تیترهای مهم این مقاله
همه چیز در مورد دیسک کمر :
دیسک کمر یکی از بیماری‌های نسبتاً شایع ستون فقرات است که بر اثر فشار بر دیسکِ مهره‌های ستون فقرات ایجاد میشود و با درد و اختلال در عملکرد کمر و راه رفتن همراه است.
این بیماری در سنین میانسالی و پیری به دلیل فرسودگی دیسکها شایع‌تر بوده ولی در سنین جوانی هم این احتمال وجود دارد که با آسیب دیسک مهرهها در اثر عوامل خارجی ایجاد شود. در این مقاله قصد داریم با دیسک کمر، علت، درمان، نحوه تشخیص، علایم و … این بیماری بیشتر آشنا بشویم پس لطفا در ادامه ما را همراهی کنید.
دیسک های کمر بالشتک های الاستیکی هستند که جهت ضربه گیری و تسهیل حرکت مهره ها تعبیه شده اند. بیرون زدگی دیسک کمر زمانی رخ می‌دهد که ماده ژلاتینی هسته دیسک از دیواره بیرونی دیسک بیرون بزند.
دیسک کمر چیست ؟
ستون فقرات از ۲۶ مهره تشکیل شده است که ۴ تای آن در بخش انتهای کمر قرار دارد. این مهرهها با صفحاتی از جنس غضروف که دیسک نام دارند از یکدیگر جدا شده‌اند. گاهی بر اثر عوامل مختلف چون فشار و ضربه، دیسک‌های بین مهره‌ای دچار آسیب شده و به نوعی بیردن زدگی و فتق در آنها اتفاق می‌افتد.
با فتق و بیرون زدگی دیسک کمر در اصطلاح بیماری دیسک کمر ایجاد میشود که می‌تواند بر عضلات اطراف مهرهها و یا اعصاب سیاتیک و نخاع فشار وارد کرده و باعث درد و ناراحتی برای بیمار بشود.
علت دیسک کمر
همان طور که اشاره شده است، فشار، ضربه ناگهانی و استهلاک به مرور زمان، عامل اصلی دیسک کمر یا همان آسیب به دیسک بین مهره‌ای در افراد است.
در مجموع علت دیسک کمر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- پرت شدت از بلندی و ایجاد فشار بر ستون فقرات کمر
- تصادفات رانندگی
- افزایش سن و استهلاک و خشک شدگی غضروف دیسک کمر
- برداشتن اجسام سنگین و ایجاد فشار ناگهانی بر دیسک
- برخی از آسیب‌های ورزشی در سنین جوانی
- وزن بالا و چاقی
- نشستن و برخاستن‌های مکرر
علت دیسک کمر در زنان
علت دیسک کمر در زنان متفاوت از مردان نیست و بر اثر عوامل مختلف یاد شده چون افزایش سن و استهلاک دیسک، برداشتن اجسام سنگین و ورزش‌های نامناسب و… زنان نیز ممکن است دچار دیسک کمر شوند.
اما در مورد زنان، یک مورد دیگر نیز می‌تواند منجر به دیسک شود و آن بارداری است. با رشد جنین، فشار مضاعف بر مهرهها و ستون فقرات بیشتر شده و احتمال ایحاد دیسک کمر وجود دارد.
علائم دیسک کمر
علائم بارز بیرون زدگی دیسک کمر عبارتند از:
انتشار درد از کمر و باسن تا انگشتان پا
احساس خواب رفتگی و یا ضعف عضلانی در مسیر باسن تا انگشتان پا
علل دیسک کمر
عوامل ژنتیک ، افزایش سن ، فشارهای ناگهانی و بیش از حد به کمر.
تشخیص دیسک کمر
مانند سایر موارد شرح حال و معاینه جهت بررسی محدودیت های حرکتی ستون فقرات ، ضعف عضلانی و بی حسی بررسی می گردد.
آزمایش های تصویربرداری برای تشخیص دیسک کمر
آزمایش‌های تصویربرداری اطلاعات کاملی از نظر بررسی مشکلات ساختمانی مهره ها و نخاع و آرتروز در اختیار پزشک می گذارد که شامل :
پرتونگاری ساده کمر : جهت بررسی عفونت یا توده استخوانی و تغییر قوس مهره ها و نیز زوائداستئوفیتی در مهره ها است.
سی تی اسکن : چنانچه مشکلات فوق در گرافی ساده مطرح باشد جهت بررسی دقیقتر میتوان از سی تی اسکن استفاده کرد.
ام.آر.آی : جهت بررسی بافت های نرم از جمله دیسک ها و اعصاب نخاعی وفشار وارد بر آنها استفاده می گردد.
تست عملکرد عصب و عضله
به منظور تعیین شیوه انتقال صحیح پیام‌ها ی عصبی و کارکرد فیزیولوژیکی اعصاب استفاده میشود که شامل دو قسمت اولیه بررسی قدرت و سلامت ماهیچه و ثانیا بررسی سرعت هدایت پیام عصبی و وجود احتمال تحریک یا تخریب عصبی می باشد.
درمان دیسک کمر
اساس درمان دیسک کمر در جهت کاهش و تسکین درد و علائم از یک سو و از سوی دیگر بر طرف کردن بیرون زدگی دیسک و فشار به ریشه های عصبی می باشد.
استراحت :
استراحت تنها بایدنسبی باشد و شامل عدم انجام حرکات و فشارهای سنگین برگردن بوده و نه بیش از آن .
بریس یا کمربند طبی :
بستن موقت بریس یا کمربند فقط درموارد بسیارپیشرفته دیسک که موجب تنگی کانال واضح شده وخطر آسیب به نخاع دراثرضربه هست توصیه می شود , استفاده طولانی مدت از کمربند موجب ضعف عضلات ستون مهرهها شده که موجب انتقال بیشترضربات وپیشرفت بیش از پیش آرتروزوفتق دیسک می گردد.
داروهای مناسب دیسک کمر
از داروها جهت برطرف کردن علائم در فاز حاد و نیز بازگشت قوام و آرامش عضلانی استفاده می گردد که شامل شل کننده های عضلانی (محیطی و مرکزی) ، مسکن های ضدالتهابی و در موارد شدید میتوان به شکل محدود از داروهای مخدری استفاده نمود. در فاز غیرحاد آرتروز نیز میتوان از داروهای ترکیبی سویا و آووکادو جهت جلوگیری از پیشرفت و بهبود ضایعات آرتروزی استفاده نمود.
درمان های غیرتهاجمی دیسک کمر
1. فیزیوتراپی :
در فیزیوتراپی ترکیبی از روش‌های غیرفعال و تمرین‌ها جهت تقویت ساختار عضلانی و حرکت‌های اصلاحی به کار گرفته میشود. مدالیته‌های درمانی غیرفعال مانند یخ/ گرما، اولتراسوند و تحریک الکتریکی درد و گرفتگی عضلانی را در بیمار مبتلا به دیسک کمر کاهش می‌دهد. بیمار مبتلا به بیرون زدگی دیسک کمر به کمک انجام تمرین های مخصوص روش افزایش انعطافپذیری و دامنه حرکتی را فرامی‌گیرد و بر قدرت عضلات خود می‌افزاید. بیماران نباید از روی آوردن به این درمان نگران باشند، حتی بیماران دچار درد و مشکلات حرکتی نیز از انجام تمرین‌های ایزومتریک سود می‌برند.
2. ماساژ و درمان دستی و منیپولیشن :
اساس این تکنیک ها که توسط دست انجام می شود نیز تقویت ساختار عضلانی بافت های اطراف مهره ها می گردد.
3. لیزر پرتوان :
استفاده از لیزر پرتوان پالس موجب افزایش انرژی سلولی و ترمیم بافت های آسیب دیده و جلوگیری از پیشرفت آرتروز می گردد.
درمان های اینترونشنال و یا کمتر تهاجمی (مداخله ای):
اعمال اینترونشنال توسط فوق تخصص درد تحت راهنمایی اشعه ایکس (فلوئوروسکوپی) و یا سونوگرافی در اتاق عمل انجام می گردد.
1. تزریق های تشخیصی و درمانی :
تزریق در ستون فقرات مانند تزریق ترکیبی استروئید و آنستتیک های موضعی در فضای اپیدورال جهت کاهش التهاب و خنثی کردن واسطه های شیمیایی التهاب (ناشی از فشار دیسکها) استفاده می گردد. همچنین در این مورد به غیر از تزریقات میتوان از رادیوفرکوئنسی اپیدورال و همچنین رشته های عصبی خارج شونده از نخاع دراین مناطق جهت بهبود و تغییرات طولانی استفاده نمود.
2. اعمال اینترونشنال دیسک :
دراین اعمال باهدایت دستگاه رادیولوژی (فلوروسکوپ) با سوزن های خاص وارد مرکز دیسک شده و با استفاده از اوزون یا دیسکوژل باعث تغییرات شیمیایی هسته و کاهش فشار دیسک شده که منتج به کاهش فشار و بیرون زدگی دیسک می شود. همچنین میتوان با استفاده از لیزر و یا رادیوفرکوئنسی موجب افزایش دمای مرکز دیسک و کاهش حجم هسته مرکزی دیسک شده و فشار داخل دیسک را کاهش داده و در نتیجه آن اثر فشاری دیسک روی ریشه های عصبی را برطرف نمود.
پاسخ رایگان به سوالات شما
شما می توانید در ادامه همین صفحه سوال خود را مطرح کنید تا دکتر محمدرضا کاظمی در اولین فرصت به سوال شما پاسخ دهند.
سلام آقای دکتر من ۲۲ سالمه تازه فارغ التحصیل شدم برای آینده شغلی ام نگرانی زیادی دارم چون به دنبال یک شغل با درآمد مناسب و با بیمه هستم تا بتونم تشکیل خانواده بدم. چه شغلی برای منی که دیسک کمر دارم مناسب هست؟ شغل هایی که نشسته هستند مثل کار در شرکت یا اداره یا نمایندگی بیمه یا مشاور املاک مناسب هستند یا شغل هایی که تحرک دارند و باید مسیری را طی کرد و از پله ها بالا و پایین رفت و کاری را انجام داد یا شغل های ایستاده مثل فروشندگی؟
درود
مهم شغل نیست. مهم استایل زندگی ورزش و سلامت ستون فقرات و مفاصل است به خصوص از ورزش‌های آبی غافل نشوید.
سلام دکتر در آمریکا در برخی آزمایشات از سلول بنیادی برای رفع بیرون زدگی دیسک های پروتروژن و رفع برآمدگی دیسک های بالجینگ استفاده شده که موفقیت آمیز بوده آیا در ایران هم از همین تکنولوژی برای رفع بیرون زدگی یا برآمدگی دیسک ها استفاده میشود؟
درود به صورت گسترده خیر به صورت موردی بله
درود و وقت بخیر جناب دکتر کاظمی ۴۲ سال سن دارم ۱۵ ساله که مشکل کمر درد دارم اما باهاش زندگی میکردم تا دو ماه پیش که شدید شد و ام ار ای انجام دادم گفتن دیسک شدید و تنگی کانال نخاعی و آرتروز شدید دارم بعد از یک هفته از اون ام ار ای درد به پای راستم زد و به قدری شدید شده که کارای روزمرم رو هم مختل کرده چند تا از همکارا جراحی رو تجویز کردن البته ام ار ای جدید هم دادم که گفتن خیلی شدیدتر شده اما یه دکتر بهم پیشنهاد دادن به فلوشیپ درد مراجعه کنم تا شاید با تزریق برطرف بشه به نظر شما صلاح چه کاریه چون واقعا درد امانم و بریده آب درمانی هم میرم اما دردم بعد از استخر شدیدتر هم میشه ممنون
باسلام، ام ار ای تون راجهت بررسی به واتساپ زیر ارسال فرمایید.
09120335132
باسلام
آیا درد در ناحیه کشاله ران سمت چپ مثانه مربوط به کمراست؟؟
باسلام، در برخی موارد بله.
سلام
دو هفته هست که کمردرد شدید و بی‌حسی در پای چپ دارم. شش روزی هم هست که به سمت راست کج شدم و اگر بخوام صاف بشم باید پای راستم رو پنج سانتی بلند کنم. در ام‌آر‌آی گفته شده:
دیسک دسیکیشن در حد 5-L4 همراه با شواهد سنترال – left پاراسنترال دیسک پروتروژن در همین سطح با امپرشن تکال
ساک و تراورسینگ نرو روت چپ دیده شد که نیاز به تطابق با علائم کلینیکی دارد.
مابقی موارد در گزارش نرمال هست.
میخواستم ببینم آیا علائم بالینی من به خصوص موضوع کج شدنم به یه سمت به خاطر همین بیرون‌زدگی خفیف دیسک هست یا ممکنه موضوع دیگری باشه که نیاز به بررسی جدا داره و اینکه به جز استراحت چه کار میتونم انجام بدم.
باسلام باید یک معاینه فیزیکی دقیق بشوید هم می تواند مربوط به مشکلات دیسک باشد و هم ممکن است علل دیگری داشته باشد که لازم به بررسی است.
سلام آقای دکتر، عرض ادب و خسته نباشید ، پدر من ۶۶ ساله و دارای ناراحتی دیسک در چند مهره و تنگی کانال نخاعی است، آیا امکان داره با استفاده از پروسیجرها و اعمال طب درد درمان بشه؟
با سلام،ام ار ای را جهت بررسی به واتساپ زیر ارسال فرمایید.
09120335132
سلام وقت بخیر
آقای دکتر من توضیحات بالارو خوندم ولی جواب سوالمو نگرفتم
دیسکی که بیرون زده رو مجددا میشه سرجای خودش برگردوند
من بیرون زدگی دیسک بین مهره ۴و۵ دارم که بعد ۴سال برگشته و تو این ۴سال خوب بود و هیچ مشکلی نداشتم
داخل گزارش ام ار ایم دیسک بولجینگ ثبت شده؛دردشم در حدیه که ۵دقیقه میشینم درد شروع میشه،پیش متخصص هم رفتم داروهای ضدالتهابی بهم دادن و گفتن با استراحت خوب میشه ولی الان حدود ۶ ماه میگذره ولی خب بهتر نشدم و همچنان درد دارم که عصب سیاتیکم هم درگیره
الان به نظرتون مانیپولاسیون اگر که من بخوام انجام بدم نتیجه داره و اینکه خطر نداره ؟
خیلی ممنون میشم نظرتون رو بفرمایید
با سلام دیسک اگر دچار پارگی باشد و قسمت بیرون زده داشته باشد آن قسمت قابلیت برگشت به فرمی که مانند اول دیسک سالم و بدون نقص باشد را ندارد. لیکن قسمت بیرون زده را می توان با تکنیک های لیزر و یا اندوسکوپی برداشت و کوچک کرد و فشار از روی عصب برداشته شود.
خیلی متشکرم
دیسک کمرمو سال ۹۶ عمل کردم و الان نزدیک یه سال درد شدید دارم در باسن و پاها، به چند پزشک مراجعه کردم و گفتن باید پلاتین بزازم،
لطفا راهنمایی کنید و اگه نیاز به جراحی باشه شما انجام میدید؟
با سلام چنانچه بیرون زدگی مجدد دیسک نباشد و علت اصلی چسبندگی های بعد از عمل باشد با کودال نوروپلاستی و باز کردن چسبندگی ها می توان مشکل را کنترل نمود.