تزریق ژل به زانو

سلام، من دکتر محمدرضا کاظمی، فلوشیپ فوق‌تخصصی درد هستم و سال‌هاست به کمک روش‌های نوین مثل تزریق ژل به زانو زندگی بیمارانم رو از درد نجات می‌دم. امروز قراره از زاویه دید یک متخصص درد با شما حرف بزنم.اگر شما هم مثل خیلی‌های دیگه از خشکی و ناراحتی مفصل زانو رنج می‌برید، تا پایان این مقاله همراه من باشید تا دقیقا ببینید چطور با یک جلسه ساده می‌تونید تحولی واقعی در کیفیت حرکت و زندگی روزمره‌تون ایجاد کنید. قول می‌دم نکات کاربردی، مراحل انجام و فواید تزریق ژل به زانو رو طوری توضیح بدم که انگار کنارم نشسته‌اید و دارم روبه‌روتون حرف می‌زنم. پس بزن بریم، با هم کشف کنیم چرا تزریق ژل به زانو می‌تونه بهترین قدم برای پایان دادن به دردهای مزمن زانوی شما باشه!

تزریق ژل به زانو چیست ؟

 این شاید اولین سوالی باشه که هر روز بیماران زیادی توی مطب از من می‌پرسن؛ چون واقعاً هم اسمش یه مقدار مبهمه و هم همه شنیدن، ولی دقیقاً نمی‌دونن چیه و چطوری قراره مشکلشون رو حل کنه.

خب اول بذارید خیلی ساده و کوتاه بگم:

مفصل زانو یه مایع طبیعی داره که باعث میشه استخوان‌ها راحت روی هم حرکت کنن (مثل روغن ماشین تصورش کنید، یه چیزی که اجازه نمیده قطعات فلزی ماشین خراب بشه و سروصدا کنه!). ولی خب گاهی این مایع (که بهش میگیم اسید هیالورونیک) به هر دلیلی مثل افزایش سن، آرتروز یا فشار بیش از حد، کم میشه و زانو شروع می‌کنه به درد گرفتن و صدا دادند دقیقاً همین‌جا است که تزریق ژل وارد داستان میشه.

حالا دوباره باید بپرسم تزریق ژل به زانو چیست؟ برای اینه که یادمون نره دقیقاً داریم چی می‌گیم؛ در واقع ما یه اسید هیالورونیک کاملاً طبیعی رو تو آزمایشگاه به صورت ژل درمیاریم و بعد مستقیم به فضای مفصل زانو تزریق می‌کنیم تا موقتاً اون مایعی که کم شده رو جبران کنیم و دوباره حرکت زانو راحت‌تر بشه.

یه چیزی که خیلی از بیمارام اولش حواسشون نیست اینه که تزریق ژل قرار نیست غضروف‌های آسیب‌دیده رو به طور کامل ترمیم کنه (کاش می‌شد، ولی متاسفانه اینطور نیست!) بلکه یه راه حل خوب و بی‌دردسره برای کنترل درد و جلوگیری از پیشرفت آسیب‌های مفصلی تا جایی که ممکنه.

یادمه یه بار یه آقایی اومد پیش من و می‌گفت:

«دکتر کاظمی! یعنی دیگه با این تزریق می‌تونم مثل سابق ورزش کنم؟» منم بهش گفتم «بستگی داره، این ژل قطعا به معنای درمان کامل نیست  ولی اگه بعدش به توصیه‌ها عمل کنی (مثلاً یه مدت استراحت نسبی داشته باشی، فیزیوتراپی بری، ورزش‌های تقویتی انجام بدی و وزنت رو یه کم کم کنی) بله، میتونی دوباره زندگی خوبی داشته باشی». راستش تجربه‌ی خودم اینه که بیمارایی که بعد از تزریق ژل به حرفام گوش دادن، خیلی نتایج بهتری گرفتن.

درد تزریق ژل به زانو

حالا یه مورد مهم دیگه که خیلی می‌پرسن اینه که «تزریق ژل درد داره؟» خب صادقانه بگم خیلی اذیت‌کننده نیست، یه سوزش مختصر شاید داشته باشه ولی معمولاً قابل تحمله و سریع هم تموم میشه (شاید کلاً دو دقیقه!). ولی در کل، خوبیش اینه که عوارضش خیلی کمه و نهایتاً شاید یه کم ورم یا احساس گرما برای چند ساعت تا یک روز داشته باشید (که با یه یخ ساده هم خوب میشه!).

یه چیز جالبم بگم:

بعضی از بیمارا بعد از همون اولین تزریق سریعاً احساس بهبود دارن و خیلی خوشحال کننندس و بهم میگن کاش زودتر اومده بودیم. خلاصه اگه بخوام جمع‌بندی کنم، تزریق ژل به زانو یه روش عالی و بی‌خطر برای کم کردن درد، بهبود حرکت و البته افزایش کیفیت زندگیه، به شرطی که واقع‌بین باشید و توصیه‌های بعدش رو جدی بگیرید.

مزایای تزریق ژل به زانو

مزایای تزریق ژل به زانو چیزی نیست که بشه ساده از کنارش رد شد؛ راستش خیلی از بیمارا وقتی میان پیشم، اولش یه کم شک دارن که این روش چقدر مؤثره و واقعاً ارزشش رو داره یا نه؟ حق هم دارن، خب به هر حال اسم تزریق یه کم ترسناکه برای بعضیا.

کاهش درد مفصل زانو

ولی واقعیت اینه که مزایای تزریق ژل به زانو واقعاً متعدد و قابل توجه هست. اولین و مهم‌ترین مزیتش اینه که درد مفصل رو به طور قابل توجهی کاهش میده نه اینکه فکر کنید یه معجزه دائمیه‌ها! ولی حداقل واسه چند ماه تا یه سال خیالتون راحت میشه.

من خودم یه مریض داشتم که خانم حدوداً ۶۰ ساله‌ای بود و واقعاً نمی‌تونست دیگه خوب راه بره؛ همین تزریق ساده باعث شد دوباره پیاده‌روی‌هاش رو شروع کنه البته نه طولانی ولی خب نسبت به قبلش پیشرفت بزرگی بود!.

خاصیت اسید هیالورونیکی

مزیت دیگه‌ش اینه که این ژل‌ها همون اسید هیالورونیکی رو دارن که بدن خودمون به طور طبیعی تولید می‌کنه ولی به هر دلیلی مثل آرتروز یا افزایش سن تولیدش کم شده  در واقع این یه ماده‌ست که غضروف رو لغزنده‌تر می‌کنه و اصطکاک رو کم می‌کنه (یعنی دیگه اون حس بد و گیر کردن توی مفصل رو نخواهید داشت!.

یه چیز دیگه هم که به نظرم خیلی مهمه اینه که تزریق ژل یه روش سرپاییه، یعنی لازم نیست بستری بشید یا بیهوش بشید که برای خیلیا یه امتیاز بزرگه .حتی خود تزریق هم معمولاً بیشتر از چند دقیقه طول نمی‌کشه و خیلی دردناک نیست شاید یه نیش خفیف احساس کنید، ولی باور کنید چیزی نیست که بخواید نگرانش باشید. یکی از مزیت‌های خوب دیگه‌ش اینه که این روش عوارض جانبی خاصی نداره؛ فقط ممکنه بعد تزریق یه کم ورم یا قرمزی باشه که سریعاً با یه کمپرس سرد حل میشه من معمولاً به مریضام میگم یه کیسه یخ آماده کنن و بعد تزریق فوری استفاده کنن، خیلی موثره!

جلوگیری از تخریب بیشتر مفصل

یه مزیت دیگه که شاید به چشم نیاد ولی خیلی مهمه! اینه که میتونه از تخریب بیشتر مفصل جلوگیری کنه؛ وقتی درد و التهاب کنترل بشه، بیمار راحت‌تر ورزش میکنه و عضلاتش قوی‌تر میشه و در نتیجه فشار کمتری به مفصل میاد خب همین به تنهایی یه دنیا ارزش داره!. یه چیزی که اولش خودم بهش توجه نمی‌کردم این بود که بیمارایی که ژل تزریق می‌کنن معمولاً کمتر نیاز به داروهای ضدالتهاب و مسکن دارن این خودش یه مزیت بزرگه، چون داروها کلی عوارض گوارشی دارن.

عقب انداختن جراحی زانو

نکته‌ی آخر که میخوام بهش اشاره کنم اینه که تزریق ژل می‌تونه زمان نیاز به جراحی رو عقب بندازه یا حتی در بعضی موارد ازش جلوگیری کنه بخصوص اگه بیمار ورزش و کاهش وزن رو جدی بگیره . خلاصه اگه بخوام یه بار دیگه بگم مزایای تزریق ژل به زانو واقعاً زیاده؛ از کاهش درد و التهاب گرفته تا بهبود حرکت و حتی پیشگیری از جراحی، ولی خب این رو هم یادتون باشه که نتایجش به شدت به رعایت توصیه‌ها و سبک زندگی شما بستگی داره، پس حتماً مراقب زانوهاتون باشید!

نحوه تزریق ژل به زانو

ابتدا باید بدانید که انتخاب بیمار مناسب، اولین گام هستش و بدون ارزیابی دقیق بالینی و تصویربرداری (مثل ام‌آر‌آی یا سونوگرافی) نمی‌توان اقدام کرد. برای درک بهتر نحوه تزریق ژل به زانو مراحل اصلی به صورت کوتاه عبارتند از :

• ارزیابی بالینی و تصویربرداری
• آماده‌سازی محل تزریق
• ضدعفونی با کلرهگزیدین یا الکل ایزوپروپیل
• بی‌حس کردن موضعی با لیدوکائین ۱ تا ۲ درصد
• تنظیم هدایت سونوگرافی یا فلوروسکوپی
• ورود سوزن 22 یا 21 gauge به فضای مفصل
• تأیید موقعیت با کشیدن خون یا مایع مفصلی
• تزریق آرام اسید هیالورونیک به میزان 2 تا 3 میلی‌لیتر

کشیدن آرام سوزن و فشار بر محل تزریق. یه چیزی که خودم همیشه تأکید می‌کنم اینه که استفاده از سونوگرافی باعث میشه دقت افزایش پیدا کنه و خطای تزریق کم بشه گاهی نشده (نه زیاد) ولی جایی خونریزی یا درد شدید پیش بیاد. طول کل پروسیجر معمولاً کمتر از ده دقیقه طول می‌کشه (اون دو سه دقیقه واقعی تزریق طول می‌کشه ولی آماده‌سازی، کل حرکات و چیدمان وسیله‌ها هم مهمه).

در پایان تزریق باید گاز استریل روی محل قرار بگیره و بیمار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه تحت نظر قرار بگیره تا هر نشانه‌ای از واکنش آلرژیک یا خونریزی بموقع پیگیری بشه.

بعد از تزریق ژل به زانو بیمار باید حداقل ۲۴ ساعت استراحت نسبی داشته باشه، کمپرس سرد استفاده کنه و از فعالیت‌های شدید پرهیز کنه؛ بعد از ۲ تا ۳ روز می‌تونه ورزش‌های تقویتی مخصوص زانو مانند تقویت چهارسر ران رو شروع کنه.

(یه بار یه مریض کنجکاو پرسید: «دکتر، پس کی می‌تونم پیاده‌روی طولانی کنم؟» من گفتم: «ببین تا یک هفته صبر کن و کم‌کم شدت و زمان رو افزایش بده.») عوارض جانبی معمول شامل درد موقت، تورم خفیف یا واکنش پوستی محدوده که در کمتر از یک هفته خودبه‌خود رفع میشه.

نکته کلیدی اینه که موفقیت تزریق تابع انتخاب بیمار، کیفیت ژل، تکنیک تزریق و رعایت مراقبت‌های بعدیه. امیدوارم با این توضیحات واضح، باز شد که چرا نحوه تزریق ژل به زانو باید با دقت و دانش کافی انجام بشه تا بیمار بهترین نتیجه رو بگیره.

ضمناً چند نکته تکمیلی:

ژل قبل تزریق اندکی گرم شه (دمای اتاق) تا تزریق راحت‌تر باشه و درد کمتر حس شه بعضیا از روش تزریق قطره‌ای استفاده می‌کنن (تزریق آرام و توقف هر ۰.۵ میلی‌لیتر) که دقت رو بالا می‌بره. تکنیک‌های متداول شامل رویکرد سوپاتلار قدامی یا پاراپتلا داخلی/خارجی است که وابسته به آناتومی بیمار انتخاب میشه. معمولاً از سوزن 21 یا 23 gauge استفاده می‌کنیم.

زمان پروسیجر بیشتر از ده دقیقه نیست و معمولاً یک تا سه جلسه با فاصله چهار هفته انجام میشه تا اثر ژل ماندگارتر بشه. رعایت دقیق استریل و استفاده از سرنگ‌های یک‌بار مصرف، ریسک عفونت مفصلی را به حداقل می‌رسونه. بعد از تزریق، ویزیت ۲ هفته بعد، بررسی علائم بالینی و توصیه فیزیوتراپی، بهترین نتیجه رو تضمین می‌کنه.

روش های تزریق ژل به زانو

در حال حاضر انواع متعددی از ژل‌های اسید هیالورونیک (Viscosupplementation) برای تزریق به مفصل زانو وجود دارد که بر اساس ویژگی‌های زیر دسته‌بندی می‌شوند:

وزن مولکولی پایین (Low–Molecular–Weight HA)

• غلظت: 0.8–1.2 میلیون دالتون
• حجم تزریق: معمولاً 2 میلی‌لیتر
• تعداد تزریق: سری 5 تزریق هفتگی
• مزایا: انتشار بهتر در فضای مفصلی، شروع سریع‌تر اثربخشی

وزن مولکولی متوسط (Intermediate–Molecular–Weight HA)

• غلظت: 1.5–2.0 میلیون دالتون
• حجم تزریق: 2–3 میلی‌لیتر
• تعداد تزریق: 3 تزریق با فاصله یک هفته
• مزایا: تعادل مناسب بین ویسکوزیته و پراکندگی
• وزن مولکولی بالا (High–Molecular–Weight HA)
• غلظت: بیش از 2.0 میلیون دالتون
• حجم تزریق: 3–6 میلی‌لیتر
• تعداد تزریق: 1 تا 3 تزریق (بستگی به برند)
• مزایا: ماندگاری طولانی‌تر در مفصل، کاهش دفعات تزریق
• HA کراس‌لینک‌شده (Cross-Linked HA)

ویژگی: شبکه‌های مولکولی به‌هم پیوسته

• تزریق: معمولاً یک تزریق واحد با حجم 6 میلی‌لیتر
• ماندگاری: تا 6 ماه
• مثال برند: Durolane، Monovisc
• فواید: نیاز کمتر به تزریق مکرر، ثبات بالاتر در فضای مفصلی
• HA غیرکراس‌لینک (Non–Cross-Linked HA)
• تزریق: 3–5 جلسه
• ماندگاری: حدود 3 ماه
• مثال برند: Hyalgan، Ostenil
• فواید: ساید افکت کمتر در واکنش بافتی، هزینه مقرون‌به‌صرفه‌تر

نکات کلیدی در انتخاب ژل

شدت آرتروز و سطح تخریب غضروف:

در موارد خفیف تا متوسط، HA با وزن مولکولی متوسط یا پایین کافی است؛ در موارد پیشرفته‌تر کراس‌لینک‌شده ترجیح دارد.

تعداد و فاصله تزریق:

بسته به مولکولاریتی ژل و پروتکل کارخانه سازنده، از یک تا پنج تزریق متفاوت است.

هدف درمانی:

کاهش درد سریع (HA سبک) یا تأخیر در پیشرفت آرتروز و ماندگاری طولانی‌تر (HA سنگین و کراس‌لینک‌شده).

تجربه و تکنیک تزریق:

تزریق زیر هدایت سونوگرافی یا فلوروسکوپی، دقت را بالا می‌برد و احتمال خطا را کاهش می‌دهد.

هر یک از انواع ژل‌های تزریقی به زانو دارای مزایا و محدودیت‌های خاص خود هستند. انتخاب مناسب نه‌تنها بر اساس ویژگی‌های فنی ژل (وزن مولکولی، کراس‌لینک) بلکه با در نظر گرفتن شرایط بالینی بیمار (سن، BMI، شدت درد و التهاب) صورت می‌گیرد. با رعایت پروتکل‌های استاندارد (استریل‌سازی، بی‌حسی موضعی، هدایت تصویری) و پیگیری فیزیوتراپی بعد از تزریق، می‌توان اثربخشی درمان را به حداکثر رساند و کیفیت زندگی بیماران آرتروز زانو را بهبود بخشید.

• About
• Latest Posts

محمد رضا کاظمی

دکتر محمد رضا کاظمی (فلوشیپ فوق تخصصی درد ) at کلینیک درد دکتر محمد رضا کاظمی

دکتر محمدرضا کاظمی – فلوشیپ فوق تخصصی درد
تاریخ تولد : ۱۳۴۹
ورود به دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال ۱۳۶۹
گذراندن دوره تخصص آنستزیولوژی و درد دانشگاه علوم پزشکی شیراز ۱۳۸۴
گذراندن دوره فلوشیپ فوق تخصصی درد دانشگاه علوم پزشکی ایران ۱۳۹۲
گذراندن دوره های متعدد فلوشیپی اینترونشن درد در اروپا
گذراندن دوره فلوشیپ اندوسکوپی دیسک و ستون فقرات 2019 (Max Institute of neurosciences Dehradun (MIND
عضو رسمی انجمن بین المللی مطالعه درد IASP
عضو رسمی انجمن بین المللی نورو مدولیشن INS
عضورسمی انجمن رژیونال آنستزی و درد ایران ISRAPM
عضو گروه فوق تخصصی درد، آندوسکوپی و جراحیهای کم تهاجمی ستون فقرات SPMC

Latest posts by محمد رضا کاظمی (see all)

• تزریق ژل به زانو - 2025/05/12
• درمان تنگی کانال نخاعی در منزل - 2025/05/11
• بهترین دکتر درد کف پا در تهران - 2025/05/02