مفصل لگن ساکروایلیاک , مشکلات و درمان آن

مفصل ساکروایلیاک محل اتصال مهره های ستون فقرات به استخوان های لگن می باشد. هر فرد دارای دو مفصل ساکروایلیاک (راست وچپ) است، که در انتهای ستون فقرات، دقیقا در نزدیکی لگن و استخوان خاجی، واقع شده اند. ساکروایلیاک استخوان لگن (استخوان ایلیاک) و استخوان خاجی (پائین ترین بخش ستون فقرات) را به هم متصل کرده و با جذب ضربات و ایجاد کردن قسمتی بالشتک مانند بین استخوان‌ها ، امکان حرکت لگن را فراهم می‌کند.

آناتومی مفصل ساکروایلیاک

به طور معمول مفاصل ساکروایلیاک تنها مقدار کمی حرکت می‌کنند، بنابراین استفاده بیش از حد این مفاصل می‌تواند یکی از دلایل ایجاد آسیب و درد این منطقه باشد. هرگونه التهاب در این مفاصل هم میتواند موجب درد و حساسیت شود.

عملکرد مفصل ساکرولیاک و اختلالات آن:

مفصل ساکروایلیاک استخوان های خاجی را در پایه ستون فقرات به استخوان‌های ایلیاک در لگن متصل می‌کنند. استخوان خاجی مثل یک مثلث می‌باشد. این یک استخوان قوی است که از ستون فقرات پشتیبانی می کند. مفاصل ساکروایلیاک به عنوان جذب کننده‌های ضربات، وظیفه انتقال و جذب نیروهای قسمت فوقانی بدن به لگن و پاها را دارند.

یک شبکه متراکم عضلات و رباط ها از این مفاصل پشتیبانی می‌کنند و باعث حرکت بسیار کمی می‌شود. رباط های مفصل ساکروایلیاک از قوی ترین رباط‌ ها در بدن بوده و  آسیب به این رباط ها می‌تواند درد مفاصل ساکروایلیاک را ایجاد کند. به عنوان مثال، پارگی ها و کشش‌های کوچک در طی سال هایی که بیش از حد از مفصل کار کشیده شده، در نهایت می‌توانند باعث افزایش حرکت بیش از حد در مفصل شود که به نوبه خود باعث ایجاد درد می‌شود.

مفاصل ساکروایلیاک توسط یک مایع غلیظ (سینوویوم) پرشده و توسط غشای نازک محصور می شود. علاوه بر این، قسمت های پشتی و پایین تر از سطح اتصالات مفصل ساکروایلیاک با غضروف مفصلی پوشیده شده است. تخریب این غضروف موجب آرتروز شده که می تواند موجب درد مفاصل ساکروایلیاک شود.

اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک

درد در یک یا هر دو مفصل ساکروایلیاک اغلب اختلال مفصلی ساکروایلیاک نامیده می‌شود. علل اصلی مولد این اختلال شامل موارد زیراست:

جابجایی بیش از حد در مفصل : اگر مفصل ساکروایلیاک دارای انعطاف پذیری بیش از حد باشد، بی ثباتی ناشی از آن می‌تواند باعث درد قسمت تحتانی کمر و یا درد لگن یا درد کشاله ران شود.

حرکت بیش از حد در مفصل سخت : درد همچنین می‌تواند ناشی از انعطاف ناپذیری باشد، یک مفصل بیش از حد سفت می تواند منجر به درد پائین کمر و یا دردی شود که تا پائین پاها کشیده می‌شود و درد سیاتیک را تقلید می کند.
اختلالات مفصل ساکروایلیاک اغلب منجر به التهاب یک یا هر دو مفصل ساکروایلیاک می‌شود. هر نوع التهاب مفصلی ساکروایلیاک، ساکروایلئیت نامیده می‌شود. التهاب ممکن است ناشی از سایش غضروف و پارگی در مفصل باشد (استئوآرتریت) یا علائم یک بیماری التهابی بزرگتر باشد.

بیماریهای همراه با ساکروایلیت و درد مفصل ساکروایلیاک :

التهاب مفصل ساکروایلیاک چیست : التهاب دردناک مفاصل ساکروایلیاک می‌تواند نشانه‌ای از طیف وسیعی از بیماری های التهابی باشد که شایعترین آنها شامل موارد زیر می باشد:

آرتروز

آرتروز و یا استئوآرتریت مفاصل ساکروایلیاک می‌تواند نتیجه تحلیل غضروف بر اثر صدمه و یا سائیدگی باشد. تحلیل غضروف مفصل ساکروایلیاک می‌تواند بر اثر عوامل زیر ایجاد و یا تشدید شود:

• بالا رفتن سن
• چاقی مفرط
• ضربات
• فشار مکرر بر روی مفصل ساکروایلیاک بر اثر تکرار بعضی حرکات
• مفاصل تغییر شکل یافته و یا ناهنجار
• اسپوندیلیت آنکیلوزان

ساکروایلیت معمولا اولین علامت این بیماری است. این بیماری قبل از پیشرفت، بیشتر از ستون فقرات از طریق یک دوره التهابی، فرسایش و انعطاف ناپذیری، در مفصل ساکروایلیاک ناشی می‌شود. برای تشخیص دقیق اسپوندیلیت انکیلوزان نیاز است مفاصل ساکروایلیاک به طور قابل توجهی تحت تاثیر این چرخه التهاب قرار گرفته باشند.

تشخیص و ردیابی ساکروایلیت می‌تواند از طریق اشعه ایکس، اسکن مغناطیسی ام آر آی و یا سی تی اسکن با نتایج آزمایش های خون همراه با تشخیص پروتئین واکنش پذیر C و یا میزان رسوب اریتروسیتی (ESR) حاصل شود.

آرتریت پسوریاتیک

حدود 10٪ از افراد مبتلا به بیماری پوستی پسوریازیس دچار آرتریت پسوریاتیک می‌شوند. که یکی از مفاصل درگیر آن ساکروایلیاک می باشد.

نقرس

نقرس ناشی از ایجاد کریستال های اسید اوریک در مفصل است. در شایع ترین شکل آرتریت التهابی، نقرس معمولا یک مفصل را در یک زمان تحت تاثیر قرار می‌دهد که غالبا مفصل درگیر انگشت شصت پا است. با این حال، بیماران نقرس ممکن است درد و التهاب مفصل ساکروایلیاک را تجربه کنند. اگر درمان های موضعی نقرس در مفصل ساکروایلیاک بی اثر باشد  درمان مستقیم مفصل ساکروایلیاک ممکن است ضروری باشد.

علل غیر آرتریتی درد مفاصل ساکروایلیاک

همه دردهای مفصل ساکروایلیاک مربوط به آرتریت و التهاب مفصل نیستند. سایر علل آسیب عبارتند از:

آسیب‌ و ضربات

مفصل ساکروایلیاک یا رباط های حمایت شده و اطراف مفصل ساکروایلیاک می توانند با آسیب ها صدمه ببینند.

رباط های سست در دوران بارداری

در دوران بارداری، هورمون ها کاهش پیدا کرده و پروژسترون، ماهیچه ها و لیگامان ها را، به ویژه در ناحیه لگن، سست می کند. گاهی اوقات لیگامنت ها خیلی سست می شوند و مفصل ساکروایلیاک خارج از محل خود می‌لغزد و موجب آسیب مفصل می شود.

تنش‌ و گرفتگی های عضلانی

بعضی از افراد دچاراسپاسم شدید عضلانی هستند و این گرفتگی باعث ایجاد تنش اضافی در مفصل ساکروایلیاک می شود که در طول زمان می تواند منجر به تغییرات تخریبی و درد شود.

علائم درد مفصل ساکروایلیاک

علائم درد مفصل ساکروایلیاک

معمولا افرادی که اختلال عملکرد ساکروایلیاک دارند در قسمت تحتانی کمر به همراه یک پا دچار درد می شوند. علائم و نشانه های شایع درد مفصل ساکروایلیاک بسیار شبیه دردهای عصب سیاتیک ناشی از تنگی کانال است که باید از این مشکل افتراق داده شود. علائم عبارتند از:

•  درد در قسمت تحتانی کمر
• درد در باسن، پائین کمر و یا بالای ران‌ها، گاهی اوقات درد تا پائین پاها امتداد میابد، به خصوص هنگام حرکت، اما معمولا در بالای زانوها متوقف می‌شود.
• تپش در هنگام ورزش، خم شدن، نشستن، ایستادن از موقعیت نشسته، راه رفتن یا دویدن
• محدوده حرکتی کاهش و انعطاف پذیری محدود می‌شود.
• ناراحتی هنگام خواب در طرف درد یا مفصل ران و یا درد در موقعیت های خاص درازکش.
• در شرایطی که شدت کمتر است ممکن است بیمار احساس خواب رفتگی، سوزش و ضعف در ماهیچه ها داشته باشد.

عوارض

همانند سایر شرایطی که سبب درد مزمن می شود، ساکروایلیت می‌تواند منجر به افسردگی و بی خوابی شود.

تشخیص مشکلات مفصل ساکروایلیاک

علایم درگیری مفصل ساکروایلیاک شباهت زیادی به دردهای ناشی از تنگی کانال دارد و تشخیص آن نیاز به معاینه دقیق توسط پزشک و انجام تصویربرداری های دقیق دارد.

درمان درد مفصل ساکروایلیاک

درمان بستگی به علائم و همچنین علت ساکروایلیت دارد. این درمان ها عبارتند از:

درمان های خانگی و طبیعی

چند مورد از درمان خانگی برای کاهش التهاب و درد مفصل ساکروایلیاک به شرح زیر می باشد:

استفاده از یخ درمانی و یا گرما درمانی برای تسکین درد

استفاده از کمپرس سرد یا گرم در ناحیه ملتهب یکی از آسان‌ترین روش‌ها برای کاهش تورم است.

تغذیه

در صورتی که در مفصل ساکروایلیاک خود دچار درد شدید، غذاهایی را که معرفی می‌کنیم که ممکن است بخواهید در رژیم غذایی خود داشته باشید:

روغن زیتون : روغن زیتون شامل اسیدهای چرب امگا 9 است که به کاهش التهاب کمک می‌کند.

مصرف بیشتر ماهی و مصرف کمتر گوشت قرمز : گوشت قرمز مقادیر بیشتری نمک و کلسترول دارد که هر دو آنها محرک التهاب هستند. از سوی دیگر، ماهی در اسیدهای چرب امگا 3 غنی است، که به مبارزه با التهاب بدن کمک می‌کند.

آجیل بیشتری در رژیم غذایی خود بگنجانید : گردو، دانه‌های آفتابگردان، بادام و دیگر مغزها منابع عالی امگا 3 هستند که از چربی‌های سالم تشکیل شده اند که برای اضافه نمودن به رژیم غذایی شما عالی می‌باشند.

داروها موثر درد مفصل ساکروایلیاک

داروهای مسکن : اگر اکثر داروهای ضد درد، تسکین کافی را ارائه ندهند، پزشک ممکن است نسخه های قوی تر این داروها را تجویز کند.

شل کننده عضلات : به کاهش اسپاسم عضلانی که اغلب در ارتباط با ساکروایلیت است، کمک کند.

ورزش برای مفصل ساکروایلیاک

پزشک متخصص شما می‌تواند به شما کمک کند تا میزان حرکت و ورزش های کششی را برای حفظ انعطاف مفصل انجام دهید. ورزش برای مفصل ساکروایلیاک شامل :

کشش زانو به سینه

کشش زانو مناسب برای ساکروایلیت

این موقعیت را برای 5 تا10 ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی پاها را پایین بیاورید، تکرار 8 تا10 مرتبه در هر پا.

چرخش زانو

ورزش مناسب ساکروایلیت

این تمرین را برای 8 تا 10 مرتبه برای هر سمت انجام دهید.

پل

درمان ساکروایلیت با ورزش

8 تا 10 مرتبه ان حرکت را تکرار کنید.

حرکت کشش کودک

حرکت کششی مناسب ساکروایلیت

این یک ژست مبتدی رایج در یوگا است. این کار به شما کمک خواهد کرد تا باسن و ران ها را کشش دهید و ماهیچه‌هایتان را با تمرکز روی تنفس خود استراحت دهید. برای این کشش، از دستان و زانوهایتان شروع خواهیدکرد. دقت کنید که زانوهایتان از هم جدا باشند و باسن خود را روی پاشنه پایتان استراحت دهید. دست‌هایتان را تا جایی که می‌توانید کش دهید. این حالت را تا یک دقیقه دیگر نگه دارید و در میان کشش‌ها تکرار کنید.

ورزش های ممنوع

تمرینات خاصی وجود دارد که با ایجاد فشار بیشتر بر روی مفصل ساکروایلیاک، درد مفصل ساکرولیاک را تشدید می‌کند و باید از آنها اجتناب نمود و عبارتند از:

•  ورزش بشین پاشو
• هر تمرین یا فعالیتی که شامل چرخاندن یا چرخیدن در ناحیه مفصل لگن (مانند گلف و تنیس ) شود.
• بلند کردن وزنه سنگین، به ویژه آنهایی که پائین کمر را درگیر می‌کنند.
• انجام ورزش‌هایی که می تواندباعث آسیب مفصل ساکروایلیاک شود مانند فوتبال یا بسکتبال
• دوچرخه سواری بیش از حد و یا سواری های طولانی می تواند با فشار اضافی بر روی مفاصل ساکروایلیاک موجب آسیب شود .

درمان اینترونشن :

اگر هیچ کدام از روش‌های ذکر شده موجب تسکین درد و بهبودی نشد پزشک فلوشیپ درد از اقدامات اینترونشنال زیر جهت کنترل و درمان این عارضه استفاده خواهد کرد :

تزریق مفصلی : تزریق فاکتورهای رشدسلولی ومهارکننده های پیشرفت آرتریت در مفصل

رادیوفرکوئنسی : امواج آر اف می‌تواند فعالیت رشته های عصبی که موجب درد می‌شوند را تعدیل کنند.

تحریک الکتریکی : کاشت یک محرک الکتریکی در داخل استخوان خاجی ممکن است به کاهش درد ناشی از ساکروایلیت کمک کند.

پاسخ رایگان به سوالات شما

شما می توانید در ادامه همین صفحه سوال خود را مطرح کنید تا دکتر محمدرضا کاظمی در اولین فرصت به سوال شما پاسخ دهند.