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام، بیرون زدگی دیسک ۴ کمری گزارش شده است در قدم اول درمان های غیر تهاجمی و در صورت لزوم دیسککتومی دیسک انجام شود.
کورش
آقای دکتر توی ریپورت mri من زده
Central disk osteophyte complex protrusion at c4_c5 level
Diffuse disk bulging with anular tear at l4_l5 level
میشه مشکل رو بهم بگید با سپاس
مشکل چقدر حاد اقای دکتر ؟؟؟
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام ، آرتروز و بیرون زدگی دیسک ۴ گردنی و ۴ کمری گزارش شده است.
محمدرضا
سلام و وقت بخیر جناب دکتر کاظمی
لطفا جواب این ام ار ای را بفرمایید L5-S1 central disc protrusion wtih pressure on thecal sac .
– L5-S1 disc dehydration and annular tear .
Bony spinal canal is normal in alignment and size without abnormal signal.
Visible cord, conus medullaris and cauda equine are unremakable .
Para vertebra soft tissue seem normal.
آقا ۲۶ساله
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام بیرون زدگی متوسط دیسک ۵ کمری گزارش شده است
هدایت حاجی زاده
باسلام و خسته نباشید…. نتیجه ام آر آی بنده آقا 44 سن. :
ام ار ای كمر در برش های ساژیتال و اگزیال در سكانس T1W و T2W انجام شد.
در سطح دیسك L5-L4 بالجینگ سنترال دیسك مشاهده می گردد.
در سطح دیسك S1-L5 بالجینگ سنترال دیسك و پروتروزیون فورامینال چپ مشاهده می گردد كه
منجر به تنگی نورال فورامن چپ شده است.
سایر دیسك های كمری نرمال است .
ناحیه كونوس ضایعه ای ندارد…….. باتشکر حاجی زاده از اهواز….. 🙏
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام، بیرون زدگی دیسک ۵ کمری گزارش شده است.
کاظمی
سلام وقت بخیر من چند سالی هست (حدود 5سال )مبتلا به دیسک کمر وگردن میباشم که در حال حاضر دچار بی حسی در پاها و حس بسیار ناخوشایند در حالت استراحت هستم همچنین درد شدید پشت سر بهمراه گرفتگی شانه ها وبازوها(خصوصا در هنگام نشستن پشت سیستم کامپیوتر)
جواب اخرین ام ار ای:
کمر:دیفیوز بالجینگ l4-l5 سنترال دیسک پروتروژن در سطح l5-s1با اثر فشاری متوسط برسنترال کانال
گردن :دیسک دهیدریشن سنترال دیسک پروتروژن در سطح c4-c5با اثر فشاری مختصر برتکال ساک و c5-c6با اثر فشاری متوسط برتکال ساک
جراح به من گفته هم کمر هم گردن باید عمل بشه به نظر شما عمل ضروری هست؟
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام ام ار ای خود را جهت بررسی به واتساپ زیر ارسال فرمایید.
09120335132
پروانه پویا
سلام جناب دکتر
من روی برف با پشت سر و کتف و کمر زمین خوردم ، دو روز سردرد و تهوع داشتم و سی تی مشکلی نشون نداد، اما MRI نشون داده که مهره 5 کمی نرم و بیرون زده ، ده روز استراحت داده شده ، دردم زیاده طبیعی ه
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام در صورت ادامه دردها مجدداً توسط پزشک معاینه بالینی بشوید.
جواد کاظمی
سلام آقای دکتر
من حدود سه هفته قبل درد زیادی در کمر و پا سمت چپ احساس کردم و MRI دادم که نتیجه اش این شد
L5-S1 bulging causing mild central canal stenosis
L4-l5 bulging causing mild central canal stenosis
Lumbar spin curve: decrease lumber lordosis
دردم توی این سه هفته خیلی کمتر شده
امکانش وجود داره تا دیسکم به حالت normal برگرده ؟
یا آسیبی که دیده همیشگی هست ؟
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام دیسک آسیب دیده هیچ گاه کاملا نرمال نمی شود ولی ممکن است لبه دیسک جمع شود و تحریک سیاتیک کاهش یابد.
مصطفی مجیدی
سلام آقای دکتر ، جواب ام آر ای من نوشته extrusion مهره L4 – L5 به غیر از سه روز اول که درد شدید داشتم الان خیلی دردم کمتره باید جراحی کنم یا بدون جراحی امکان بهبود هست
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام چنانچه معاینه عصبی نرمال باشد فعلا نیاز به عمل نیست.
Nura
سلام من mriارسال کردم خدمتتون فقط ی سوال مهم دارم:
با وجود بالجینگ دیسک و استنوزیس درد ندارم، اضافه وزن ندارم ورزشکارم (بدنسازی)، و لوردوز دارم میتونم همراه با اصلاح لوردوز به ورزشم ادامه بدم؟ورزش نکردن برای من مساویست با افسردگی شدید
دکتر محمدرضا کاظمی
سلام بله مشکلی نیست
آریا
سلام وقتتون بخیر
آقای دکتر بنده دیسک کمر دارم دوتا دکتر رفتم یکیشون توصیه به عمل کردن و دیگر نه، پای چپم در ناحیه سیاتیک حالت خواب رفتگی داره و بعد از گذشت ۴ ماه هنوز در ناحیه دیسک و پاشنه پا چند ساعتی در روز احساس درد میکنم (درد سمت چپ مچ پا و پاشنه بیشتر احساس میشه که حتی باعث لنگ زدن پام میشه)کمترین فشارم به دیسک فقط در موقع راه رفتن دارم حتی موقع دراز کشیدن (رو بالا با پالشتی در زیر زانو) در پای دیگرمم احساس درد خفیفی دست میده ممنون میشم راهنمایی بفرمایید
جواب ام آر آی: کم آبی دیسک همراه با فتق در سطح L5-S1 مشاهده می شود که باعث تنگی سوراخ های عصبی در سمت چپ و اثر فشار بر ریشه های عصبی (رادیکولوپاتی) شده است.
برآمدگی خفیف دیسک در سطح L4-5 دیده می شود.لوردوز طبیعی مهره ها کاهش یافته است.
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام، ام ار ای را جهت بررسی به ایمیل info@drkazemipain.com ارسال فرمایید.
Sara
سلام موازد زیر در ریپورتmri ذکر شدند ممنون میشم تشخیصتون را بفرمایید و ایا نیازی به جراحی میباشد؟
Disk bulging is seen at L4L5and l5s1
There is facet hyperteophy
Foramen stenosis is seen at l4l5 and l5s1 bilateraly
Co us and caudaequina apear normal
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام خود عکس ام آر آی جهت بررسی ارسال گردد. info@drkazemipain.com
سعید
سلام اقای دکتر.. پسر ۲۲ ساله هستم به علت کار در ساختمان دیسک ال ۵ اس ۱ بیرون زده ، در حرکات ناگهانی و نشستن و بلند شدن درد در کمر و باسن و پشت ران دارم… باید چیکار کنم؟
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام، ام ار ای را جهت بررسی به ایمیل info@drkazemipain.com ارسال فرمایید.
معصومه
سلام وقت بخیر
آقای دکتر دختر ۲۸ سالمه حدود ۵ ساله کمر درد دارم ولی از یکماه پیش دردم خیلی شدیدتر شده ب حدی ک نمیتونم بیشتر از ۱۰ دقیقه راه برم یا دو دقیقه ک می ایستم دردم شدید میشه و انگار کمرم خشک میشه و قسمت پایین کمرم داره از هم باز میشه
جواب ام آر ای :کاهش لوردوز و دهیدراتاسیون دیسک های کمری نسبی و پروتروژن پاراسانترال دیسک L1_2 و سانترال L5_S1 با تنگی لوکال و بالجینگ سانترال دیسک L4_5 مشهود است.
ممنون میشم نظرتون رو بگین
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام، بیرون زدگی های نسبی دیسک و عصب ها گزارش شده باید تست عصب و عضله از پاها انجام شود.
الهام
سلام آقای دکتر . روز به خیر . من خانم ۳۴ سالمه هستم باشگاه بدنسازی میرم. یه تایمی بود گردن درد داشتم با توجه به اینکه کارم نقشه کشیدن با لپتاپ فک کردم شاید یکم خسته شدم. و باشگاه رو ادامه دادم. بعد یکی دو هفته بازو درد و کتف درد شدید از سمت راست داشتم. که جواب ام ار ای
Right sub articular disc extrusion seen at C5-C6 which leads mild pressur effect over right hemi cord and moderate
to severe right lateral recess stenosis
خواستم بپرسم عمل جراجی لازم دارم؟ الان دکتر برام قرص ضد التهاب و ضد درد نوشته. و درد یکم اروم شده فیزیوتراپی انجام بدم موثره؟ یا اینکه عمل کنم‌چون دکتر گفت عکس عمل رو نشون میده
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام تنگی کانال گردنی دارین و در صورت اختلال در تست عصب دست ها نیاز به عمل دیسک میباشد.
مریم بیات ترک
سلام وقت بخیر آقای دکتر جواب ام آر آی من اینه که بالجینگBroad base دیسک L4-L5 وسانترال L5-S1 دیده میشود یعنی چه.؟
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام با اینکه مقداری تورم دیسک است که مشکل خاصی ایجاد نمی کند.
عباس صوفی
سلام وقت بخیر خسته نباشید آقای دکتر
من تقریبا نزدیک ۴۰ روز هست عمل جراحی دیسک کمر در ناحیه s1-l5 به صورت جراحی باز انجام دادم الان بعد از گذشت ۴۰ روز درد متوسط در ناحیه کمر و همچنین بی حسی شدید کف پای چپ دارم البته اوایل بعد از عمل در ناحیه باسن و ساق پا هم درد زیادی داشتم ولی الان درد اون قسمت کم شده در ضمن ۶ جلسه هم فیزیوتراپی انجام دادم و تقریبا روزی ۳۰ دقیقه هم پیاده روی سبک انجام میدم
ممنون میشم بابت دردی که در ناحیه کمر دارم و تقریبا هم زیاد هست راهنمایی بفرمایید با تشکر فراوان از شما دکتر گرامی
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام این دردها به دلیل دستکاری های خین عمل است که معمولاً تا سه ماه پس از جراحی برطرف خواهد شد.
فاطمه محمدی
سلام دکتر جان…
نتیجه دیسک کمر مربوط به همسرم بشرح زیر است.. آیا نیاز به عمل دارد.. ممنونم از محبت جنابعالی
1.. اسپوندیلولیستزیس گرید 1 در سطح L4… L5 مشهود است
2.. فواصل دیسکی بین مهره ها به نظر طبیعی هست
3.. ارتفاع و دانسیته جسم مهره ها طبیعی هست
4.. زوائد عرضی و خاری در مهره ها بنظر طبیعی هست
5.. ضایعه استخوانی لیتیک یا اسکلروتیک دیده نشد
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام ام ار ای جهت بررسی به واتساپ زیر ارسال شود.
09120335132