همانطور که در تصویر بالا مشخص است ستون فقرات کمری از ۵ مهره تشکیل شده است که در بین آنها دیسک ها قرار گرفته اند. عملکرد اصلی دیسک ها تسهیل حرکت و چرخش ستون فقرات بوده و اساسا نقش ضربه‌گیر داشته لذا فشار بیش از حد به جسم مهره ها نمی آید و مهره ها را از شکستگی محافظت میکنند.
دکتر محمدرضا کاظمی فوق تخصص درد در این مقاله ” بیرون زدگی دیسک کمر و درمان آن ” توضیحات کاملی در مورد بیرون زدگی دیسک و نحوه درمان آن داده اند که امیدواریم این مقاله را تا انتها مطالعه بفرمایید.
دیسک از یک لایه خارجی به نام آنولوس و یک قسمت مرکزی به نام هسته یا نوکلئوس که حالت ژلاتینی دارد تشکیل شده است و هسته نقش اساسی ضربه گیری را انجام می دهد. اطلاعات بیشتر در این مورد را در مقاله دیسک میتوانید مطالعه بفرمایید.
تیترهای مهم این مقاله
علل بیرون زدگی دیسک :
در حالت عادی به دلیل حرکات متناوب دیسک ترک ها و شکاف های ریزی در سطح خارجی دیسک (آنولوس) ایجاد می شود که به طور طبیعی ترمیم میشوند اما اگر به هر دلیلی این ترک ها بزرگ شوند و به همدیگر بپیوندند آنگاه خاصیت ترمیمی نمی تواند این ترک ها را ترمیم کند و نهایتا حفره ای ایجاد می شود که از طریق آن محتویات هسته دیسک بیرون زده می شود و فتق دیسک ایجاد می گردد.
علت پاره شدن دیسک کمر یا به دلیل فشار ناگهانی و بیش از حد به دیسک می باشد و یا ناشی از ضعف دیسک در اثر دژنراسیون ( فرسایش) یا عوامل محیطی تشدید کننده مانند سیگار, چاقی , عدم تحرک و پوزیشن های طولانی نشسته و … می باشد و در فرد با پارگی دیسک هسته ژلاتینی دیسک بیرون میزند و این بیرون زدگی موجب فشار روی اعصاب کمری شده که نتیجه آن تحریک و التهاب اعصاب درگیر و مشکلات حسی و حرکتی می گردد. این اتفاقات معمولاً از ۳۰ سالگی به بالا شروع به رخ دادن می کند. علائم و و درمان بیرون زدگی دیسک بستگی به میزان بیرون زدگی ایجاد شده دارد.
انواع فتق دیسک :
بر اساس میزان بیرون زدگی هسته، فتق دیسک کمری به سه دسته تقسیم میگردد:
1- Bulging
برجستگی دیسک یا بالجینگ که در این حالت دیسک برآمده می شود ولی دچار پارگی نشده در این حالت رشته های عصبی می توانند تحت تحریک قرار بگیرند.
2- Protrusion
بیرون زدگی دیسک یا پروتروژن که در این حالت جداره دیسک بیرون زدگی پیدا می کند ولی جداره دیسک پارگی نداشته و لذا هسته از درون جداره بیرون زده نمی شود.
3- Extrusion
پارگی دیسک یا اکستروژن که در این حالت جداره دیسک پاره شده هسته دیسک از محل پارگی بیرون زده وارد کانال شده التهاب ایجاد کرده و موجب درد های شدید و اختلالات حسی و حرکتی می گردد.
درمان بیرون زدگی دیسک بر اساس این سه دسته بندی انجام می شود که در ذیل توضیح داده خواهد شد.
علائم دیسک کمر :
دکتر محمدرضا کاظمی : علائم دیسک کمر به چند شکل است، ممکن است که همه این علائم وجود داشته باشد ولی ممکن است یکی از این علائم به صورت بارز وجود داشته باشد. این علائم شامل موارد زیر می باشد:
۱- کمر درد
این کمر درد ناشی از تحریک اعصاب جداره خود دیسک آسیب دیده می باشد.
۲- درد اندام تحتانی
درد پاها که ناشی از تحریک اعصاب کمری است که به پاها عصب رسانی می کند. به این درد اصطلاحا “دردانتشاری” (رادیکولوپاتی) می گویند یعنی درد ناشی از انتشار تحریک عصب به پاها می باشد. رشته عصب هایی که به پاها می روند شامل مجموعه ای از اعصاب حسی و اعصاب حرکتی می باشد. اگر بیشتر اعصاب حسی تحت فشار و تحریک باشند علائم به شکل گزگز و سوزن شدن و خواب رفتن پاها خود را نشان میدهد د ولی اگر اعصاب حرکتی تحت فشار و تحریک باشند علائم بیشتر به شکل گرفتگی یا ضعف عضلات لنگش و در موارد شدید اختلال ادرارر و مدفوع می باشد.
چگونگی توزیع علائم در اندام تحتانی
|
|
|
در اندام تحتانی یا پای انسان سه عصب اصلی وجود دارد که منشا آنها در کمر بوده و عصب رسانی حسی و حرکتی در پا را انجام می‌دهند. این سه عصب عبارتند از ابتوراتور، فمورال و سیاتیک. مطابق شکل اگر دیسک های مهره های بالایی (L1&L2) که منشا عصب ابتوراتور هستند، بیرون زدگی داشته باشند درگیری عصبی خود را در منطقه کشاله ران نشان می دهند. اگر درگیری در منطقه دیسک L2&L3 باشد، تحریک و درگیری عصب فمورال ایجاد شده که موجب بروز علائم در مسیرران و بالای زانو می باشد ولی اگر درگیری عصب سیاتیک باشد مربوط به ریشه‌های L4&L5 هست که علائم کلینیکی در مسیر باسن پشت ران پشت ساق تا کف پا خود را نشان می دهند.
تشخیص بیرون زدگی دیسک کمر
بیمارانی که با علائم درد کمر و یا مشکلات اندام تحتانی مراجعه میکنند تحت بررسی مراحل زیر قرار میگیرند که عبارتند از:
1- معاینه فیزیکی
معاینه فیزیکی بسیار مهم است که در آن پزشک با مانور های خاص در اندام تحتانی، عصب های پا را تحت فشار قرار می دهد تا واکنش آنها را نسبت به پوزیشن بررسی کند و در صورت درگیری عصبی علائم بیمار تشدید می گردد.
2- MRI
با انجام ام آر آی به طور دقیق مشکلات ساختمانی و وضعیت دیسک بیرون زده و میزان تنگی کانال مشخص می گردد.
3- تست عصب و عضله
با انجام تست های نوار عصب و عضله، وضعیت تحریک رشته های عصبی و اختلالات فیزیولوژیک آن مشخص می گردد.
درمان بیرون زدگی دیسک کمر
درمان دیسک کمر بستگی به میزان بیرون زدگی دیسک و علائم و عوارض ایجاد شده دارد. این درمان ها در سه سطح هستند که در ذیل توضیح داده می شود.
1- Bulging
همانگونه که توضیح داده شد در این حالت دیسک برآمده می شود و درمان در این مرحله شامل استراحت، مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، (مقاله درمان های دارویی در بیرون زدگی دیسک) مصرف داروهای شل کننده عضلانی و آب درمانی و توصیه های فیزیوتراپی می باشد و اگر پاسخ درمانی مناسب نبود از تزریقات ترانس فورامینال استفاده می شود.
2- Protrusion
همانگونه که توضیح داده شد در بیرون زدگی دیسک یا پروتروژن بیرون زدگی رخ داده ولی جداره دیسک پارگی نداشته و محتوای هسته دیسک بیرون از کانال ریخته نشده، در این مرحله می توان از لیزر داخل دیسک یا pldd استفاده نمود.
3- Extrusion
در پارگی دیسک یا اکستروژن جداره دیسک پاره شده هسته دیسک از محل پارگی بیرون زده وارد کانال شده و کانال دچار تنگی می گردد. درمان این وضعیت آندوسکوپی دیسک است که در آن قطعه بیرون زده برداشته شده و تنگی برطرف می گردد.
جراحی باز :
جراحی باز دیسک کمر تنها در درصد پایینی از دیسک ها اندیکاسیون دارد که شامل اختلالات اسفنکتری یا بی اختیاری ادرار و مدفوع (سندروم Caud equina ) و نیز تخریب رشته های عصبی می باشد.
پاسخ رایگان به سوالات شما
شما می توانید در ادامه همین صفحه سوال خود را مطرح کنید تا دکتر محمدرضا کاظمی در اولین فرصت به سوال شما پاسخ دهند.
لیلا
سلام من کمرم خصوصا صبح خیلی خشک میشه دکتر هم ام آر ای گرفت گفت روماتیسم نداری ولی دیسکت خشک شده آیا درمان یا راهی برای تسکین داره
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام بله درمان های غیر تهاجمی و همچنین کم تهاجمی موجود است.
رضا
سلام بنده دچار بیرون زدگی دیسک شدم بین مهره ۴.۵ و۳.۴ ام ار آی گرفتم تا کنون ۱۰ جلسه لیز پرتوان و فیزیو تراپی رفتم الآن هم دارم می رم فیزیوتراپی مشکل من این هست که وقتی چند دقیق راه میرم به شدت ساق پای چپم درست پشت قوزک تا زانو درد شدید می گیره که باید بنشینم در هیچ جا درد ندارم قبلا در ناحیه کمر وباسن چپ درد داشتم لطف بفرمایید راهنمایی فرمایید
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام چنانچه بیرون زدگی دیسک باشد باید لیزر و یا آندوسکوپی انجام شود.
امیرجدگال
سلام عرض ادب دیسک کمر دارم پیش متخصص رفتم عکس گرفتم نشون دادم میگه عمل میخواهد 6سال میشه فقط درد
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام ام ار ای را جهت بررسی به ایمیل info@drkazemipain.com ارسال فرمایید.
مهران
سلام اقای دکتر۵ماهی میشه دیسک کمردارم ام ار ای انجام دادم دیسکم پاره شده دردشدیدباسن وپشت ران زیرزانووساق پام وبعضی وقتازیادسرپامیمونم پاشنه پام وزیرپنجه پام خیلی دردمیگیره بعضی شباازدردنمیتونم بخوابم نظرتون راجب درمان دیسک من چیه
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام ام ار ای را جهت بررسی و اعلام نظر به واتساپ زیر ارسال بفرمایید:
09120335132
حوریه
سلام آقای دکتر من ۴ سال هست که از درد باسن سمت راستم ودرد انتهای کمرم رنج میکشم وهر طوری میخوابم بازم درد میکنه البته دردم هر لحظه هست بخصوص موقع کار کردن که دردم شدید میشه ویه ماهی هم هست که انگشت های پام به جز انگشت کوچیکه وبزرگ۶ بقیش هم درد میکنه وهم خواب میره آیا با ماساژ وجا انداختن درست میشه واینکه شما خودتون جا میندازین یا دکتر رو معرفی میکنید ممنون قبلا دکترا گفتن دیسک کمر داری وبا دارو واستراحت وپیاده روی وورزش واستخر خوب نشد ممنون میشم اگه راهنمایی کنین.
دکتر محمدرضا کاظمی
سلام باید ام آر آی کمر بگیرید تا میزان بیرون زدگی دیسک ها مشخص شود تا بر اساس آن درمان انجام گردد.
سید محمد حسین
سلام اقای دکتر دیسک اس يک وال پنجم پاره شده ایا بدون عمل جراحی وپلاتین قابل درمان هست
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام ام ار ای ارا جهت بررسی به ایمیل info@drkazemipain.com ارسال فرمایید.
مینا محمدی
سلام من باسن سمت چپم درد داره وپشت پا و زانوم درد داره علائم دسک هست؟
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام احتمالاً بله باید ستون فقرات کمری بررسی شود
محمدی
سلام جناب دکتر.من در کف پای راستم احساس بیحسی دارم و درد کمی در بین دو کتف.در ام ار ای کمر جوابbulging disk at the l5s1 level showing central protrusion اومده و در ام ار ای گردن diskoosteophyte bulging at the c6c7 ,c5c6,c3c4 level میخواستم بدونم مشکل در کمر تورم یا بیرون زدگی؟و در گردن ?
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام در گردن تورم و در کمر بیرون زدگی گزارش شده است.
مهدیه
بیرون زدگی دیسک مرکزی کانونی منجر به تنگی کانال وباریک شدن سوراخ دوطرفه میشود. دیسک های دیگر شدت سیگنال طبیعی رابدون فتق نشان می دهند . در غیر این صورت کانال استخوانی ستون فقرات طبیعی است بدون سیگنال غیر طبیعی .سایر روزنه های ریشه عصبی از نظر اندازه طبیعی و بدون ناهنجاری هستند . بند ناف مرئی مخروط مدولاریس و دم اسب مشکلی ندارد . بافت نرم پارااورتبرال طبیعی دیده می شود. L5-Sl:
سلام اقای دکتر این جواب ام ار ای بنده هست میشه راهنمایی بفرماین .
دکتر محمدرضا کاظمی
باسلام خود عکس ام آر آی را جهت بررسی به ایمیل info@drkazemipain.com ارسال کنید
حسين صادقی
سلام آقای دکتر، من حدود پنج سال پیش عمل دیسک کمر انجام داده ام ولی الان پای راستم اذیت میکنه و چسبندگی داره کاری بغیر از عمل باز میشه یا نه
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام اگر صرفاً چسبندگی باشد بله با روش بسته می توان چسبندگی ها را به وسیله کاتترراکس و یا بالون های مخصوص باز نمود
ظهور
سلام من دیسک کمر دارم پاهایم سوزیش وکمر درد هستم چند بار دوا گرفته ام فیوز تراپی کردم پیچکاری در مهره کمر ترزیق کرده ام نتیجه نداد لطفا راهنمایی کنید تشکر
دکتر محمدرضا کاظمی
سلام ام آرای خود را جهت بررسی به ایمیل info@drkazemipain.com ارسال فرمایید
سیروس رازی
با سلام
بنده حدود دو ماه در اثر کمر درد و تیر کشیدن پای راست به دکتر ارتوپد مراجعه کردم و بعد از گرفتن عکس ام آر آی تشخیص دکتر بیرون زدگی دیسک و درمان غیرجراحی بود که بعد از چند جلسه فیزیوتراپی و استفاده از دارو و البته استراحت بسیار حالم بهتر شده؛ به طوری که درد در پاهام تقریبا صفر، و در کمرم به شکل بسیار خفیف فقط هنگام بلند شدن از خواب در صبح (همیشگی نیست) و یا زیاد نشستن بروز پیدا میکنه. و به طور کلی احساس ضعف در عضلات کمرم دارم که نظر دکتر فیزیوتراپم ادامه فیزیوتراپی و آب درمانی است. به نظر شما همین روش مؤثر و کافی است یا خیر؟ ضمنا نتیجه ام آر آی هم به این شکل است:
Narrowed dehydrated disc L5/S1 level is noted with right para Central disk protrusion
سپاس از شما
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام .بله. پلن درمانی مناسبی را انجام می دهید.
علی رضا
با سلام و تشکر از سایت خوب شما
بخشید بنده پسری 27 ساله هستم حدود 4 سال قبل به دلیل کارهای سنگین کمرم درد گرفت و یک متهی طول کشید اما خوب نشد تا بلاخره به متخصص مراجعه کردم که با معاینه گفتند که دیسک خفیف دارم و پماد و چند آمپول تجویز کردند و استخر رفتن و کاهش وزن و عدم انجام کارهای سنگین را توصیه کردند.
همانطور که عرض کردم این داستان مربوط به حدود 4 سال پیش است.بنده به دلیل شرایط زندگی و… استخر نرفتم و الان حدود 12 کیلو هم اضافه وزن دارم اما کارهای سنگین را تقریبا دیگر انجام ندادم. . بهتر شدم. زمان هایی که وزش کنم وضعیتم بهتر میشود.
اما هنوز معمولا صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب حس گرفتگی کمر یا درد خفیفی دارم. یا اگر زیاد روی صندلی بنشینم بعد از بلند شدن حس کمر درد یا درد خفیمی دارم.
در هیمن زمینه چندتا سوال داشتم ممنون میشوم راهنمایی بفرمایید:
1- آیا این مدل زندگی کردن و اذیت کمر برای من طبیعی است؟
2- آیا راه درمانی ندارد؟
3- تا اخر عمر هیمن طور است یا با زیاد شدن سن بدتر میشود و ممکن است به عمل نیاز داشه باشد؟
4- با توجه به اینکه بنده هنوز مجرد هستم، میخواستم بپرسم ایا این مسله در زندگی مشترک مشکلی ایجاد میکند؟ و آیا قبل از ازدواج باید با خانم مطرح شود؟
با تشکر فراوان از پاسخگوی شما
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام پاسخ شما بستگی به میزان بیرون‌زدگی دیسک دارد شایسته است یک ام ار ای جدید از کمر گرفته شود تا بررسی انجام شود.
مهدی روشن
سلام آقای دکتر من آقای روشن زاده هستم الان مدت ده روز است دچار کمردرد شدم و پای چپم بی حس شده. که الان خدا و شکر دردهایم کم شده و بی حسی پاهایم بهتر شده فقط انگشت کوچک پایم یه مقدار بی حس است. که ام آر آی دادم و دکترا میگویند باید حتمن عمل شوم.
Lt para central disk protrusion at the level of L5_s1 که دکتر گفته پارگی دیسک و باید حتمن عمل بشه. ممنون میشم جوابی بهمون بدید
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام عکس ام ار ای را جهت بررسی و اعلام نظر به ایمیل info@drkazemipain.com ارسال بفرمایید.
ابراهیم محمدی
با سلام واحترام خدمت استاد ارجمند.
ببخشید مزاحمتون شدم پدرم در MRI گزارش شده که در ناحیه L4, L5پروتروژن سنترال دیسک و همچنینید اکستروژن پاراسنترال راست همراه با تنگی کانال نخاعی دارد.
سابقه قبلی هم هم عمل جراحی دیسک کمر داشته است ممنون میشم راهنمایی بفرمایید که کدام وچه روش درمانی را انجام دهیم. ممنون از لطف شما 🙏 🌸
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام لطفاً ام ار ای خود را جهت بررسی و اعلام نظر به شماره واتساپ زیر ارسال بفرمایید.
09120335132
مهدی نجفی
سلام وقت بخیر
آقای دکتر ممکن هست راهنمایی بکنید در مورد دیسک کمرم که فقط با جابجا کردن بخاری پیش اومده برام ممنونم
سوال اینکه؛آقای دکتر آیا با استراحت میشه دیسکم برگرده یا نه کل عمر رو باید با احتیاط بگذرونم.من ۳۳ سال دارم.
آیا ورزش میتونه کمک کنه؟
ممنونم خدا خیرتون بده
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام بیرون‌زدگی هست که اگر رعایت نشود می‌تواند گسترش پیدا کند از ورزش های آبی استفاده کنید.
وحيد
سلام و احترام خدمت آقای دکتر
حدود ۲۰ سال هست که دیسک از نوع پروتروشن جزئی و کوچک در ناحیه توراسیک بین مهزه ۱۱ و دوازدهم دارم.
ورزش سبک و دو انجام میدهم و اگر در اثر بی احتیاطی یا ماندن در سرما دچار گرفتگی و انقباض با درد شدید و بی حرکتی بشم در طی چند روز استراحت و انجام ورزش های دیسک و کپسول مدوفناک و یک چهارم تیزانیدین صبح و شب خوبم میشم.
مشکلم این است که در تابستان و زمستان دچار گرفتگی عضلات پا یا درد در ناحیه باسن میشم و ستون فقراتم در تاحیه میانی انعطاف و خمش نداره در حدی که نمیتونم مچ پامو بگیرم.
آیا باید اختیاط کنم یا درمانی قطعی برای این وجود دارد؟
با تشکر از شما
دکتر محمدرضا کاظمی
سلام این مشکلات ارتباطی با بیرون زدگی دیسک توراسیک ندارد باید ستون فقرات کمری مورد بررسی قرار بگیرد.
شعبان
باسلام وخسته نباشید. آیا در مرحله اکستروژن با استراحت و تجویز دارو و فیزیوتراپی بهبود می یابد.ممنون
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام بستگی به میزان اکستروژن دارد اگر حجم آن کم و بدون فشار روی عصب باشد بله اما در اکستروژن های وسیع خیر.
سمیرا کرباسی
سلام آقای دکتر مشکل من در ام آر آی این هست درمان به چه صورت هست
Desiccation with diffuse disc bulging causing both neuroforaminal stenosis with central protrusion with pressure upon thecal sac
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام در مرحله اول تزریق ترانس فورامینال
Meysam
سلام آقای دکتر
توی جواب MRI کمرم نوشته:
S1-L5 Disk is dehydrated and shows paracentral Extrusion
Posterior bluging is seen in L4-L5 disk without evidence of significant herniation
عصب سیاتیکم هم درگیره
به نظر شما با درمان طب فیزیکی و فیزیوتراپی خوب میشه یا حتما باید جراحی بشه؟
دکتر محمدرضا کاظمی
با سلام لطفاً ام ار ای خود را جهت بررسی ایمیل بفرمایید. info@drkazemipain.com